Cách đo mật độ loãng xương bằng phương pháp DEXA

Đo mật độ xương bằng phương pháp DEXA là kỹ thuật hữu hiệu trong việc đánh giá mật độ khoáng xương ở phụ nữ sau mãn kinh, phụ nữ trên 45 tuổi được chẩn đoán loãng xương và những đối tượng có nguy cơ khiến xương mỏng yếu và dễ gãy… Cùng tìm hiểu rõ hơn về phương pháp này trong bài viết dưới đây nhé.

1. Đo mật độ xương bằng phương pháp DEXA là gì?

DEXA là phương pháp hấp thụ tia X năng lượng kép (Dual Energy X-ray Absorptiometry) để xác định mật độ xương và là phương pháp được sử dụng rộng rãi trên thế giới, được WHO công nhận là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán loãng xương.

Phương pháp này thường được thực hiện tại vị trí cột sống thắt lưng và cổ xương đùi (bên không thuận). Khi thực hiện đo, máy sẽ phát ra chùm tia X ở một mức năng lượng cao và một mức năng lượng thấp, sau đó máy sẽ đọc độ suy giảm năng lượng của 2 chùm tia này sau khi đi qua mô xương, độ hấp thụ tỷ lệ thuận với mật độ xương.

Hiện tại, DEXA là phương pháp phổ biến nhất để đo loãng xương. Phương pháp này dùng tia X để đo hàm lượng canxi và các khoáng chất khác có trong xương; thường được đo ở cột sống, hông, hoặc cổ tay. Mật độ xương càng cao thì xương càng chắc khỏe và nguy cơ gãy xương càng thấp. Ngược lại, nếu mật độ xương thấp hơn bình thường so với độ tuổi, có nghĩa bạn có nguy cơ loãng xương và gãy xương đang đe dọa. Loãng xương sẽ gây mất dần xương hay thay đổi cấu trúc khiến xương trở nên mỏng, yếu và dễ bị gãy hơn.

2. Quy trình đo mật độ xương bằng kỹ thuật DEXA

Một quy trình đo mật độ xương bằng phương pháp DEXA được diễn ra như sau:

• Bệnh nhân nằm ngửa trên bàn đệm phẳng với tư thế duỗi thẳng hai chân, hoặc kỹ thuật viên có thể đặt dưới đầu gối của bạn một gối đệm nhằm làm thẳng cột sống hay cố định hông. Họ cũng có thể cố định cánh tay của bạn.
• Máy phát tia X được đặt bên dưới bệnh nhân và một thiết bị thu nhận hình ảnh được đặt ở trên. Hình ảnh từ hai máy quét sẽ được kết hợp và gửi đến máy tính xử lý dữ liệu. Kỹ thuật viên sẽ theo dõi quy trình này trên màn hình máy tính.
• Bệnh nhân cần giữ yên tư thế và có thể được yêu cầu nín thở trong vài giây khi hình ảnh X-quang được chụp để giảm khả năng hình ảnh bị mờ. Kỹ thuật viên sẽ đứng sau màn chắn hoặc ra khỏi phòng chụp để vận hành máy X-quang và quan sát bệnh chân qua ô kính chắn tia X.

Kiểm tra mật độ xương DEXA thường được hoàn tất trong vòng 10 đến 20 phút, tùy thuộc vào thiết bị được sử dụng và các bộ phận của cơ thể được kiểm tra.

3. Mục đích của việc quét DEXA là gì?

Mục đích của việc quét DEXA là nhằm xác định nguy cơ bị mất xương và thiếu hụt chất khoáng trong xương.

DEXA thường được sử dụng để chẩn đoán loãng xương – tình trạng thường ảnh hưởng đến phụ nữ sau khi mãn kinh. Tình trạng này cũng có thể được tìm thấy ở nam giới và hiếm khi ở trẻ em. Loãng xương liên quan đến việc mất dần xương cũng như thay đổi cấu trúc khiến xương trở nên mỏng hơn, yếu hơn và dễ bị gãy hơn. DEXA cũng có hiệu quả trong việc theo dõi ảnh hưởng của điều trị loãng xương và các tình trạng khác gây mất xương.

