Phụ nữ mãn kinh sớm có nguy hiểm không?

Mãn kinh sớm có thể là dấu hiệu cảnh báo một số bệnh lý chứ không đơn thuần là hiện tượng sinh lý bất thường. Vậy nên chị em phụ nữ cần chủ động phòng ngừa mãn kinh ngay từ sớm để bảo vệ tuổi xuân và tận hưởng cuộc sống.

1. Mãn kinh sớm là gì?

Mãn kinh là giai đoạn buồng trứng ngừng hẳn hoạt động, lúc này kinh nguyệt mất hẳn và người phụ nữ mất hoàn toàn khả năng sinh sản. Phụ nữ được cho là mãn kinh hoàn toàn nếu không có kinh trong khoảng 12 tháng liên tục.

Giai đoạn tiền mãn kinh của mỗi người kéo dài khác nhau, có thể vài năm hoặc có khi kéo dài cả chục năm. Thời kì này thường xảy ra khi người phụ nữ trong khoảng tuổi từ 40 đến 50. Nếu mãn kinh trước tuổi 40 thì được coi là sớm, còn nếu sau tuổi 55 là mãn kinh muộn.

2. Nguyên nhân gây ra mãn kinh sớm?

Các chuyên gia chỉ ra, tiền mãn kinh sớm có thể xuất phát từ những nguyên nhân sau:

Yếu tố di truyền

Các nghiên cứu khoa học đã chứng minh độ tuổi mãn kinh có phụ thuộc vào gen di truyền. Điều này giúp các bác sĩ có thêm dữ liệu để chẩn đoán thời điểm phụ nữ bắt đầu mãn kinh hoặc xác định nguyên nhân mãn kinh sớm thông qua độ tuổi mãn kinh của các thành viên trong gia đình như bà ngoại, mẹ, dì, chị em gái…

Nguyên nhân bắt nguồn từ lối sống

Một số thói quen xấu trong cuộc sống hàng ngày có thể ảnh hưởng đến độ tuổi mãn kinh của phụ nữ như:

• Hút thuốc lá, thường xuyên sử dụng rượu, bia, chất kích thích… gây ức chế quá trình sản sinh hormone estrogen, đẩy nhanh tốc độ lão hóa.
• Chế độ ăn uống kiêng khem, thiếu dinh dưỡng có thể gây cạn kiệt hormone estrogen sớm hơn.
• Lười vận động, môi trường làm việc độc hại cũng dẫn tới mãn kinh sớm.
• Thường xuyên chịu áp lực, công việc căng thẳng, tâm trạng mệt mỏi lo âu…

Khiếm khuyết về nhiễm sắc thể

Mãn kinh sớm có liên quan đến những khiếm khuyết nhiễm sắc thể, điển hình là hội chứng Tuner liên quan đến việc các bé gái được sinh ra với một trong hai nhiễm sắc thể X bị mất. Phụ nữ mắc hội chứng Tuner có buồng trứng hoạt động kém hiệu quả, dẫn đến không có kinh nguyệt, không có khả năng sinh sản, hormone tuyến giáp yếu, vấn đề thị giác, thính giác cũng xảy ra thường xuyên hơn.

Bệnh tự miễn

Việc mắc một trong các bệnh tự miễn có thể làm ảnh hưởng đến hoạt động của buồng trứng và dẫn đến bệnh mãn kinh sớm.

Bệnh lý tuyến giáp

Tuyến giáp có vai trò quan trọng trong việc tạo hormone của cơ thể. Do đó, nếu bạn mắc bệnh về tuyến giáp sẽ gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe, trong đó có mãn kinh sớm với các biểu hiện như cơn bốc hỏa, mất kinh, thay đổi tâm trạng…

Bệnh động kinh

Động kinh là chứng bệnh thần kinh liên quan đến sự rối loạn của một số nơron trong vỏ não. Phụ nữ bị động kinh hoặc có tiền sử động kinh có thể ảnh hưởng đến hoạt động buồng trứng, tuyến yên… điều này sẽ dẫn đến hiện tượng mãn kinh sớm.

