Đông máu nội mạch rải rác là gì và cách điều trị?

Đông máu rải rác trong lòng mạch là hội chứng liên quan đến các huyết khối nằm trong lòng mạch và có nguy cơ dẫn đến tắc mạch, thậm chí nhồi máu cơ tim, đột quỵ,… Vậy cùng tìm hiểu về hội chứng này để nhận biết và điều trị kịp thời.

1. Đông máu nội mạch rải rác là gì?

Hội chứng đông máu rải rác trong lòng mạch – Disseminated Intravascular Coagulation (DIC) còn gọi là hội chứng đông máu tiêu thụ. Hội chứng có liên quan đến sự sản sinh bất thường quá mức thrombin và fibrin trong máu tuần hoàn. Về mặt sinh học, đông máu rải rác trong lòng mạch có nghĩa là các yếu tố gây đông máu bị lôi cuốn và sử dụng hết vào việc hình thành nên thrombin và fibrin. Về mặt lâm sàng thì đây lại là hiện tượng chảy máu do đông nhiều, tức là xuất hiện đồng thời 2 biểu hiện gồm đông máu rải rác trong lòng mạch và hội chứng chảy máu.

2. Triệu chứng đông máu nội mạch rải rác

Triệu chứng điển hình và phổ biến nhất của đông máu rải rác trong lòng mạch là chảy máu đến từ nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể, có thể từ niêm mạch miệng, mũi hoặc các khu vực bên ngoài khác. Đông máu rải rác trong lòng mạch cũng có thể gây chảy máu nội tạng. Có thể nhận biết hội chứng này qua một số triệu chứng lâm sàng:

• Hình thành cục máu đông
• Dễ bầm tím
• Các chấm đỏ trên bề mặt da
• Hạ huyết áp
• Chảy máu âm đạo trực tràng
• Chảy máu do máu không đông được, chảy ồ ạt và rải rác, thường xảy ra ở chỗ va chạm, tiêm, mổ, chảy máu nội tạng, rong kinh,…
• Sốc thường thấy ở dạng sốc giảm thể tích, khó hồi phục
• Biểu hiện của tổn thương tạng do thiếu máu, hoại tử cơ quan,… trên những người bệnh mắc suy thận cấp, suy tim, suy gan cấp,…
• Ở những người bệnh ung thư thì hội chứng đông máu trong lòng mạch thường diễn ra từ từ và phổ biến là đông máu trong tĩnh mạch.

Còn có một số triệu chứng cận lâm sàng:

• Đàn hồi đồ cục máu có dấu hiệu giảm đông
• Giảm tiểu cầu
• Hồng cầu vỡ thành mảnh nhỏ
• Giảm fibrinogen huyết tương
• Giảm các yếu tố II, V, VIII, XIII, …
• Giảm prothrombin < 50%
• Thời gian Howell bình thường hoặc hơi dài
• Có thể giảm kháng thrombin III
• Có mặt các đơn phân hoà tan của fibrinogen, fibrin phát hiện bởi test ethanol
• Có mặt của D dimer do hoá giáng của fibrin – Test Von Kaulla (-)

3. Nguyên nhân đông máu nội mạch rải rác

Đông máu rải rác trong lòng mạch do một số nguyên nhân phổ biến gây ra:

• Nguyên nhân sản khoa: Thai lưu, sản giật và nhiễm độc thai nghén, chảy máu ồ ạt sau bong rau, viêm bể thận do thai nghén, chửa trứng, nhiễm khuẩn khi phá thai, nghẽn mạch do nước ối, rau tiền đạo, vỡ tử cung,…
• Nguyên nhân ngoại khoa: Sốc do chảy máu, sốc chấn thương, bỏng nặng, hội chứng vùi lấp, tuần hoàn ngoài cơ thể, phẫu thuật nối cửa-chủ, phẫu thuật tim mạch, phổi, lồng ngực, mổ tiền liệt tuyến, cấy ghép cơ quan (thận, tim, gan), mổ cắt khối ung thư lớn và nạo vét hạch.
• Nguyên nhân nội khoa: Nhiễm khuẩn nặng, nhiễm khuẩn máu có thể do tụ cầu, não mô cầu nhất là trực khuẩn gram âm, vi khuẩn yếm khí,… Nhiễm virus nặng khi có sốc do nhiễm khuẩn, lao kê, dịch hạch, sốt rét ác tính, nhiễm nấm nội tạng nặng. Sốc phản vệ, sốc do tiêm tĩnh mạch chất cản quang có iod, dextran trọng lượng phân tử cao, đặc biệt ở những người bệnh suy thận cấp, suy gan cấp, viêm tụy cấp, xơ gan, nghẽn mạch phổi nặng,… Hoặc những người bị rắn độc cắn, say nóng, say nắng nặng, nhiễm độc lân hữu cơ, phình động mạch chủ đe doạ,…

