Chữa bệnh trĩ bằng đông y hiệu quả với 12 bài thuốc

12 bài thuốc chữa bệnh trĩ bằng Đông y được chia sẻ dưới đây hi vọng sẽ có ích với người bệnh trĩ, áp dụng tại nhà an toàn và hiệu quả. 

1. Phân loại bệnh trĩ theo đông y học

Bệnh trĩ là bệnh lý hậu môn trực tràng khá phổ biến khi có đến 50% người trưởng thành có thể mắc. Tuy bệnh không gây ảnh hưởng đến tính mạng nhưng nếu bệnh phát triển nặng sẽ có thể nhiễm khuẩn, sa nghẹt hậu môn, tắc mạch trĩ, ung thư trực tràng…

Đông y phân loại trĩ thành 2 loại là trĩ nội và trĩ ngoại. Trong đó trĩ nội được chia thành 6 thể và trĩ ngoại chia thành 3 thể. Cụ thể các thể trĩ như sau:

Trĩ nội gồm 6 thể:

• Trĩ nội thể ứ trệ
• Trĩ nội thể huyết ứ
• Trĩ nội thể thấp nhiệt
• Trĩ nội thể nhiệt độc
• Trĩ nội thể khí huyết suy
• Trĩ nội thể tỳ khí suy

Trĩ ngoại gồm 3 thể:

• Trĩ ngoại đơn thuần
• Trĩ ngoại tắc nghẽn
• Trĩ ngoại có biên chứng viêm loét

2. Nguyên nhân gây bệnh trĩ theo đông y

Theo Đông y nguyên nhân gây bệnh trĩ thường là do một số nguyên nhân sau:

• Do ăn uống không điều độ, ăn quá nhiều chất chua cay, tửu sắc quá độ làm “thấp nhiệt nội sinh” đưa xuống đại tràng gây nên bệnh.
• Hoặc bệnh cũng có thể do người bệnh mắc tả lỵ lâu ngày, hay bệnh thường gặp ở những người do công việc phải ngồi lâu hoặc đứng lâu, mang vác nặng; đại tiện táo bón, phụ nữ có thai… đều là nguyên nhân gây nên âm dương bất hòa, khí huyết rối loạn, trọc khí ứ trệ lưu trú ở hậu môn gây nên bệnh.
• Do tạng phủ vốn hư, tình chí rối loạn, nhiệt độc nội uẩn làm cho khí huyết ủng trệ, kết tụ ở hậu môn thành bệnh trĩ.
• Hoặc do nguyên nhân ngoại cảm ( phong, thấp, táo, nhiệt) hạ trú ở hậu môn gây nên.
• Búi trĩ sa xuống là do khí huyết trung tiêu bị suy yếu và trương lực cơ giảm.

3. Chữa bệnh trĩ bằng đông y

3.1. Chữa bệnh trĩ bằng đông y do thể thấp nhiệt ở đại trường

Triệu chứng của thể bệnh trĩ này là đại tiện ra nhiều máu, nóng rát hậu môn, đau bụng, mót rặn, táo bón, chất lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng, mạch huyền tế sác… Đông y điều trị thể bệnh này chủ yếu tập trung vào lương huyết, chỉ huyết và thanh nhiệt lợi thấp bằng bài thuốc Hòe hoa tán gia giảm.

Nguyên liệu:

• 12g hòe hoa
• 12g trắc bá diệp
• 12g kinh giới tuệ
• 10g chỉ thược
• 10g hoàng bá

Cách thực hiện: Đem hòe hoa sao vàng đậm, trắc bá diệp, kinh giới tuệ sao cháy rồi sắc 1 thang thuốc uống hàng ngày và chia làm 2 phần uống. 