Hội chứng buồng trứng đa nang

Hội chứng buồng trứng đa nang là tình trạng xuất hiện các u nang trên buồng trứng, có thể gây sẹo và viêm. Khi mắc hội chứng này, chị em thường bị mất cân bằng nội tiết tố, kinh nguyệt không đều, giảm ham muốn tình dục, mọc nhiều lông, khó thụ thai,…

Suy buồng trứng nguyên phát

Buồng trứng là cơ quan chủ yếu sản sinh ra các nội tiết tố trong cơ thể, nhất là nội tiết tố nữ estrogen. Do đó, buồng trứng bị suy giảm hoạt động thì việc chị em gặp triệu chứng mãn kinh sớm cũng là điều tất yếu.

Suy giảm tự nhiên của hormone sinh sản

Qua tuổi 35, buồng trứng sẽ bắt đầu sản xuất ít đi lượng hormone estrogen và progesterone. Khi ngoài 40 tuổi, chu kỳ kinh nguyệt của bạn cũng trở nên thất thường cho đến độ tuổi 50, buồng trứng sẽ dừng sản xuất trứng, và bạn sẽ bước vào thời kỳ mãn kinh.

Phẫu thuật cắt tử cung, buồng trứng

Trong trường hợp bị cắt bỏ cả tử cung và buồng trứng, người phụ nữ ngay lập tức rơi vào tình trạng mãn kinh do cơ thể không thể sản xuất đủ hormone nội tiết tố.kinh nguyệt không còn, nội tiết nữ sẽ suy giảm nhanh chóng. Còn những trường hợp người phụ nữ chỉ cắt bỏ tử cung thì sẽ không còn khả năng sinh sản, quá trình mãn kinh tự nhiên cũng tới sớm hơn.

Hóa trị và xạ trị

Những giải pháp điều trị bệnh bằng hóa trị và xạ trị có ảnh hưởng đến độ tuổi mãn kinh ở nữ giới. Do việc điều trị có thể gây suy buồng trứng tạm thời hoặc vĩnh viễn. Vì thế với chị em điều trị ung thư có thể bị tiền mãn kinh, mãn kinh sớm hơn bình thường.

3. Các dấu hiệu của mãn kinh sớm

Về cơ bản, các hiện tượng mãn kinh sớm tương tự như giai đoạn mãn kinh bình thường, chỉ là nó đến sớm hơn mà thôi:

