13 nguyên nhân phổ biến gây đau họng 1 bên và cách điều trị

Đau họng 1 bên là dấu hiệu của bệnh lý gì? Cùng đi tìm nguyên nhân dẫn đến tình trạng này để có cách điều trị thích hợp. 

1. Đau họng 1 bên do những nguyên nhân gì?

1.1. Viêm amidan

Amidan nằm phía sau cổ họng, có chức năng chính là ngăn chặn sự tấn công của các loại virus, vi khuẩn đối với cơ thể và còn có chức năng tiết ra các kháng thể tự nhiên, chống lại tình trạng nhiễm trùng. Khi amidan bị tấn công của vi khuẩn, virus thì sẽ bị sưng lên, gây viêm amidan. Có trường hợp chỉ một bên amidan bị viêm, gây viêm họng 1 bên, sưng đau một bên.

1.2. Áp xe quanh amidan

Áp xe thường hình thành sau khi amidan bị viêm nhiễm do vi khuẩn, có thể gây đau đớn dữ dội ở một bên cổ họng, đau nửa họng bên phải hoặc bên trái. Áp xe amidan gây sốt, sưng hạch bạch huyết, khó nuốt thậm chí khó thở.

1.3. Sỏi amidan

Khi amidan bị viêm mãn tính thì trong các ngách của amidan có chứa nhiều viên sỏi hình thành từ thức ăn, xác vi khuẩn và chất tiết của mô amidan. Khi bị sỏi amidan, người bệnh thường có triệu chứng nuốt vướng một bên, hôi miệng, thỉnh thoảng khạc ra viên sỏi có kích thước tương đương 1/2 hạt cơm, có màu vàng nhạt và rất hôi.

1.4. Sưng hạch bạch huyết do viêm

Hạch bạch huyết bị sưng có thể gây đau họng và đôi khi hạch này chỉ sưng, đau 1 bên. Hạch bạch huyết sưng đóng vai trò quan trọng đối với hoạt động của hệ thống miễn dịch với chức năng là bộ lọc, bẫy giữ lại các phần tử ngoại lai và dễ bị viêm, sưng khi làm nhiệm vụ này. Nguyên nhân gây sưng hạch bạch huyết thường có cảm lạnh hoặc cúm, viêm họng do liên cầu khuẩn nhóm A, nhiễm khuẩn tai, bệnh tăng bạch cầu đơn nhân nhiễm trùng do virus EBV, viêm răng hoặc áp xe răng, ung thư, HIV, tổn thương nhiễm khuẩn vùng da trong khu vực,…

1.5. Lở miệng

Miệng có hình thành các vết loét nhỏ bên trong miệng thì gọi là lở miệng. Các vết loét có thể xuất hiện ở phía trong má, trên hoặc dưới lưỡi, bên trong môi hoặc ở vòm miệng phía sau cổ họng và có kích thước nhỏ, có dạng hình tròn với đường viền màu đỏ, phần trung tâm thường có màu trắng hoặc vàng. Tuy vết lở nhỏ nhưng có thể khiến người bệnh thấy đau rát và nếu các vết loét hình thành ở một góc phía sau cổ họng có thể gây ra cảm giác đau họng một bên.

1.6. Đau dây thần kinh lưỡi-hầu và dây thần kinh sinh ba

Nguyên nhân gây đau họng 1 bên này hiếm gặp. Đau dây thần kinh lưỡi – hầu và dây thần kinh sinh ba thường xảy ra đột ngột, gây ra cảm giác đau dữ dội quanh ống tai, lưỡi, amidan, hàm hoặc mặt và thường chỉ xuất hiện ở một bên mặt, thường tăng lên khi người bệnh chạm vào mặt, ăn uống và tiếp xúc với một thứ gì đó.

1.7. Áp xe răng hoặc nhiễm trùng

Áp xe răng là một tập hợp chứa mủ do nhiễm vi khuẩn, thường được hình thành ở đầu chân răng và có thể gây ra cảm giác đau đớn dữ dội ở xương hàm, tai và một bên mặt. Các hạch bạch huyết quanh cổ và họng của người bệnh cũng có thể bị sưng và gây đau 1 bên họng.

