Hướng dẫn áp dụng bài tập tay cho người tai biến

Liệt hay co cứng tay là một trong nhiều di chứng mà người bệnh có thể gặp phải sau tai biến. Các bài tập tay cho người tai biến được giới thiệu trong nội dung dưới đây sẽ giúp cải thiện tình trạng, hỗ trợ điều trị bệnh thêm hiệu quả.

1. Khả năng phục hồi chức năng sau tai biến

Tai biến để lại nhiều di chứng nên quá trình hồi phục ngoài sự kiên trì của người bệnh thì còn phụ thuộc vào mức độ của bệnh. Nếu trường hợp người bệnh còn trẻ và bị tai biến nhẹ, chỉ bị yếu liệt một nửa cơ thể thì có khả năng phục hồi cao hơn người cao tuổi… Nếu người bệnh tuổi càng cao thì cơ hội phục hồi càng thấp, tình trạng sức khỏe và mức độ bệnh tật (cơ thể khỏe mạnh kèm theo bệnh nhẹ thì khả năng khỏi cao hơn) và yếu tố tâm lý cũng quyết định hiệu quả điều trị. Người luôn lạc quan, kiên trì thì khả năng đẩy lùi bệnh tật cao hơn so với những người bệnh luôn chán nản, bi quan.

2. Các bài tập tay cho người tai biến

2.1. Bài tập duỗi cánh tay sau tai biến

Bài tập này rất quan trọng có công dụng làm giảm co cứng cơ, được coi là bài tập cơ bản, nếu luyện tập kỹ càng thì người bệnh có thể kiểm soát cả tình trạng co cứng nghiêm trọng. Bác sĩ trị liệu sẽ hướng dẫn người bệnh cách duỗi tay để cơ được ép tối đa và giãn ra nhiều nhất. Việc ép tối đa và giãn ra nhiều nhất bao gồm dùng cánh tay còn lại sinh lực để nâng cánh tay bị liệt lên, bài tập này còn gọi tránh co ngắn cơ, cứng khớp và thụ động. Các bước của bài tập này gồm:

• Bước 1: Người bệnh di chuyển cánh tay thực hiện hết phạm vi của chuyển động ít nhất 3 lần/1 ngày
• Bước 2: Sau đó nhẹ nhàng duỗi các cơ căng ra cho đến khi người bệnh cảm thấy hơi khó chịu
• Bước 3: Giữ nguyên trong vòng ít nhất trong vòng 60 giây 

Cần lưu ý là các bài tập giãn cơ rất có ích trong việc phòng ngừa co rút và các vấn đề khác, nhưng không có tác dụng điều trị tổn thương cơ bản như khả năng vận động của cánh tay.

2.2. Bài tập phục hồi chức năng cánh tay sau tai biến

Người bệnh cần thực hành bài tập này đều đặn hàng ngày để phục hồi chức năng sau tai biến. Một phương pháp được khuyến khích đó là sử dụng cánh tay liệt (vận động cưỡng ép bên tay liệt). Việc hạn chế sử dụng bàn tay khỏe mạnh mà thay vào đó cố gắng thực hiện các hoạt động nhiều lần bằng tay liệt. Cách thực hiện như sau:

• Người bệnh đặt các ngón tay quanh tay cầm của tủ lạnh hoặc trên tay cầm ngăn kéo, luyện tập mở và đóng cửa tủ lạnh.
• Cầm túi xách nhựa bằng bàn tay bị yếu hoặc co cứng cơ và xách đi qua đi lại trong phòng. Có thể cho thêm một vật nhẹ vào túi để tăng sức chịu đựng của tay.
• Bài tập nâng những đồ vật nhẹ dựa vào người bằng phần trên và dưới cánh tay.
• Bài tập để tuýp kem đánh răng trong bàn tay bị yếu hoặc co cứng cơ và cố gắng nặn kem, cầm bàn chải bằng tay khỏe mạnh
• Bài tập bật và tắt công tắc bằng tay yếu.

