Đầy bụng buồn nôn: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Đầy bụng buồn nôn là triệu chứng thường gặp, có thể xuất phát từ thói quen ăn uống thiếu khoa học hoặc một số yếu tố khác. Tình trạng thường cải thiện rõ rệt khi thay đổi lối sống và dùng thuốc điều trị. Tuy nhiên, một số trường hợp kéo dài liên tục, không cải thiện theo thời gian có nguy cơ cảnh báo bệnh lý nghiêm trọng, cần can thiệp y tế kịp thời.

1. Đầy bụng buồn nôn là gì?

Đầy bụng buồn nôn là cảm giác đầy hơi, khó chịu trong bụng kèm cảm giác muốn nôn mửa. Tình trạng này xảy ra phổ biến ở cả trẻ em và người lớn, có thể do thói quen ăn uống hoặc vấn đề bệnh lý, cần thăm khám để chẩn đoán chính xác.

2. Nguyên nhân đầy bụng buồn nôn

Một số nguyên nhân phổ biến gây ra ợ hơi buồn nôn chướng bụng bao gồm:

2.1. Thói quen ăn uống

Thói quen ăn uống không khoa học có thể góp gây gây nên cảm giác đầy bụng, khó chịu sau đó, chẳng hạn như: ăn quá nhiều, quá nhanh hoặc ăn khi đang căng thẳng. Ngoài ra, một số loại thực phẩm nhiều axit, đồ uống có gas cũng có nguy cơ dẫn đến tình trạng này. Với trường hợp do ăn uống, triệu chứng thường có xu hướng cải thiện ngay sau khi điều chỉnh thực đơn, thói quen. Cụ thể như sau:

• Chia thành nhiều bữa ăn nhỏ trong ngày.
• Ăn chậm và chỉ tập trung ăn.
• Không ăn khi đang căng thẳng.
• Uống đủ nước.
• Tập thể dục thường xuyên.
• Tránh tiêu thụ thực phẩm có tính axit, nhiều muối, dầu mỡ, chứa chất béo chuyển hóa hoặc chất béo bão hòa.
• Tránh uống đồ uống có gas.

2.2. Do mắc bệnh lý

Dưới đây là một số bệnh lý có thể gây ra triệu chứng đầy bụng buồn nôn:

2.2.1. Hội chứng ruột kích thích

Hội chứng ruột kích thích (IBS) là một trong những bệnh lý phổ biến gây đầy hơi, khó chịu và buồn nôn. Một số trường hợp còn cảm thấy đau quặn bụng kèm tiêu chảy, táo bón. Nguyên nhân chủ yếu phải kể đến gồm:

• Nhiễm trùng do tác động của vi khuẩn trong đường tiêu hóa.
• Sự phát triển quá mức của vi khuẩn đường ruột.
• Hệ tiêu hóa không dung nạp hoặc dị ứng thực phẩm.
• Tiền sử bị chấn thương hoặc trầm cảm.

Các phương pháp điều trị hiệu quả thường là thay đổi chế độ ăn uống và ổn định sức khỏe tinh thần. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định dùng thêm thuốc.

2.2.2. Viêm loét dạ dày

Helicobacter pylori là một loại vi khuẩn có thể làm tổn thương lớp niêm mạc dạ dày, dẫn đến viêm loét. Nguyên nhân có thể do chế độ ăn uống, sử dụng thuốc chống viêm không steroid (NSAID) trong một thời gian dài hoặc mắc hội chứng Zollinger-Ellison (khối u phát triển bất thường ở phần trên ruột non). Triệu chứng phổ biến như sau:

• Đầy bụng.
• Buồn nôn.
• Ợ hơi.
• Đau bụng âm ỉ.
• Nóng rát bụng.
• Chán ăn.

Tình trạng này có thể xảy ra trong nhiều ngày, nhiều tuần hoặc nhiều tháng. Các phương pháp điều trị được chỉ định tùy thuộc vào nguyên nhân gây loét. Người bệnh có thể được kê đơn thuốc ức chế bơm proton (PPI), kháng sinh, kháng axit hoặc bismuth subsalicylate.

2.2.3. Bệnh trào ngược dạ dày thực quản

Nếu chứng đầy bụng buồn nôn đi kèm ợ nóng, ợ chua thường xuyên, người bệnh có nguy cơ đã mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD). Ngoài ra, triệu chứng hôi miệng, khó nuốt cũng có thể xảy ra ở một số người. Nguyên nhân chủ yếu thường do mang thai, béo phì, thoát vị hoành… làm tăng áp lực lên dạ dày. Một số chỉ định điều trị phổ biến gồm:

• Tránh thực phẩm gây kích ứng dạ dày, chẳng hạn như rượu bia, thức ăn cay.
• Ăn ít nhất 3 giờ trước khi ngủ.
• Duy trì cân nặng hợp lý.
• Từ bỏ thói quen hút thuốc lá.
• Sử dụng thuốc kháng axit, thuốc chẹn H2, prokinetics hoặc PPI.