• Thay đổi chu kỳ kinh nguyệt: Dấu hiệu dễ nhận biết nhất khi bước vào giai đoạn mãn kinh là sự thay đổi của chu kỳ kinh nguyệt. Ở giai đoạn này buồng trứng hoạt động kém hiệu quả khiến chu kỳ kinh nguyệt bị rối loạn, có thể dừng đột ngột vài tháng, hoặc rong kinh, lượng máu kinh nhỏ giọt…
• Sự giảm sút của các nội tiết tố: Sự mất cân bằng hoặc rối loạn về nội tiết tố nữ Estrogen và Progesterol là nguyên nhân chủ yếu, dẫn đến tiền mãn kinh ở chị em. Khi bước vào tuổi 40 trở đi là giai đoạn mà buồng trứng bị suy giảm hoặc ngưng trệ chức năng tiết ra hormone sinh dục nữ gây ra nhiều dấu hiệu như suy giảm về tình dục, thay đổi tâm lý, bốc hỏa, lão hóa…
• Nóng bừng hay bốc hỏa: Các cơn bốc hỏa xuất hiện đột ngột trong thời gian ngắn, ban đầu là cảm giác nóng bừng mặt, cổ, sau đó lan ra khắp cơ thể. Đồng thời, kèm theo các hiện tượng như vã mồ hôi, tim đập nhanh, đánh trống ngực. Khi cơn bốc hỏa đi qua, người phụ nữ lại thấy mệt mỏi, uể oải, người ớn lạnh.
• Đổ mồ hôi đêm: Khi cơn bốc hỏa đến đột ngột khiến chị em cảm thấy nóng bừng ở nửa trên, kèm theo đó là tình trạng đổ mồ hôi, nhất là về đêm.
• Khó ngủ: Thường gặp nhất là hiện tượng mất ngủ hoặc tỉnh giấc giữa đêm và khó quay trở lại giấc ngủ. Những xáo trộn về giấc ngủ có thể liên quan đến đổ mồ hôi ban đêm, bốc hỏa…
• Giảm ham muốn tình dục: Giảm ham muốn tình dục là hệ quả do những ảnh hưởng của bệnh mãn kinh sớm. Hormone estrogen sụt giảm dẫn đến khô âm đạo, đau rát khi quan hệ, khó đạt khoái cảm… khiến chị em ngại gần gũi. Trong một số trường hợp, người phụ nữ còn sinh ra cảm giác sợ hãi khi quan hệ.
• Thay đổi cảm xúc: Nhiều chị em phụ nữ phản ánh rằng họ khó kiềm chế cảm xúc khi bước vào giai đoạn tiền mãn kinh, mãn kinh. Đôi khi hay suy nghĩ mọi chuyện quá phức tạp, hay cáu gắt, lo lắng, nóng tính.
• Đánh trống ngực: Nội tiết tố nữ bị suy giảm ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch. Khi nhịp tim tăng cao có thể gây ra cảm giác đánh trống ngực – Đây là một dấu hiệu cảnh báo tim đang hoạt động không bình thường.
• Loãng xương: Nội tiết tố estrogen có ảnh hưởng đến mật độ canxi trong xương. Do đó, khi cơ thể thiếu hụt estrogen khiến xương mất dần canxi và khoáng chất, dẫn đến nguy loãng xương, gãy xương.
• Có những thay đổi về ngoại hình, tóc, da: Khi cơ thể thiếu hụt nội tiết tố nữ, da dẻ trở nên kém sắc, xuất hiện nhiều nám sạm, tàn nhang, nếp nhăn tập trung ở đuôi mắt, khóe miệng, da kém săn chắc, chảy sệ. Tóc khô xơ, rụng nhiều và nhanh bạc.

4. Mãn kinh sớm ảnh hưởng đến phụ nữ như thế nào?

Dấu hiệu mãn kinh sớm không chỉ đơn thuần là các biểu hiện giống như mãn kinh, tiền mãn kinh thông thường mà nó còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ về tâm lý, sức khỏe.

Ảnh hưởng tới khả năng sinh sản

Khi một người phụ nữ đến tuổi mãn kinh, buồng trứng của họ không còn giải phóng trứng nữa, chu kỳ kinh nguyệt thưa dần và mất hẳn. Đồng nghĩa với việc chấm dứt hoàn toàn khả năng mang thai và sinh sản.

Ảnh hưởng tới sức khỏe

Sự sụt giảm estrogen do mãn kinh có liên quan mật thiết đến sự xuất hiện của một số vấn đề về sức khỏe của chị em. Đầu tiên, chị em sẽ phải hứng chịu hàng loạt triệu chứng như bốc hỏa, vã mồ hôi về đêm, rối loạn giấc ngủ… khiến cơ thể bị suy nhược, mệt mỏi.

Chưa kể, mãn kinh sớm còn làm tăng nguy cơ loãng xương, xương trở nên yếu hơn, giòn và dễ gãy. Phụ nữ mãn kinh dễ mắc các bệnh huyết áp, tim mạch do hàm lượng cholesterol xấu trong máu tăng trong khi cholesterol tốt lại giảm, gây xơ vữa động mạch, cản trở lưu thông máu.

Sắc đẹp bị tác động xấu

Mãn kinh sớm không chỉ gây các triệu chứng khó chịu như trên mà còn kéo theo ảnh hưởng tới nhan sắc như: da khô, xuất hiện nhiều vết nám, tàn nhang, sạm da, da giảm tính đàn hồi, dễ bị tăng cân, béo bụng, vòng 1 chảy xệ, vòng 3 kém săn chắc,… Đây là những yếu tố khiến nhan sắc chị em “xuống cấp”, tàn phai.