1.8. Tổn thương cổ họng

Phần sau của miệng hoặc cổ họng có thể bị tổn thương do nhiều nguyên nhân như bỏng do thực phẩm nóng hoặc chất lỏng nóng, do thức ăn có cạnh sắc, do đặt nội khí quản… Nếu một bên cổ họng bị đau do bị xước hoặc bị bỏng, nuốt nước muối sinh lý ấm có thể làm dịu các triệu chứng.

1.9. Mắc hội chứng chảy dịch mũi sau

Hội chứng chảy dịch mũi sau xảy ra do dịch chảy từ hệ thống xoang qua mũi sau xuống thành sau họng gây vướng họng, đau họng, ho, ngứa họng. Tình trạng này do viêm mũi xoang nhiễm khuẩn, nhiễm virus, nhiễm lạnh gây ra. Bên cạnh đó còn các nguyên nhân phối hợp là hội chứng trào ngược thực quản dạ dày, những rối loạn nội tiết và suy giảm miễn dịch. Trong một số trường hợp, hội chứng này thường kéo dài, do dịch tiết liên tục có thể gây khó chịu, gây cảm giác đau ở một bên họng.

1.10. Trào ngược dạ dày – thực quản

Trào ngược dạ dày thực quản là hiện tượng axit trong dạ dày trào ngược lên thực quản và cổ họng. Bệnh thường xuất hiện nặng hơn vào buổi đêm hoặc khi người bệnh nằm. Người bệnh thường xuyên bị trào ngược dạ dày sẽ gây ra tình trạng viêm họng, cổ họng đau rát, ngực nóng, ho khan và cảm giác vướng víu ở cổ họng.

1.11. Bệnh tay chân miệng

Bệnh tay chân miệng do virus gây ra với vết loét trên tay, bàn chân và miệng, thường xảy ra với trẻ dưới 5 tuổi, có thể lây cho người lớn. Các vết loét có thể phát triển ở phần sau của miệng, thành họng và có thể một bên bị ảnh hưởng nhiều hơn.

1.12. Tổn thương dây thanh quản

Việc sử dụng thanh quản quá mức vì nói, la hét, ca hát… có thể dẫn đến tổn thương dây thanh quản. Tổn thương có thể hình thành ở một bên, gây ra một vùng cổ họng bị đau và dấu hiệu tổn thương là sự thay đổi trong giọng nói như khàn giọng.

1.13. Ung thư

Ung thư vòm mũi họng, ung thư thành bên họng, ung thư hạ họng thanh quản,… có thể là nguyên nhân gây đau họng 1 bên, tuy không thường gặp. Ở giai đoạn đầu mắc bệnh, người bệnh có triệu chứng đau mơ hồ một bên họng, có thể chưa nổi hạch. Khi bệnh tiến triển, triệu chứng bệnh sẽ rõ ràng hơn, có thể thấy chảy máu cam, đau đầu, mờ mắt, ù tai, có máu trong nước bọt, khàn tiếng kéo dài,… 

2. Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Đau họng 1 bên có thể chỉ là cơn đau do virus gây ra nhưng cũng có thể là dấu hiệu của bệnh lý nghiêm trọng nào đó, nên nếu thấy các dấu hiệu dưới đây, người bệnh nên đi khám ngay:

• Sốt cao
• Khó thở
• Không thể nuốt thức ăn và chất lỏng
• Cảm thấy đau dữ dội
• Thở gấp bất thường
• Nhịp tim nhanh
• Có dấu hiệu của phản ứng dị ứng

3. Cách điều trị chứng bệnh viêm họng một bên

3.1. Chữa viêm họng 1 bên bằng mẹo dân gian

Chữa viêm họng bằng mẹo dân gian được nhiều người áp dụng, đặc biệt thích hợp với các trường hợp đau họng nhẹ. Người bệnh có thể áp dụng với các nguyên liệu sau:

Mật ong

Mật ong có công dụng kháng khuẩn, kháng viêm và diệt trùng nên nếu sử dụng sẽ giúp cho niêm của người bệnh sẽ nhanh chóng phục hồi sau tổn thương.

