Chóng mặt: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị hiệu quả

Chóng mặt là cảm giác mất thăng bằng, khiến bạn cảm thấy chính mình hoặc môi trường xung quanh quay cuồng, lật nhào, xoay tròn khiến bạn không thể giữ thăng bằng và té ngã. Có nhiều nguyên nhân gây nên tình trạng này, cùng tìm hiểu để biết cách  điều trị chóng mặt an toàn, hiệu quả nhé.

1. Hay bị chóng mặt là bệnh gì?

Chóng mặt (Vertigo) là tình trạng mất thăng bằng khiến bạn có cảm giác đang bị xoay vòng vòng hoặc xung quanh bạn đang quay cuồng, khiến bạn có nguy cơ té ngã. Đây không phải là bệnh mà là triệu chứng của nhiều vấn đề sức khỏe mà bạn không nên chủ quan vì chóng mặt có thể mắc các bệnh như sỏi lạc chỗ trong tai, nhiễm trùng tai trong, viêm dây thần kinh tiền đình, ứ dịch mê nhĩ…

2. Nguyên nhân gây chóng mặt

Chóng mặt là hậu quả từ các bệnh lý của tai trong, dây thần kinh tiền đình ốc tai (dây số VIII) và trong não. Tai trong là bộ phận có nhiệm vụ gửi tín hiệu đến não, thông qua dây thần kinh tiền đình ốc tai, về chuyển động của đầu và cơ thể so với trọng lực để giúp bạn giữ thăng bằng. Chóng mặt do một số nguyên nhân gây ra:

• Chóng mặt tư thế kịch phát lành tính (BPPV): Do các hạt sỏi tai bị bong ra và di chuyển tự do trong các ống bán khuyên của tai trong, thường có liên quan với chấn thương đầu. BPPV cũng có thể xảy ra mà không rõ lý do và có thể liên quan đến tuổi tác.
• Bệnh Meniere (bệnh ứ nước nội dịch vô căn): Đây là một rối loạn xảy ra ở tai trong, được cho là do sự tích tụ nội dịch và thay đổi áp lực trong tai. Bệnh này có thể gây ra các cơn chóng mặt cùng với ù tai và giảm thính lực.
• Viêm dây thần kinh tiền đình/Viêm mê đạo tai: Đây là một bệnh lý của tai trong và thường liên quan đến viêm nhiễm (chủ yếu là virus). Tình trạng viêm nhiễm ở tai trong – nơi chứa mê đạo tai và phần đầu của dây thần kinh tiền đình ốc tai, dẫn đến tổn thương các bộ phận này từ đó gây ra chóng mặt, mất thăng bằng.
• Các nguyên nhân khác: Chấn thương đầu, cổ, các vấn đề về não như đột quỵ, khối u, hoặc do tác dụng phụ của thuốc, bệnh đau đầu Meniere có thể là nguyên nhân khiến bạn bị chóng mặt hoặc thỉnh thoảng cảm thấy hoa mắt xây xẩm.

3. Biểu hiện chóng mặt như thế nào?

Bạn có thể xác nhận tình trạng chóng mặt qua một số dấu hiệu, biểu hiện sau:

• Quay cuồng
• Nghiêng ngả
• Đung đưa
• Mất thăng bằng
• Bị kéo về một hướng

Ngoài ra còn có thể thấy có các triệu chứng khác đi kèm:

• Cảm thấy buồn nôn
• Ói mửa
• Chuyển động mắt bất thường hoặc giật nhãn cầu
• Đau đầu
• Đổ mồ hôi
• Ù tai, nghe tiếng ve kêu, gió thổi trong tai hoặc nghe kém

Các triệu chứng có thể kéo dài từ vài phút đến hàng giờ đồng hồ hoặc lâu hơn nữa. Cơn chóng mặt có thể đến và đi bất chợt hoặc có yếu tố khởi phát.

4. Hiện tượng chóng mặt thường gặp ở những ai?

• Người lớn tuổi và trung niên: Ai cũng có thể bị chóng mặt nhưng người lớn tuổi và trung niên là đối tượng bị nhiều nhất. Người trung niên và cao tuổi chóng mặt do rối loạn tiền đình, thiếu máu não. Người cao tuổi hay bị chóng mặt vào lúc nửa đêm, gần sáng khi thức tỉnh và không ngồi dậy được do hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn, người lao đao, choáng váng, mất thăng bằng, có thể bị ngã xuống đất.
• Người trẻ tuổi lao động trí óc: Người trẻ làm công việc ở văn phòng cũng là đối tượng thường mắc chứng chóng mặt. Do làm việc trong môi trường điều hòa có không khí lạnh và khô nên dễ làm cột sống cổ bị nhiễm lạnh, máu lưu thông lên não kém. Thêm vào đó là thói quen ngồi làm việc một chỗ quá lâu và áp lực công việc dẫn đến não bộ căng thẳng, sẽ xảy ra tình trạng thiếu máu não ngày càng trầm trọng hơn, gây chóng mặt, choáng váng.
• Phụ nữ mang thai, tiền mãn kinh: Ở giai đoạn mang thai hay tiền mãn kinh, tâm sinh lý của chị em dễ thay đổi, biểu hiện là chị em dễ cáu gắt, lo lắng, suy nghĩ tiêu cực, đa nghi, giận dỗi vô cớ. Lý do khiến tâm lý trở nên thất thường như vậy là bởi lượng hormone nữ giới trong cơ thể thay đổi đột ngột, làm khởi phát cơn chóng mặt.
• Những người từng bị chấn thương đầu: Nếu đã bị thương ở đầu thì có thể bạn sẽ bị rối loạn chức năng tiền đình dẫn đến chóng mặt, suy giảm trí nhớ, khả năng làm việc cũng bị suy giảm.

