Đột quỵ mùa lạnh: Nguyên nhân và cách phòng ngừa tốt nhất

Theo thống kê từ một số bệnh viện tại Việt Nam, trung bình số bệnh nhân nhập viện vì đột quỵ vào mùa lạnh các năm tăng từ 15% đến 30%. Đặc biệt, khi thời tiết lạnh sâu hay rét đậm, rét hại, những người có tiểu sử bị đột quỵ, tai biến cũng có nguy cơ tái phát cao hơn. Hãy ghi nhớ 7 lưu ý quan trọng dưới đây để giúp giảm nguy cơ đột quỵ trong mùa lạnh nhé.

1. Nguyên nhân chính xảy ra đột quỵ mùa lạnh

Nguyên nhân chính khiến đột quỵ gia tăng vào mùa lạnh là do sự thay đổi nhiệt độ đột ngột (ví dụ như từ trong nhà hoặc trong chăn ấm ra ngoài lạnh) khiến cho cơ thể không kịp thích nghi, các mạch máu bị co lại, dẫn đến huyết áp tăng nhanh và bị đột quỵ.

Một nguyên nhân khác khiến dễ bị bệnh đột quỵ vào mùa lạnh là do số lượng hồng cầu, tiểu cầu tăng lên, dẫn đến làm tăng độ cô đặc của máu, từ đó làm tăng nguy cơ bị tắc nghẽn mạch máu. Đặc biệt, ở những người bị xơ vữa động mạch, mức cholesterol cao thì khả năng hình thành cục máu đông gây tắc nghẽn mạch máu càng cao.

Hơn nữa, vào mùa lạnh chúng ta thường lười vận động và ăn uống không lành mạnh. Điều này có thể gây lượng mỡ máu tăng lên, làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông và gây tắc nghẽn. Ngoài ra trong thời đại hiện nay các yếu tố làm gia tăng nguy cơ hình thành các cục máu đông như: lối sống ít vận động thể lực, béo phì, lạm dụng bia rượu, chất kích thích, thuốc lá, hay tình trạng căng thẳng kéo dài làm cho đột quỵ ngày càng trẻ hóa.

Những người trên 65 tuổi hoặc mắc bệnh tim mạch thường dễ bị đột quỵ hơn vào mùa lạnh. Đối với người lớn tuổi, hệ thống miễn dịch và khả năng chịu đựng suy giảm, đồng thời mạch máu không còn đàn hồi, trở nên cứng hơn và độ cô đặc của máu cũng tăng. Điều này khiến máu dễ bị đông và lưu lượng máu đến não giảm.

2. Biểu hiện chung của tình trạng đột quỵ

Biểu hiện đột quỵ mùa lạnh có thể đến và biến mất trong chốc lát, rất nhanh và khả năng cao lặp đi lặp lại trong nhiều lần, gồm có:

• Cơ thể đột nhiên mệt mỏi, có cảm giác không còn chút sức lực, mặt hoặc một nửa mặt bị tê cứng khó cử động bình thường, cười méo mó;
• Chân tay không thể vận động hoặc vận động khó khăn, một bên của cơ thể bị tê liệt hoàn toàn. Biểu hiện chính xác của đột quỵ đó là hai cánh tay không thể nâng được qua đầu trong cùng một lúc;
• Phát âm khó, nói không rõ, bị dính chữ, nói ngọng ngắc ngứ bất thường. Bạn cũng có thể thử bằng cách nói các câu đơn giản và yêu cầu họ nhắc lại. Trường hợp họ không thể nhắc lại thì khả năng cao là dấu hiệu của đột quỵ mùa lạnh;
• Cảm thấy chóng mặt, hoa mắt, mất cân bằng đột ngột, không thể kết hợp các hành động cùng lúc;
• Thị lực giảm bất chợt, mắt mờ nhòe, không nhìn rõ xung quanh.

3. Cách phòng ngừa đột quỵ khi thời tiết lạnh

Mặc dù chúng ta không thể kiểm soát thời tiết nhưng vẫn có thể kiểm soát chế độ sinh hoạt hàng ngày, nhiệt độ môi trường sống để phòng nguy cơ đột quỵ vào mùa lạnh:

3.1. Hạn chế tiếp xúc với lạnh

Nên giữ nhiệt độ trong nhà thấp nhất là từ 16 đến 18^oC, thường xuyên uống một ly nước nóng trước khi ngủ và dùng các thực phẩm và đồ uống nóng có thể giúp tăng năng lượng đồng thời giúp giữ ấm cho cơ thể. Mặc nhiều áo mỏng có thể giúp giữ ấm cho cơ thể hơn là mặc một chiếc áo dày, sắm một chiếc mũ len và một cái khăn quàng để giữ ấm cho đầu và cổ, hai vị trí dễ bị ảnh hưởng nhất khi nhiệt độ thay đổi.