2.3. Bài tập luyện tăng độ khỏe cho tay sau tai biến

Bài tập tăng độ khỏe cho tay sau tai biến sẽ giúp cải thiện được tình trạng co rút cơ. Do người bệnh tai biến với tổn thương từ nhẹ đến trung bình có thể luyện tập tăng thể lực tay và cánh tay với tạ nhỏ hoặc tập với dây đàn hồi tập thể hình, tạ kéo mà không hề bị co cứng cơ hay đau đớn.

2.4. Bài tập cho ngón tay sau tai biến

Có rất nhiều bài tập cho ngón tay sau tai biến đề người bệnh áp dụng:

• Nắm bóng: Việc sử dụng bóng tập tay phục hồi chức năng sau tai biến rất hữu hiệu cho người bệnh. Người bệnh giữ bóng thật chặt trong lòng bàn tay, bóp bóng, giữ và sau đó thư giãn. Lặp lại mười lần cho hai tay đối với động tác này.
• Tập ngón tay cái: Người bệnh đặt bóng giữa ngón cái uốn cong và 2 ngón tay mở rộng của cùng một bàn tay. Sau đó người bệnh mở rộng và duỗi thẳng ngón tay cái để lăn bóng. Lặp lại mười lần cho hai tay đối với động tác này.
• Tóm bóng: Với bài bóng tập tay phục hồi chức năng này, người bệnh giữ bóng giữa ngón tay cái và ngón giữa sau đó ép nhau, giữ rồi thư giãn. Lặp lại 10 lần cho hai tay với động tác này.
• Lăn bóng: Người bệnh đặt quả bóng trong lòng bàn tay, sau đó đưa ngón tay cái về phía gốc ngón tay út. Thực hiện lặp lại 10 lần cho hai tay với động tác này.
• Kẹp ngón tay: Người bệnh đặt bóng giữa hai ngón tay bất kỳ, bóp hai ngón tay lại với nhau, giữ và thư giãn. Thực hiện lặp lại 10 lần cho hai tay.
• Mở rộng tay: Người bệnh đặt bóng trên bàn, đầu ngón tay đặt lên quả bóng và lăn quả bóng ra ngoài bàn. Thực hiện lặp lại 10 lần cho hai tay đối với động tác này.
• Vận động ngón tay như cắt kéo: Người bệnh cho hai ngón tay vào một đoạn nhựa dẻo tròn, sau đó cố gắng kéo dãn ra 2 ngón tay. Thực hiện lặp lại 10 lần cho hai tay với động tác này.
• Tập cho ngón tay cái: Đặt một miếng nhựa dẻo trong lòng bàn tay, sau đó đẩy qua lại bằng ngón tay cái về phía ngón út. Thực hiện lặp lại 10 lần cho 2 tay với động tác này.
• Mở rộng ngón cái: Uốn cong ngón tay cái và vòng nhựa dẻo và cố gắng duỗi thẳng ngón tay cái thẳng đứng. Thực hiện lặp lại 10 lần cho 2 tay với động tác này.
• Tập lực cho ngón cái: Với bài tập này, người bệnh bóp nhựa dẻo giữa ngón cái và bên ngón trỏ. Thực hiện lặp lại 10 lần cho 2 tay đối với động tác này.
• Tập các đầu ngón tay: Người bệnh đặt nhựa dẻo trong lòng bàn tay , sau đó ấn ngón tay thành hình móc, nên cố gắng chỉ uốn cong 2 khớp phía trên cùng. Lặp lại 10 lần, cho 2 tay đối với động tác này.
• Tập các khớp ngón tay: Với động tác này, người bệnh đặt nhựa dẻo trong lòng bàn tay, sau đó nắm tay chặt. Tương tự lặp lại 10 lần cho 2 tay với động tác này.
• Tập mở rộng từng ngón tay: Người bệnh cần uốn ngón tay và vòng nhựa dẻo xung quanh. Cố gắng duỗi thẳng ngón tay hết mức có thể. Lặp lại 10 lần, cho mỗi ngón tay trong 2 tay với động tác này.
• Tập giãn các ngón tay: Cần lấy một miếng nhựa dẻo tạo giống hình bánh dày. Sau đó cố gắng kéo dãn hết mức có thể. Thực hiện lặp lại động tác này 10 lần cho 2 tay.