5. Cách điều trị chóng mặt

5.1. Phục hồi chức năng tiền đình

Phục hồi chức năng tiền đình là một phương pháp vật lý trị liệu nhằm giúp củng cố hệ thống tiền đình. Hệ tiền đình có chức năng là gửi tín hiệu đến não về chuyển động của đầu và cơ thể so với trọng lực. Phục hồi chức năng tiền đình có thể được khuyến nghị nếu bạn bị chóng mặt tái phát. Biện pháp này giúp rèn luyện các giác quan khác của bạn để bù đắp cho hệ thống tiền đình, từ đó làm giảm chứng chóng mặt.

5.2. Thủ thuật chuyển dời sỏi tai về vị trí cũ

Phương pháp này áp dụng với người bị BPPV nhằm di chuyển hạt sỏi tai từ ống bán khuyên vào lại khoang tai trong để được cơ thể hấp thụ. Trong khi làm thủ thuật, bạn có thể sẽ bị chóng mặt nhiều hơn do hạt sỏi tai di chuyển. Bác sĩ sẽ thực hiện và hướng dẫn cho bạn phối hợp để tiến hành thủ thuật một cách an toàn và hiệu quả nhất.

5.3. Dược phẩm

Với một số trường hợp, thuốc có thể được bác sĩ chỉ định để giảm các triệu chứng như buồn nôn, chóng mặt, vã mồ hôi. Nếu chứng chóng mặt là do nhiễm trùng hoặc viêm, thuốc kháng sinh hoặc steroid có tác dụng làm giảm sưng và chữa nhiễm trùng. Đối với bệnh Meniere, thuốc lợi tiểu đôi lúc cũng được kê toa để làm giảm áp lực của tai trong do tích tụ nội dịch.

5.4. Phẫu thuật

Có một số trường hợp cần phải áp dụng phẫu thuật để điều trị dứt điểm tình trạng chóng mặt. Phương pháp này áp dụng với nguyên nhân gây chóng mặt là do khối u hoặc chấn thương não hay cổ. Bác sĩ sẽ tập trung điều trị những nguyên nhân đó để kiểm soát chứng chóng mặt.

6. Người bị chóng mặt cần chú ý

Bạn có thể kiểm soát và hạn chế tác động của tình trạng chóng mặt bằng một số thói quen dưới đây:

• Khi thấy mất thăng bằng thì nên cẩn thận khi đi lại, có thể dùng gậy để chống nếu thấy triệu chứng quá nặng.
• Nên tránh thay đổi tư thế quá đột ngột.
• Hạn chế đặt những đồ vật dễ gây vấp ngã trong nhà.
• Nên ngồi xuống hoặc nằm xuống khi thấy chóng mặt.
• Tuyệt đối không lái xe hay vận hành máy móc nếu thường xuyên bị chóng mặt.
• Nên tránh uống hoặc giảm lượng cafe, rượu, thuốc lá và muối tiêu thụ hàng ngày.
• Nên uống nhiều nước, đủ lượng cơ thể cần hàng ngày và nên có chế độ ăn uống lành mạnh, ngủ đủ giấc và kiểm soát stress, căng thẳng.
• Nên dành thời gian nghỉ ngơi, thư giãn.

Ngoài các lưu ý này thì người bị chóng mặt có thể dùng thêm sản phẩm hỗ trợ điều trị và phòng bệnh từ sớm có chứa Ginkgo biloba, Blueberry. Viên uống này thích hợp để hỗ trợ điều trị và phòng các bệnh về mạch máu, rối loạn tiền đình. Trong đó Ginkgo Biloba có vai trò hoạt huyết, tăng cường lưu thông mạch máu não, giúp hệ tuần hoàn máu não hoạt động được thuận lợi, trơn tru hơn. Cao Blueberry có chức năng cải thiện sức khỏe hệ thần kinh nói chung, nuôi dưỡng và bảo vệ hệ thần kinh, ngăn ngừa bệnh tim mạch. Ngoài ra còn có các thành phần tiền vitamin B1, B2, B6 giúp kích thích nhanh sự tái sinh dây thần kinh, giải quyết các rối loạn chức năng dây thần kinh, góp phần giúp người bệnh rút ngắn thời gian điều trị bệnh. Thành phần Chondroitin giúp hàn gắn màng dây thần kinh, hỗ trợ điều trị và phòng ngừa đột quỵ hiệu quả. Viên uống này giúp người bị rối loạn tiền đình, giúp cải thiện hiệu quả hơn, nhanh hơn các triệu chứng của rối loạn tiền đình như chóng mặt, mất thăng bằng, nôn, buồn nôn, ù tai, hoa mắt… từ đó giúp người bệnh sớm khỏe hơn để nhanh chóng trở lại với công việc, cuộc sống bình thường một cách thoải mái cho người bệnh. Giúp giảm dần và tiến tới không còn bị lặp đi lặp lại các triệu chứng rối loạn tiền đình.

Chóng mặt không phải là bệnh mà là triệu chứng của nhiều bệnh khác nhau có thể bạn đang mắc phải. Nên khi thấy chóng mặt bạn nên đi khám để tìm ra nguyên nhân gây nên tình trạng này và được điều trị đúng cách, kịp thời.