Vào mùa lạnh, bạn hãy nghỉ ngơi, sinh hoạt, làm việc trong một không gian ấm áp, tránh tiếp xúc đột ngột với gió lạnh. Thường xuyên uống nước ấm, ăn những đồ ăn ấm nóng. Trường hợp phải ra ngoài trời, hãy trang bị bằng những bộ đồ ấm áp, đội mũ len, đeo khăn, găng tay, đặc biệt giữ ấm đầu và cổ.

3.2. Không hoạt động quá sức

Tránh những động tác gắng sức đột ngột như bê vật nặng, bê chậu cây cảnh, bê vali trên đường chuyền sân bay, nâng tạ, tập luyện gắng sức trong thời gian ngắn… Tốt nhất mọi động tác vận động đều cần nhẹ nhàng tăng dần và khởi động trước.

3.3. Tránh để quá nóng

Ngược lại với quá lạnh thì quá nóng cũng là một yếu tố nguy cơ. Nhiệt độ cao sẽ làm cho các mạch máu đột ngột giãn ra, có nguy cơ dẫn đến hạ huyết áp ở người mắc bệnh tim mạch. Mặc quần áo ấm trước khi hoạt động thể chất có thể khiến cơ thể bị nóng bức. Nếu hoạt động ngoài trời lạnh và thấy đổ mồ hôi nhiều, như vậy là cơ thể bạn đang quá nóng và có sự bất thường. Thậm chí người bị bệnh tim mạch nên coi đây là dấu hiệu nguy hiểm. Lúc này, hãy dừng việc đang làm và vào nhà nghỉ ngơi trong nhiệt độ thích hợp.

3.4. Tiêm phòng cúm

Thời tiết giao mùa vào thu đông cũng làm tăng nguy cơ nhiễm cúm. Căn bệnh này đặc nguy hiểm đối với người đang có vấn đề về bệnh tim mạch. Vì vậy, cần chú trọng tiêm phòng vắc-xin cúm trước khi mùa lạnh tới. Nếu nhận thấy các dấu hiệu cảnh báo bệnh cúm, hãy đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị ngay.

3.5. Không uống rượu

Uống rượu trước khi ra ngoài trời lạnh là việc làm nguy hiểm. Bởi rượu làm giãn nở các mạch máu trên da, khiến chúng ta cảm thấy ấm hơn trong khi thực sự các cơ quan quan trọng đã bị lấy đi nguồn nhiệt.

3.6. Duy trì lối sống lành mạnh

Ngoài chế độ ăn uống khoa học, bạn cũng nên giữ một lối sống lành mạnh. Cụ thể như:

• Tăng hoạt động thể lực sẽ cải thiện tình trạng tim mạch và cải thiện các yếu tố nguy cơ tim mạch như rối loạn lipid máu, béo phì, tăng huyết áp… Nên tập thể dục tối thiểu 30 phút/ngày (trừ trường hợp có bệnh nặng hoặc hạn chế cử động).
• Tránh căng thẳng trong cuộc sống và thay đổi chế độ ăn nhạt để tốt cho tim mạch và huyết áp, góp phần làm giảm nguy cơ đột quỵ. Ăn nhiều rau xanh và trái cây tươi hàng ngày, không sử dụng mỡ động vật để chế biến thức ăn (không dùng mỡ heo để chiên, không ăn thịt mỡ, tóp mỡ, mỡ hành…).
• Giảm uống rượu bia đến mức tối đa, bỏ hút thuốc lá và tránh hút thuốc lá thụ động. Giảm cân: trọng lượng vừa phải bằng chế độ ăn hợp lý và tập thể dục thường xuyên có thể giúp giảm nguy cơ đột quỵ.
• Không nên hút thuốc lá, không nên uống rượu bia.
• Thường xuyên theo dõi và duy trì chỉ số huyết áp, lượng cholesterol và chất béo trung tính, chỉ số BMI ở mức khỏe mạnh.
• Buổi sáng trước khi rời giường nên có vài động tác vận động nhẹ để làm nóng cơ thể, thích ứng với thời tiết bên ngoài, không nên xuống giường ngay khi vừa thức dậy.
• Kiểm soát tốt các bệnh nền: Nếu những người đã có sẵn các bệnh lý tim mạch thì cần bảo vệ sức khỏe của mình tốt hơn. Mùa lạnh rất dễ mắc cúm và người tim mạch khi mắc cúm sẽ có thể xảy ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, trong đó có suy tim, đột quỵ,…

3.7. Tuân thủ điều trị

Những người mắc các bệnh lý đái tháo đường, tim mạch, mỡ máu càng cần đi khám sức khỏe định kỳ để kiểm soát tình trạng bệnh, không để các chỉ số vượt quá mức nguy hiểm gây ra đột quỵ.

Trên đây là một số cách phòng chống nguy cơ đột quỵ vào mùa lạnh bạn cần nắm rõ để bản thân và người quen của mình tránh được nguy cơ đáng tiếc do đột quỵ gây ra.

>> Xem thêm: Nhận biết dấu hiệu đột quỵ khi ngủ: Nguyên nhân và cách phòng tránh