3.2. Chữa bệnh trĩ thể tỳ hư không nhiếp huyết

Thể bệnh này có một số triệu chứng như đại tiện ra máu tươi, sắc mặt nhợt nhạt, mệt mỏi, ăn ngủ kém, chảy máu nhiều khi đi đại tiện, rêu lưỡi mỏng, chất lưỡi nhạt và mạch tế vô lực. Cách chữa bệnh trĩ ở thể này chủ yếu tập trung vào kiện tỳ ích khí nhiếp huyết bằng bài thuốc Quy tỳ thang gia giảm.

Nguyên liệu:

• hoàng kỳ, bạch truật, chế hoàng tinh, đảng sâm và đương quy mỗi vị 12g
• bạch linh, trần bì, đan bì, chi tử mỗi vị 1g
• mộc hương 4g
• cam thảo 6g

Cách thực hiện: Sắc uống mỗi ngày 1 thang chia làm 2 phần uống hết trong ngày. 

3.3. Thuốc đông y trị bệnh trĩ do thể khí hư hạ hãm

Thể bệnh này thường gặp ở người lớn tuổi bị trĩ lâu ngày với các triệu chứng nặng nề như sa búi trĩ, mất khả năng tự co hồi, chảy máu tươi khi đi đại tiện, tinh thần mệt mỏi, sắc mặt tái nhợt, suy nhược cơ thể, hay hồi hộp váng đầu, ăn ngủ kém, rêu lưỡi trắng mỏng, chất lưỡi nhạt bệu, mạch trầm tế nhược. Đông y điều trị thể bệnh này là ích khí dưỡng huyết, cố nhiếp và thăng đề bằng bài thuốc bổ trung ích khí thang gia giảm.

Nguyên liệu:

• thăng ma, xuyên quy, đảng sâm và hoàng kỳ mỗi vị 20g
• bạch truật, chi tử (sao đen), trần bì và sài hồ mỗi vị 10g
• cam thảo 6g

Cách thực hiện: Mỗi ngày sắc 1 thang, chia 2 lần uống

3.4. Điều trị bệnh trĩ bằng đông y do thể huyết ứ – khí trệ

Thể bệnh trĩ nội này có những triệu chứng như đi ngoài ra máu, đau, táo bón.

Nguyên liệu:

• Sinh địa: 16g
• Đương quy: 12g
• Hoàng cầm: 10g
• Ma nhân: 12g
• Xích thược: 12g
• Địa du: 12g
• Kinh giới: 12g
• Đại hoàng: 04g
• Hoè hoa: 12g

Cách thực hiện: Mỗi ngày sắc 1 thang chia uống sáng chiều

3.5. Chữa trĩ nội bằng đông y do thể nhiệt độc

Bài thuốc này thường được áp dụng cho những người mắc bệnh trĩ nội cấp độ nặng và có biến chứng. Điều trị chỉ huyết, hoạt huyết, tiêu viêm chỉ thống và thanh nhiệt bằng bài thuốc Đào hồng tứ vật thang gia giảm.

Nguyên liệu:

• Sài đất, kim ngân hoa, đương quy, bồ công anh mỗi vị 12g
• Thục địa và liên kiều mỗi vị 10g
• Xuyên khung, đào nhân và hồng hoa mỗi vị 8g.

Cách thực hiện: Hàng ngày sắc 1 thang uống

3.6. Điều trị trĩ nội bằng Đông y do thể khí huyết suy 

Bài thuốc này áp dụng cho người bệnh trĩ độ 1,2,3 kèm theo đại tiện ra máu nhiều lần hoặc kèm các bệnh toàn thân khác khiến cơ thể suy nhược. Pháp trị bổ khí huyết, chỉ huyết.

Nguyên liệu:

• Đảng sâm 12g
• Bạch linh 10g
• Bạch truật 8g
• Cam thảo 6g
• Bạch thược 8g
• Đương quy 12g
• Thục địa 10g
• Xuyên khung 8g

Cách thực hiện: Mỗi ngày 1 thang sắc uống

3.7. Chữa bệnh trĩ nội bằng đông y do thể Tỳ khí suy

Bài thuốc này thường được chỉ định khi bị trĩ nội độ 4 và bệnh trĩ vòng, pháp trị hành khí thăng đề và kiện tỳ bổ khí bằng bài thuốc bổ trung ích khí thang gia giảm.