2.2.4. Liệt dạ dày

Đây là tình trạng thức ăn trong dạ dày không chuyển vào ruột non một cách bình thường, gây đầy bụng, buồn nôn và no nhanh. Trong trường hợp này, bác sĩ thường chỉ định các phương pháp sau:

• Tập thể dục nhẹ nhàng.
• Giảm lượng chất béo và chất xơ trong thực đơn hàng ngày.
• Chia nhiều bữa ăn nhỏ trong ngày.
• Tránh tiêu thụ đồ uống có gas và cồn.
• Tránh nằm ngay sau khi ăn.

2.3. Nguyên nhân khác

2.3.1. Khó tiêu

Chứng khó tiêu cũng có thể gây đầy bụng, buồn nôn. Nguyên nhân chủ yếu do ăn nhiều thực phẩm có tính axit, chẳng hạn như cà chua, nước cam hoặc lạm dụng caffeine, rượu bia, thuốc lá, thuốc chống viêm không steroid (NSAID)… Một số triệu chứng cụ thể bao gồm:

• Đầy bụng.
• Buồn nôn.
• Đau, nóng rát dạ dày.
• Cảm thấy no ngay sau khi ăn.
• Dạ dày phát ra âm thanh bất thường.

2.3.2. Táo bón

Táo bón là hiện tượng đi đại tiện ít hơn 3 lần mỗi tuần, gây cảm giác đầy bụng, thậm chí là buồn nôn. Đi kèm với đó, người bệnh có thể nhận thấy một số triệu chứng sau:

• Gặp khó khăn hoặc đau đớn khi đại tiện.
• Phân cứng, khô hoặc vón cục.
• Nhu động ruột không ổn định.

Tình trạng này rất phổ biến. Trong trường hợp nhẹ, người bệnh chỉ cần ăn nhiều chất xơ, uống đủ nước và tập thể dục là có thể cải thiện. Nếu triệu chứng không cải thiện, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc OTC (thuốc không kê đơn), chẳng hạn như thuốc làm mềm phân.

3. Triệu chứng đầy bụng buồn nôn

Triệu chứng đầy bụng buồn nôn có thể nhận thấy rõ ràng như sau:

• Luôn cảm thấy bụng đầy, căng phồng như thể đã ăn quá nhiều thức ăn.
• Căng tức dạ dày, nặng nề khó chịu.
• Tăng áp lực vùng bụng.
• Đau bụng.
• Chuột rút.
• Buồn nôn.
• Ợ nóng, ợ hơi hoặc ợ khí.
• Thay đổi nhu động ruột.

4. Cách trị đầy bụng buồn nôn

Biện pháp điều trị đầy bụng, buồn nôn chủ yếu là thay đổi chế độ ăn uống sinh hoạt, kết hợp với việc sử dụng thuốc.

4.1. Thay đổi lối sống và chế độ ăn uống

Triệu chứng có khả năng cải thiện tích cực khi người bệnh áp dụng các giải pháp sau:

• Kiểm soát tâm lý, giảm căng thẳng và lo lắng.
• Luyện tập thể dục thể thao thường xuyên.
• Tránh ăn đồ cay nóng, nhiều dầu mỡ.
• Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày.

Tuy nhiên, những giải pháp này không mang lại hiệu quả với một số tình trạng nhất định, chẳng hạn như bệnh lý viêm loét dạ dày hay liệt dạ dày. Thay vào đó, người bệnh cần can thiệp điều trị y tế.

Xem thêm: Chướng bụng đầy hơi nên ăn gì?

4.2. Dùng thuốc điều trị

Nếu đầy bụng buồn nôn xảy ra do trào ngược axit, táo bón hoặc các rối loạn nghiêm trọng hơn như: suy tim sung huyết, hội chứng Dumping…, bác sĩ sẽ chỉ định dùng thuốc, thậm chí can thiệp các phương pháp phức tạp hơn.