4. Phương pháp chẩn đoán đông máu nội mạch rải rác

Chẩn đoán DIC dựa trên sự kết hợp giữa lâm sàng và xét nghiệm. Việc phát hiện sớm giúp kiểm soát bệnh kịp thời, giảm nguy cơ biến chứng nguy hiểm như suy đa tạng và tử vong.

Chẩn đoán xác định

Để chẩn đoán đông máu rải rác trong lòng mạch cần phải đánh giá toàn bộ lâm sàng của người bệnh và kết quả xét nghiệm vì bệnh lý đông máu rải rác trong lòng mạch thường diễn biến nhanh, các kết quả chỉ có thể phản ánh được một thời điểm. Chẩn đoán dựa theo tiêu chuẩn của Hiệp hội cầm máu – tắc mạch Quốc tế (ISTH -2001) như sau:

• Trên lâm sàng bệnh nhân có 1 bệnh lý có thể gây ra đông máu rải rác trong lòng mạch.
• Xem xét kết quả xét nghiệm và đánh giá: xét nghiệm số lượng tiểu cầu, FDPs, D-dimer, xét nghiệm thời gian Prothrombin, xét nghiệm Fibrinogen.

Chẩn đoán phân biệt

Cần chẩn đoán phân biệt đông máu rải rác trong lòng mạch với một số hội chứng bệnh lý thiếu máu tan máu vi mạch khác.

5. Điều trị đông máu rải rác trong lòng mạch

Điều trị hội chứng đông máu rải rác trong lòng mạch rất phức tạp, phụ thuộc vào nguyên nhân đang gây rối loạn, cần phải kết hợp điều trị nguyên nhân và triệu chứng toàn thân. Bác sĩ có thể chỉ định cho thuốc chống đông gọi là heparin để làm giảm và ngăn ngừa đông máu. Tuy nhiên thuốc này không được sử dụng nếu người bệnh bị thiếu máu nặng hoặc chảy máu quá mức.

Người bệnh hội chứng đông máu rải rác trong lòng mạch cấp tính cần phải nằm phòng hồi sức tích cực để khắc phục vấn đề đông máu rải rác trong khi vẫn duy trì chức năng của cơ quan. Người bệnh sẽ phải truyền máu để thay thế các tiểu cầu đang thiếu. Truyền huyết tương có khả năng thay thế các yếu tố đông máu mà người bệnh đang thiếu.

Hội chứng đông máu rải rác trong lòng mạch có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị đúng. Từ sớm có thể chọn bổ sung sớm viên uống Omega-3 và viên uống tăng cường lưu thông máu. Nên chọn bổ sung viên uống Omega-3 có hàm lượng EPA và DHA cao, sử dụng nguyên liệu tinh chế nhập khẩu trực tiếp từ Na Uy. Omega-3 sẽ giúp giảm mảng bám trong lòng mạch và giúp mạch máu khỏe mạnh. Theo các nghiên cứu thì Omega-3 chứa EPA và DHA cao sẽ giúp giảm hình thành các mảng xơ vữa động mạch. Đồng thời dùng thêm viên uống giúp tăng cường lưu thông máu có chứa các thành phần là các vitamin nhóm B(B1,B2, B6), Chondroitin, Cao Blueberry, Ginkgo Biloba. sẽ giúp ngăn ngừa nguy cơ bị tai biến mạch máu não, bệnh mạch vành,…

Hy vọng bài viết có thể giúp bạn nắm được thông tin về hội chứng đông máu nội mạch lan tỏa. DIC là một rối loạn đông máu nghiêm trọng, đòi hỏi chẩn đoán sớm và điều trị nhanh chóng để giảm thiểu nguy cơ tử vong.