3. Một số điều cần lưu ý khi áp dụng bài tập tay sau tai biến

Phục hồi chức năng bằng các bài tập tay sau tai biến là cần thiết nhưng để hiệu quả thì người bệnh cần lưu ý:

• Loại bỏ nguy cơ gây tai biến: Nếu người bệnh cảm thấy sức khỏe của xấu đi, có nguy cơ mắc một số bệnh là tiền thân của tai biến như huyết áp, tim mạch… thì cần đi đến bệnh viện thăm khám để được điều trị kịp thời.
• Việc phục hồi chức năng sau tai biến cần kiên trì và thường xuyên: Phục hồi chức năng tai biến sẽ có tác dụng từ từ nên người bệnh cần kiên trì, chịu khó và quyết tâm cao độ. Người thân trong gia đình cũng nên hỗ trợ và động viên  để điều trị bệnh đạt hiệu quả.
• Vị trí đặt giường bệnh: Nên kê giường của người bệnh ở nơi thoáng mát, sạch sẽ hoặc nơi thuận tiện cho người chăm sóc. Có thể sử dụng giường tre hoặc đệm hơi để phòng bệnh lở loét da.
• Quan sát bệnh nhân khi luyện tập: Người thân luôn ở bên cạnh chú ý, quan sát để có thể hỗ trợ, động viên kịp thời trong khi người bệnh luyện tập.
• Chế độ dinh dưỡng: Chế độ dinh dưỡng là một trong những yếu tố quan trọng để người bệnh phục hồi chức năng sau tai biến nhanh chóng. Nên chế biến món ăn mềm, nhừ để dễ hấp thu và tiêu hóa. Nên lựa chọn nguồn thực phẩm xanh sạch an toàn và tránh xa đồ ăn thức uống đã lên men, đồ ăn chiên rán, nhiều dầu mỡ hay các chất kích thích,…

Cùng với phục hồi chức năng cho người bệnh thì có thể chọn dùng sản phẩm hỗ trợ giúp điều trị thêm hiệu quả. Nên chọn sản phẩm có chứa thành phần hỗ trợ hoạt huyết thông mạch, hỗ trợ tăng cường lưu thông máu vừa an toàn và hỗ trợ tốt cho người sau tai biến mạch máu não do tắc mạch là Ginkgo Biloba (bạch quả) và Cao Blueberry. Trong đó, Ginkgo Biloba có vai trò hoạt huyết, tăng cường lưu thông mạch máu não, giúp hệ tuần hoàn máu não hoạt động được thuận lợi, trơn tru hơn. Cao Blueberry có chức năng cải thiện sức khỏe hệ thần kinh nói chung, nuôi dưỡng và bảo vệ hệ thần kinh, ngăn ngừa bệnh tim mạch. Người bệnh có thể tìm thấy hai thành phần này trong một viên uống, ngoài ra viên uống còn có các thành phần tiền vitamin B1, B2, B6 có trong sản phẩm giúp kích thích nhanh sự tái sinh dây thần kinh, giải quyết các rối loạn chức năng dây thần kinh, góp phần giúp người bệnh rút ngắn thời gian điều trị bệnh. Sản phẩm cũng cần phải chứa thành phần Chondroitin, vì nó giúp hàn gắn màng dây thần kinh, hỗ trợ điều trị và phòng ngừa đột quỵ hiệu quả.  Đồng thời sử dụng hàng ngày viên uống Omega 3 nguyên liệu được nhập khẩu hoàn toàn từ Na Uy, cung cấp đầy đủ cả EPA và DHA, dầu đậu nành, Gelatin, Glycerin, Sorbitol, ethyl vanillin, nipagin, nipasol. Sản phẩm thích hợp phòng và điều trị  xơ vữa động mạch, mỡ máu cao, bệnh tim mạch.

Việc áp dụng các bài tập tay cho người tai biến là cần thiết và hiệu quả giúp cải thiện hoạt động của cánh tay, bàn tay, từ đó người bệnh cũng sẽ có thêm động lực và sự kiên nhẫn trong quá trình điều trị.

Bài viết liên quan: 

• Các bài tập phục hồi chức năng sau tai biến hiệu quả nhất
• Top các bài tập vật lý trị liệu cho người tai biến tốt nhất