5. Cách phòng tránh đầy bụng buồn nôn

Chứng đầy bụng buồn nôn có thể được phòng ngừa hiệu quả thông qua một số giải pháp hữu ích sau:

• Thay đổi chế độ ăn uống hàng ngày, đảm bảo lành mạnh và khoa học, ưu tiên ăn trái cây ít axit, rau củ quả nấu chín, cơm…
• Tập thể dục thường xuyên để giảm đầy bụng, ngăn ngừa táo bón.
• Từ bỏ thói quen hút thuốc lá.
• Tránh uống đồ uống có gas.
• Bổ sung đủ nước mỗi ngày.

Bên cạnh đó, với các nguyên nhân gây đầy bụng, buồn nôn do các vấn đề về tiêu hóa, bạn có thể sử dụng men vi sinh để bổ sung lợi khuẩn cho hệ tiêu hóa là phương pháp được các chuyên gia dinh dưỡng khuyên dùng. Theo đó, loại men vi sinh đạt chuẩn chất lượng và phát huy hiệu quả rõ rệt lên đường ruột của trẻ phải chứa cả 2 thành phần là lợi khuẩn Probiotics và chất xơ Prebiotics, có nguồn gốc tự nhiên từ kim chi Hàn Quốc và được sản xuất bằng công nghệ bao kép Lab2Pro.

Trong đó, lợi khuẩn Probiotics có chức năng kích thích sự sản sinh của các vi khuẩn có lợi, ức chế sự phát triển của các hại khuẩn, trung hòa các độc tố hình thành trong quá trình tiêu hóa thức ăn. Đồng thời giúp tổng hợp những vitamin có lợi cho cơ thể và nâng cao khả năng miễn dịch. Cùng với đó, Prebiotics – chất xơ hòa tan từ thực vật (FOS), có vai trò là thức ăn giúp Probiotics hoạt động tốt, có lợi cho sức khỏe. Hệ tiêu hóa khỏe mạnh sẽ giúp đẩy lùi chứng chướng bụng, đầy hơi, khó tiêu hiệu quả.

6. Câu hỏi thường gặp

Dưới đây là một số thắc mắc thường gặp liên quan đến chứng đầy bụng buồn nôn:

6.1. Khi nào thì cần gặp bác sĩ?

Khi nhận thấy các triệu chứng ngày càng nghiêm trọng, người bệnh cần liên hệ ngay với bác sĩ để tránh biến chứng nguy hiểm. Một số biểu hiện đáng lo ngại gồm:

• Đau ngực.
• Xuất hiện máu trong phân.
• Đau đầu dữ dội.
• Cứng cổ.
• Nôn ra máu.
• Mất nước do nôn liên tục.
• Chóng mặt.

Các triệu chứng đầy bụng, buồn nôn không có dấu hiệu cải thiện trong vòng vài ngày.

6.2. Đầy bụng buồn nôn là bệnh gì?

Triệu chứng đầy bụng buồn nôn có thể liên quan đến một số bệnh lý đáng lo ngại sau:

• Viêm loét dạ dày.
• Hội chứng ruột kích thích.
• Liệt dạ dày.

6.3. Bị đầy bụng buồn nôn nên ăn gì?

Người bệnh có thể tham khảo các loại thực phẩm sau để bổ sung vào thực đơn hàng ngày, giúp làm giảm triệu chứng buồn nôn, đầy hơi hiệu quả:

• Gừng.
• Dưa leo.
• Chuối.
• Cần tây.
• Trà hoa cúc.
• Trà bạc hà.
• Đu đủ.

6.4. Đầy bụng buồn nôn có nguy hiểm không?

Chứng buồn nôn, đầy bụng thường có xu hướng cải thiện đáng kể sau khi thay đổi thói quen ăn uống hợp lý. Với những trường hợp do táo bón hoặc khó tiêu, dùng thuốc điều trị sẽ mang đến hiệu quả tích cực. Tuy nhiên, nếu tình trạng kéo dài liên tục và không có nguyên nhân rõ ràng, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý tiềm ẩn. Người bệnh cần liên hệ ngay với bác sĩ để được chẩn đoán kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm về sau.

Trên đây là những thông tin mang tính chất tham khảo về chứng đầy hơi chướng bụng buồn nôn. Hi vọng bài viết này sẽ đem lại nhiều giá trị hữu ích cho những ai đang loay hoay đi tìm biện pháp cải thiện.

Xem thêm: Chướng bụng buồn nôn chóng mặt phải làm sao?

Nguồn tham khảo

• [1] What causes a bloated stomach, nausea, and tiredness? https://www.medicalnewstoday.com/articles/bloated-stomach-feeling-sick-and-tired
• [2] What’s Causing My Abdominal Bloating and Nausea? https://www.healthline.com/health/abdominal-bloating-and-nausea