Nguyên liệu:

• Sài hồ, bạch truật, đảng sâm, hoàng kỳ (chích) và đương quy mỗi vị 10g
• Trần bì 6g
• Đại tá 12g
• Cam thảo 4g
• Can khương/ sanh cương 4g

Cách thực hiện: Mỗi ngày sắc 1 thang uống

3.8. Chữa trĩ ngoại bằng Đông y do thể thấp nhiệt

Bài thuốc này được chỉ định cho những người bị trĩ ngoại độ 4, pháp trị thanh thấp nhiệt hoạt huyết chỉ thống bằng bài thuốc Đào hồng tứ vật thang gia giảm.

Nguyên liệu:

• Xích thược, đương quy, chỉ xác, trạch tả, liên kiều, hạn liên thảo và kim ngân hoa mỗi vị 10g
• Thổ phục linh 8g  
• Sinh địa 16g

Cách thực hiện: Sắc uống mỗi ngày một thang 

3.9. Chữa bệnh trĩ ngoại bằng Đông y do thể huyết ứ

Bài thuốc này được chỉ định cho những người bệnh trĩ bị sa búi trĩ ngoại cấp độ 1 và 2 với các triệu chứng nhẹ. Pháp trị bổ khí, hoạt huyết và hành ứ bằng bài thuốc bổ trung ích khí thang gia giảm.

Nguyên liệu:

• Bạch truật, xích thược, đảng sâm và hoàng kỳ (chích) mỗi vị 10g
• Trần bì, thăng ma và sài hồ mỗi vị 6g
• Đương quy 16g
• Cam thảo (chích) 4g

Cách thực hiện: Sắc uống mỗi ngày một thang, trong trường hợp bị trĩ kèm theo táo bón gia thêm lá muống 6g và hắc chi ma 20g. 

3.10. Điều trị trĩ ngoại bằng Đông y do thể nhiệt độc

Bài thuốc này áp dụng cho người bệnh trĩ nội cấp độ nặng có thể có biến chứng. Pháp trị hoạt huyết, chỉ huyết, thanh nhiệt, tiêu viêm chỉ thống.

Nguyên liệu:

• Đào nhân 8g
• Hồng hoa 8g
• Bạch thược 10g
• Thục địa 10g
• Đương quy 12g
• Xuyên khung 8g
• Kim ngân hoa 12g
• Liên kiều 10g
• Bồ công anh 10g
• Hoặc sài đất 12g, bồ công anh 12g

Cách thực hiện: Mỗi ngày sắc 1 thang uống hàng ngày

3.11. Điều trị ngâm hậu môn kết hợp chung cho các thể

Nguyên liệu: Ngũ bội tử, tang ký sinh, kinh giới, phác tiêu và liên phòng mỗi vị 30g.

Cách thực hiện: Cho tất cả các nguyên liệu vào nồi nấu sôi lên rồi đổ ra chậu, chờ nguội bớt thì dùng ngâm rửa hậu môn. Mỗi lần ngâm khoảng 15 phút rồi thấm khô búi trĩ bằng khăn mềm. Thực hiện 2 – 3 lần/ ngày để đạt hiệu quả tốt nhất.

3.12. Một số bài thuốc đông y khác có tác dụng chữa bệnh trĩ

Bài thuốc số 1: Bài thuốc có công dụng chữa đại tiện ra máu, ngăn ngừa ứ trệ khí huyết, giúp thanh nhiệt giải độc cho cơ thể, chỉ thống, phù hợp với người bệnh bị trĩ thể huyết ứ.