Cách thực hiện: Người bệnh sử dụng từ 2 – 3 thìa mật ong pha cùng 250ml nước ấm. Dùng uống nước mật ong 2 lần/ngày, tốt nhất vào buổi sáng sớm và buổi tối trước khi đi ngủ.

Lá tía tô

Lá tía tô có tính ấm, có nhiều hoạt chất làm lành vết thương hiệu quả. Các triệu chứng phổ biến của viêm họng như đau rát, ho, ngứa họng, họng có đờm,… có thể sẽ nhanh chóng được hoạt chất trong tía tô giúp thuyên giảm. Người bệnh có thể sử dụng lá tía tô pha trà hoặc cho vào cháo hay ăn sống.

Cách thực hiện: Người bệnh nấu trà tía tô với 30g mận tươi, 4 quả đại táo và 3g là trà xanh cùng 0,5 lít nước. Sau khi nước sôi thì cho lá tía tô và lá trà vào hãm trong vòng 15 phút. Dùng nước trà tía tô uống 3 lần/ngày để cải thiện bệnh tình.

Sữa nghệ

Sữa nghệ không chỉ làm giảm các biểu hiện khó chịu của bệnh viêm họng mà còn giúp người bệnh bổ sung rất nhiều dinh dưỡng tăng cường sức khỏe, đặc biệt thích hợp với trẻ nhỏ có triệu chứng đau họng 1 bên.

Cách thực hiện: Người bệnh hòa 1/2 thìa bột nghệ cùng 300ml nước, đem nấu sôi. Sau đó cho thêm 300ml sữa tươi để đun cùng. Khi sữa nghệ sôi khoảng 5 phút thì tắt bếp và thêm 1 thìa mật ong để uống. Nên uống sữa nghệ lúc còn ấm sẽ phát huy công dụng cao nhất.

3.2. Cách điều trị bệnh bằng Tây y

Các bác sĩ có thể chọn điều trị viêm họng 1 bên bằng thuốc tây cho bạn. Các loại thuốc có thể được sử dụng có:

• Thuốc kháng sinh làm tiêu viêm, giảm đau rát họng và diệt trừ các vi khuẩn gây bệnh: Roxithromycin, Penicillin, Clarithromycin, Amoxicillin,…
• Thuốc chống viêm: Aspirin, Prednisolon, Betamethason, Ibuprofen, Methylprednisolon,…
• Thuốc giảm phù nề, giảm đau và hạ sốt: Các loại thuốc như Serratiopeptidase, Paracetamol, Alphachymotrypsin, Rhumenol, Pholcodin, Dextromethorphan,…có thể được sử dụng sẽ giúp người bệnh viêm họng ở 1 bên giảm sưng phù amidan, tan đờm cũng như hạ các cơn sốt do viêm họng. 

Ngoài ra, người bệnh sẽ được kê thêm một số loại thuốc xịt thông mũi, viêm ngậm giảm đau rát họng và nước muối súc miệng để diệt vi khuẩn. Các loại thuốc tây đều cần chỉ định của bác sĩ mới được sử dụng. 

3.3. Chữa bằng đông y

Các bài thuốc trị bệnh từ Đông y cũng được nhiều người áp dụng. Tuy thuốc Đông y không tác dụng nhanh chóng ngay tức thì như thuốc tây nhưng rất an toàn, không gây ra tác dụng phụ. Người bệnh có thể tham khảo các bài thuốc đông y dưới đây:

Bài thuốc số 1: Các nguyên liệu cần chuẩn bị là phòng phong, kinh giới, cam thảo, tiền hồ, xuyên khung, chỉ xác, phục linh, cát cánh mỗi loại 12g.

