Chóng mặt kịch phát tư thế lành tính là hiện tượng gì?

Chóng mặt kịch phát lành tính là một rối loạn phổ biến, ảnh hưởng đến khoảng 20% dân số, đặc biệt là người cao tuổi. Triệu chứng điển hình là chóng mặt đột ngột, dữ dội, thường kèm theo buồn nôn và mất thăng bằng, xảy ra khi thay đổi tư thế đầu đột ngột. Tình trạng này tuy không nguy hiểm đến tính mạng nhưng có thể gây ra nhiều phiền toái và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.

1. Chóng mặt kịch phát lành tính là gì?

Chóng mặt kịch phát lành tính (tên tiếng Anh: Benign paroxysmal positional vertigo – BPPV) là một rối loạn hệ thống tiền đình. Nó gây ra những cơn chóng mặt ngắn (dưới 1 phút) xảy ra khi xoay đầu hoặc thay đổi tư thế đầu một cách đột ngột.

Chóng mặt kịch phát lành tính tuy không nguy hiểm đến tính mạng nhưng có thể gây ra nhiều phiền toái, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.

2. Nguyên nhân chóng mặt kịch phát lành tính là gì?

Nguyên nhân chính gây chóng mặt kịch phát lành tính là do các “sỏi” canxi (otoconia) trong tai trong di chuyển bất thường, kích thích hệ thống tiền đình. Có hai nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng di chuyển bất thường của sỏi canxi:

• Thoái hóa tự nhiên: Theo thời gian, các tế bào trong tai trong có thể thoái hóa và bong ra, tạo thành các tinh thể canxi nhỏ. Những tinh thể này di chuyển tự do trong tai trong và gây ra chóng mặt kịch phát lành tính khi chúng di chuyển vào các ống bán khuyên. Đây là những cơ quan cảm nhận chuyển động của đầu.
• Chấn thương đầu hoặc tai: Chấn thương đầu hoặc tai có thể làm tổn thương các tế bào trong tai trong, dẫn đến bong tróc và hình thành sỏi canxi. Các chấn thương có thể bao gồm: rơi hoặc va đập vào đầu, chấn thương do tai nạn xe cộ, chấn thương do thể thao, phẫu thuật tai.

3. Triệu chứng của chóng mặt kịch phát lành tính như thế nào?

Tình trạng chóng mặt kịch phát lành tính có một số triệu chứng khá giống với một số bệnh lý thần kinh khác. Các triệu chứng điển hình là:

• Cơn chóng mặt đột ngột, dữ dội, cảm giác như mọi thứ xung quanh đang quay tròn hoặc xoay vòng.
• Mất thăng bằng, có thể dẫn đến ngã.
• Buồn nôn và nôn.
• Các triệu chứng khác có thể gặp bao gồm: ù tai, giảm thính lực, hoa mắt, nhức đầu,…

Cơn chóng mặt thường chỉ kéo dài dưới 1 phút và tự hết. Tình trạng này có thể tái diễn nhiều lần trong ngày, đặc biệt khi thay đổi tư thế đầu. Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng có thể khác nhau ở mỗi người và thay đổi theo thời gian.

4. Cách điều trị chóng mặt kịch phát lành tính?

Hầu hết các trường hợp chóng mặt kịch phát lành tính có thể được điều trị hiệu quả bằng các phương pháp đơn giản, bao gồm:

4.1. Sử dụng thuốc

Thuốc thường không phải là phương pháp điều trị chính cho chóng mặt kịch phát lành tính. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, đây là cách được sử dụng để kiểm soát những triệu chứng như buồn nôn và nôn. Các loại thuốc thường được sử dụng bao gồm:

• Thuốc chống nôn: Domperidone, Promethazine
• Thuốc an thần nhẹ: Lorazepam, Diazepam

Lưu ý, thuốc chỉ nên được sử dụng theo chỉ định của bác sĩ. Một số loại thuốc có thể gây ra tác dụng phụ. Do đó, bạn cần thông báo cho bác sĩ về tất cả các loại thuốc bạn đang sử dụng, bao gồm cả thuốc kê đơn, thuốc không kê đơn và thực phẩm chức năng.

4.2. Bài tập luyện cho hệ tiền đình

Bài tập luyện cho hệ tiền đình là phương pháp điều trị hiệu quả cho tình trạng chóng mặt kịch phát lành tính. Các bài tập này giúp di chuyển các sỏi canxi về vị trí bình thường trong tai trong, từ đó làm giảm hoặc loại bỏ các triệu chứng chóng mặt.

Một số bài tập luyện cho hệ tiền đình phổ biến là: Epley, Semont, Yacovino,… Người bệnh nên thực hiện các bài tập luyện theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên gia vật lý trị liệu để đạt hiệu quả tốt nhất.

4.3. Các điều trị khác

Trong một số trường hợp hiếm gặp, người bệnh có thể cần can thiệp y tế để điều trị chóng mặt kịch phát lành tính, bao gồm tiêm thuốc hoặc phẫu thuật. Các phương pháp này sẽ được thực hiện để loại bỏ sỏi canxi khỏi tai trong.

Thông thường, những biện pháp này được sử dụng khi các cách điều trị khác không hiệu quả. Tuy nhiên, nó có thể đi kèm với một số rủi ro, do đó bạn cần trao đổi kỹ lưỡng với bác sĩ trước khi thực hiện.

Bên cạnh đó, người bệnh gặp tình trạng chóng mặt kịch phát lành tính cũng có thể kết hợp sử dụng sản phẩm có chức năng hỗ trợ lưu thông máu với bộ 4 thành phần chính gồm: Fursultiamine (tức tiền Vitamin B1), Ginkgo Biloba, Cao Blueberry và Chondroitin. Các thành phần này có công dụng hỗ trợ hoạt huyết và tăng cường lưu thông máu não. Đồng thời, khi sử dụng người bệnh cũng sẽ giảm được những triệu chứng như: rối loạn tiền đình, hoa mắt, chóng mặt, mất ngủ, tê mỏi chân tay, ù tai, đau đầu. Nhờ vậy, tình trạng chóng mặt kịch phát lành tính sẽ được thuyên giảm và ngăn ngừa hiệu quả.

5. Cách phòng ngừa chóng mặt

Bạn cũng nên thực hiện một số biện pháp giúp phòng chống tình trạng chóng mặt kịch phát như:

• Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, cân bằng.
• Tập thể dục thường xuyên.
• Kiểm soát cân nặng hợp lý.
• Bỏ hút thuốc lá và hạn chế sử dụng rượu bia.
• Quản lý tốt căng thẳng.
• Tránh các tư thế đột ngột.
• Chăm sóc sức khỏe tai: Giữ vệ sinh tai sạch sẽ, tránh để nước vào tai, tránh ngoáy tai quá sâu,…
• Nên đi khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm và điều trị các bệnh lý có thể dẫn đến BPPV, chẳng hạn như cao huyết áp, tiểu đường, mỡ máu cao.

Như vậy, bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin về nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và phòng ngừa chóng mặt kịch phát lành tính. Hy vọng bạn đã hiểu rõ hơn về hiện tượng này và biết cách điều trị, phòng chống bệnh tốt nhất!