Nguyên liệu:

• Hoa hòe 12g
• Đương quy 12g
• Bạch thược 12g
• Sinh địa 20g
• Đại hoàng 4g
• Chỉ xác 8g
• Đào nhân 8g
• Hồng hoa 8g

Cách thực hiện: Cho tất cả nguyên liệu vào ấm và sắc cùng 5 chén nước, đun nhỏ lửa cho đến khi thấy trong ấm còn khoảng 2 chén thì tắt bếp.

Chia lượng thuốc thành 3 phần và uống trong ngày. 

Bài thuốc số 2: Công dụng của bài thuốc là bổ máu, tăng cường sức khỏe, làm co búi trĩ, chống đi ngoài ra máu, làm co búi trĩ, giúp người bệnh ăn ngon miệng, thích hợp áp dụng cho người bị thế khí huyết hư.

Nguyên liệu:

• Đương quy 10g
• Nghiệt bì 12g
• sinh địa 16g
• Trạch tả 12g
• Hoàng liên 12g
• Đào nhân 12g
• Thược dược 12g

Cách thực hiện: Cho tất cả nguyên liệu vào ấm đun cùng 600ml nước. Đun nhỏ lửa cho đến khi còn 1/3 nước thì tắt bếp.

Chia thuốc đã sắc thành 3 phần uống tốt nhất là uống trong ngày tránh để qua đêm. 

Bài thuốc số 3: Bài thuốc có công dụng là giảm đau, giảm táo bón giúp người bệnh đi ngoài dễ dàng.

Nguyên liệu:

• Sinh địa 12g
• Huyền sâm 12g
• Kinh giới 16g
• Nhị nồi 16g
• Hoa hòe 16g
• Trắc bách diệp 16g

Cách thực hiện: Sao đen hoa hòe và kinh giới, Trắc bách diệp, cỏ mực sao nhanh trong vài phút, còn các nguyên liệu khác sao vàng. Sau đó đem toàn bộ nguyên liệu sắc cùng 5 chén nước, đun nhỏ lửa đến khi cô lại còn 2 chén thì tắt bếp.

Chia thuốc thành 3 phần uống trong ngày. 

4. Kết hợp bài thuốc đông y ngâm rửa búi trĩ

Bài thuốc ngũ bội tử thang

• Nguyên liệu: Ngũ bôi tử, tang ký sinh, Phác tiêu, kinh giới, liên phòng mỗi vị 30g
• Cách thực hiện: Đem các nguyên liệu đun với nước và dùng nước này xông hậu môn đã được vệ sinh sạch sẽ. Khi nước còn ấm thì dùng ngâm hậu môn 15 – 20 phút.

Thực hiện 2 – 3 lần/ngày để có hiệu quả tốt nhất.

Bài thuốc từ Hòe hoa, kinh giới, ngải cứu

• Nguyên liệu: Hòa hoa, kinh giới, chỉ xác, lá ngải cứu mỗi loại 1 nắm 9 (khoảng 50g), bột phèn chua 10g
• Cách thực hiện: Cho tất cả nguyên liệu vào nồi thêm nước sao cho ngập 3cm, dùng lá chuối đậy kín nắp nồi và đun sôi 5 phút, sau đó đục 1 lỗ trên lá chuối sao cho có thể xông được hậu môn. Khi nước đổ nóng thì dùng ngâm hậu môn 15 phút.

Thực hiện 1 – 2 lần/ngày và trong 1 tuần liên tục. 

Bài thuốc từ Huyết giác, tô mộc, hoàng bá

• Nguyên liệu: Huyết giác, tô mộc, hoàng bá, hoàng đằng, hậu phác, tông lư mỗi loại 50g
• Cách thực hiện: Tán nhỏ các nguyên liệu, sau đó dùng 30g nguyên liệu thu được hòa với nước nóng và dùng ngâm hậu môn đã được vệ sinh sạch sẽ trong 15 – 20 phút.

Thực hiện 1 – 2 lần/ngày.