DEXA cũng có thể đánh giá nguy cơ gãy xương của một người. Nguy cơ gãy xương bị ảnh hưởng bởi tuổi tác, trọng lượng cơ thể, tiền sử cá nhân hay gia đình bị gãy xương và các vấn đề về lối sống như hút thuốc lá và uống rượu quá mức. Những yếu tố này được xem xét khi bác sĩ quyết định bệnh nhân cần được điều trị.

4. Lợi ích và rủi ro khi đo mật độ xương bằng phương pháp DEXA

Kỹ thuật đo mật độ xương bằng kỹ thuật DEXA mang đến rất nhiều những lợi ích trong việc chẩn đoán và điều trị bệnh, bên cạnh một vài rủi ro.

4.1. Lợi ích của phương pháp DEXA

• Phương pháp DEXA chỉ phóng ra lượng phóng xạ rất nhỏ, ít hơn 1/10 liều so với chụp X-quang ngực tiêu chuẩn và lượng bức xạ tự nhiên một người có thể tiếp xúc trong 1 ngày.
• Đây cũng là kỹ thuật tốt nhất hiện nay để chẩn đoán loãng xương và nguy cơ gãy xương.
• Phương pháp được thực hiện đơn giản, nhanh chóng và không xâm lấn, không cần thực hiện kỹ thuật gây mê nên người bệnh không phải lo lắng.
• Từ kết quả quét DEXA, bác sĩ sẽ đưa ra cách điều trị loãng xương thích hợp và sử dụng kết quả này trong việc theo dõi hiệu quả điều trị.

4.2. Rủi ro

• Tuy nguy cơ của tia X tuy thấp nhưng bác sĩ hay kỹ thuật viên vẫn cần thông báo cho người bệnh trước khi thực hiện. Phương pháp đo loãng xương chỉ nên thực hiện theo chỉ định của bác sĩ, trong điều kiện máy và phòng chì tốt, được thực hiện bởi kỹ thuật viên nhiều kinh nghiệm.
• Nếu người bệnh có nghi ngờ mang thai cần thông báo với bác sĩ.
• Tùy vào từng thế hệ máy mà liều bức xạ hiệu quả cho kỹ thuật này khác nhau. Với các thế hệ máy hiện đại được nghiên cứu để giảm liều tia X thấp nhất có thể.

4.3. Mặt hạn chế của kỹ thuật đo mật độ xương DEXA

Tuy thực hiện nhanh và không xâm lấn, ít rủi ro nhưng DEXA cũng có một số hạn chế như:

• Không thể dự đoán người nào đó sẽ bị gãy xương nhưng có thể chẩn đoán nguy cơ và xác định người đó có cần phải tiến hành điều trị.
• DEXA không được khuyên dùng cho những người bị biến dạng cột sống hoặc đã từng phẫu thuật cột sống.
• Với trường hợp người bệnh bị viêm xương khớp hay gãy xương đốt sống dạng lún có thể gây ảnh hưởng đến kết quả của kỹ thuật này. Lúc này người bệnh được khuyên chụp CT sẽ có kết quả chính xác hơn.
• Việc thực hiện kiểm tra DEXA nên được thực hiện tại cùng một cơ sở y tế và cùng một máy. Bởi các thiết bị khác nhau có thể cho ra các thông số khác nhau.

Sau khi đã có kết quả từ DEXA, người bệnh loãng xương nếu muốn quá trình điều trị bệnh thêm hiệu quả thì có thể chọn bổ sung dưỡng chất tốt cho xương từ viên uống có chứa canxi nano, vitamin D3, MK7 và nhiều dưỡng chất như Mangan, Magie, Silic, Boron… Canxi nano nên tăng khả năng hấp thu lên đến 200 lần canxi thông thường, vitamin D3 tăng khả năng hấp thu canxi từ thức ăn và MK7 sẽ đem canxi đặt vào tận trong xương giúp xương chắc khỏe.

Bài viết liên quan:

• Các loại máy đo loãng xương phổ biến hiện nay
• Đo loãng xương bao nhiêu tiền?