Cách thực hiện: Người bệnh cần chuẩn bị một ấm sắc thuốc, cho tất cả vị thuốc vào sắc cùng 1500ml nước. Đun đến khi thuốc cạn còn 200ml thì chắt lấy phần nước và chia nhỏ thành 3 bữa để uống trong ngày.

Bài thuốc số 2:  Bài thuốc này cần có hoàng cầm, đại hoàn, bạc hà diệp, mang tiêu, liên kiều, chi tử mỗi loại 12g.

Cách thực hiện: Đem các nguyên liệu sao giòn và tán mạt. Mỗi lần sử dụng 10g bột pha với nước bạc hà diệp để uống. Mỗi ngày nên uống thuốc 4 lần để bệnh nhanh chóng được điều trị dứt điểm.

Bài thuốc số 3: Các nguyên liệu cần có là Đương quy, nhân sâm, cam thảo, trần bì, hoàng kỳ, thăng ma, bạch truật, sài hồ mỗi loại 12g.

Cách thực hiện: Đem các vị thuốc sắc với 2 lít nước lọc và đun nhỏ lửa cho đến khi nước cạn dần đến khi còn khoảng 300ml thì chia thành 4 bữa nhỏ, uống mỗi bữa cách nhau 3 – 4 giờ và uống hết trong ngày.

Cùng với các điều trị này thì người bệnh bị viêm họng 1 bên có thể chọn sản phẩm thảo dược hỗ trợ điều trị. Sản phẩm xịt họng này có tác dụng tại chỗ giúp làm dịu cổ họng có thành phần thảo dược an toàn và hiệu quả như xuyên tâm liên, hoàng liên, hoàng cầm, bách bộ, xạ can, húng chanh, cỏ ngọt, mật ong, tinh dầu bạc hà, nước tinh khiết. Xịt họng có tác dụng giảm sưng đau rát ngứa họng, giúp giảm viêm họng, viêm amidan, thanh quản; phòng viêm nhiễm đường hô hấp do virus, vi khuẩn, sử dụng cho người bị ho gió, ho khan, ho có đờm, ho lâu ngày không khỏi, ho do cảm cúm, ho do thay đổi thời tiết, làm dịu cải thiện các triệu chứng của khô họng, viêm loét miệng – họng, tổn thương niêm mạc miệng, nhiệt miệng; ngăn ngừa các vấn đề: viêm nướu, viêm chân răng, viêm loét miệng… và thích hợp để hỗ trợ điều trị viêm họng một bên thêm hiệu quả, nhanh chóng. 

4. Phòng ngừa bệnh đau họng 1 bên bằng cách nào?

Để phòng ngừa đau họng 1 bên bạn cần chú ý:

• Tăng cường bổ sung các dưỡng chất như vitamin A, D, E cùng nhiều khoáng chất để cải thiện sức đề kháng. Nâng cao hệ miễn dịch giúp cơ thể chống chọi tốt trước các tác nhân gây bệnh từ bên ngoài.
• Chú ý đeo khẩu trang khi đi ra ngoài để tránh bụi, ô nhiễm và giữ ấm cơ thể đặc biệt là phần cổ họng tránh để họng nhiễm lạnh sẽ dễ dàng bị vi khuẩn xâm nhập gây viêm nhiễm vào thời điểm giao mùa.
• Nên uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày, kết hợp với các loại nước ép và trà thảo mộc. Hạn chế tối đa việc sử dụng thực cay, nóng, nhiều dầu mỡ hoặc đồ uống có cồn, có chất kích thích.
• Nếu thấy có các triệu chứng của viêm họng thì cần sớm đến bệnh viện khám và được điều trị kịp thời nếu có bệnh. 

Trên đây là những thông tin về tình trạng đau họng 1 bên. Nếu áp dụng các cách điều trị trên mà không đỡ người bệnh nên đến các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Bài viết liên quan: Đau họng khi ngủ dậy nguyên nhân và cách khắc phục