5. Nên chữa bệnh trĩ bằng đông y ở đâu?

Người bệnh trĩ có thể điều trị đông y ở một số cơ sở uy tín sau:

• Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương
• Bệnh viện Y học cổ truyền Quảng Ninh
• Viện Y dược học dân tộc
• Bệnh viện Y học cổ truyền Tiền Giang
• Trung tâm nghiên cứu và ứng dụng thuốc dân tộc

6. Một số lưu ý khi chữa bệnh trĩ bằng đông y

Chữa bệnh trĩ bằng Đông y an toàn và lành tính nhưng là một quá trình cần kiên trì áp dụng chứ không thể khỏi bệnh trong thời gian ngắn. Người bệnh cũng cần thực hiện các lưu ý sau để nhận được kết quả tốt nhất:

• Tuân thủ tuyệt đối liều lượng thuốc và thời gian dùng thuốc được bác sĩ chỉ định. Không nên tự ý thay đổi các vị thuốc hoặc liều lượng khi chưa có sự đồng ý của chuyên gia để tránh làm biến đổi dược tính của vị thuốc cũng như giảm hiệu quả của bài thuốc.
• Nên thăm khám và điều trị tại các cơ sở Đông y uy tín có các bác sĩ, chuyên gia có kinh nghiệm và chuyên môn cao để đảm bảo hiệu quả tốt, tránh các tác dụng phụ có thể xảy ra.
• Cùng với điều trị trĩ bằng đông y thì người bệnh cũng cần có chế độ ăn uống nhiều rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc, uống nhiều nước và tránh sử dụng thực phẩm cay nóng, chất kích thích như rượu bia, cà phê.
• Nên có thói quen đại tiện vào thời gian cố định trong ngày, ngồi đại tiện đúng cách, không nên rặn khi đại tiện và ngồi quá lâu trong nhà vệ sinh.
• Nên rửa hậu môn sau khi đại tiện, tránh dùng giấy và rửa hậu môn bằng nước muối.
• Luôn giữ tinh thần vui vẻ, thoải mái, tránh căng thẳng áp lực trong thời gian dài, không làm việc quá sức để tránh làm tăng nặng các triệu chứng trĩ. 

Bên cạnh các bài thuốc chữa bệnh trĩ bằng đông y thì người bệnh trĩ có thể chọn dùng sản phẩm hỗ trợ hiệu quả, an toàn không kém các bài thuốc đông y là bộ sản phẩm gồm viên uống và gel thoa hậu môn. Viên uống có chứa các thành phần an toàn là Rutin, Đương quy, Magie. Rutin có chứa vitamin P có tác dụng làm bền thành mạch, tăng sự bền vững ở hồng cầu, chống co thắt, giảm lực cơ trơn. Rutin còn giúp nhuận tràng, điều trị giãn tĩnh mạch. Đương quy và Magie cũng tăng cường khả năng giúp làm giảm đau, hoạt huyết, nhuận tràng, thông đại tiện, hạn chế tình trạng táo bón. Gel bôi hậu môn của bộ sản phẩm này sẽ giúp làm mát và săn se da, góp phần ngăn ngừa viêm nhiễm trong các trường hợp bị viêm, sưng ,đau, ngứa, rát, mụn nhọt, rò và nứt hậu môn, đặc biệt trong các trường hợp bị trĩ, táo bón, nứt kẽ hậu môn. Gel này có thành phần từ thảo dược thiên nhiên an toàn. Hệ Gel được sản xuất theo công nghệ mới, giúp thẩm thấu nhanh, không nhờn dính. Có thể sử dụng dễ dàng với đầu thụt hậu môn, có thể rửa sạch bằng nước sau khi bôi từ 5-10 phút.( Chi tiết xem thêm sản phẩm tại đây).

Bài viết liên quan:

• Top 7 bài tập điều trị bệnh trĩ đơn giản mà hiệu quả
• 20 cây thuốc nam chữa bệnh trĩ hiệu quả bât ngờ
• Cách điều trị bệnh trĩ không cần phẫu thuật hiệu quả