Gây ảnh hưởng tới sinh lý

Estrogen có vai trò quan trọng trong việc điều tiết dịch nhờn âm đạo, tạo cảm giác hưng phấn và giúp quá trình giao hợp thuận lợi hơn. Do đó, khi âm đạo không được bôi trơn, sẽ khiến chị em cảm thấy đau rát, chảy máu và khó đạt khoái cảm. Nhiều trường hợp còn lo lắng, không muốn hoặc sợ hãi khi làm “chuyện ấy”.

5. Làm thế nào chẩn đoán được mãn kinh sớm?

Để chẩn đoán bị mãn kinh sớm, bác sĩ sẽ dựa vào tiền sử gia đình và các biểu hiện mãn kinh của bạn. Sau đó bạn sẽ được chỉ định thực hiện một số xét nghiệm để kiểm tra nồng độ hormone trong cơ thể.

• Hormon estrogen: Dấu hiệu của tiền mãn kinh sớm thể hiện ở nồng độ estrogen suy giảm sớm.
• Hormon kích thích nang trứng (FSH): Nếu nồng độ FSH >30 mIU/ml và bạn không có kinh nguyệt trong một năm, thì bạn có khả năng bị mãn kinh sớm.
• Hormon kích thích tuyến giáp (TSH): Nếu tuyến giáp hoạt động kém (suy giáp), mức TSH cao. Các triệu chứng của suy giáp tương tự như các triệu chứng tiền mãn kinh.

6. Điều trị tiền mãn kinh sớm như thế nào?

Mãn kinh sớm có thể được cải thiện khi áp dụng những giải pháp sau:

Tập luyện thể dục thể thao vừa sức: Hoạt động thể chất giúp điều chỉnh lượng hooc môn về trạng thái cân bằng, trì hoãn thời kỳ tiền mãn kinh, mãn kinh hiệu quả. Chị em nên lựa chọn các bài tập nhẹ nhàng như thiền, yoga, đi bộ,… tuyệt đối không tập quá sức, tránh gây ảnh hưởng đến xương khớp.

Hạn chế sử dụng thuốc lá, các chất kích thích: Hút thuốc lá, thường xuyên uống rượu, bia, đồ uống có cồn… làm giảm hormone nội tiết của cơ thể, khiến tuổi mãn kinh đến sớm hơn và các triệu chứng cũng nặng hơn.

Duy trì cân nặng phù hợp: Nghiên cứu đã chỉ ra, người bị béo phì hoặc người suy dinh dưỡng có nguy cơ bị mãn kinh sớm hơn người có vóc dáng cân đối. Do đó, chị em hãy thực hiện chế độ ăn uống khoa học, kết hợp với tập luyện thể dục thể thao để duy trì vóc dáng và cân nặng lý tưởng.

Bổ sung canxi và vitamin D: Khi cơ thể thiếu hụt estrogen làm lượng canxi trong xương, từ đó tăng nguy cơ loãng xương, gãy xương. Vì thế, phụ nữ tuổi trung niên cần bổ sung canxi và vitamin D cho cơ thể qua chế độ ăn uống hoặc các sản phẩm khác.

Liệu pháp thay thế hormon sinh dục nữ: Suy giảm nội tiết tố nữ là nguyên nhân chính khiến người phụ nữ bước vào giai đoạn tiền mãn kinh, mãn kinh sớm. Vì vậy, để trì hoãn thời kỳ này, các bác sĩ thường chỉ định bổ sung hormone estrogen để cải thiện, giảm bớt các triệu chứng rắc rối do suy giảm nội tiết tố nữ tuổi mãn kinh.

Hiện nay có 2 phương pháp bổ sung estrogen là liệu pháp hormone thay thế và bổ sung estrogen từ thảo dược thiên nhiên.

Đối với phương pháp hormone thay thế (bổ sung estrogen có nguồn gốc hóa tổng hợp): có thể mang lại hiệu quả nhanh chóng, tuy nhiên lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây hại như: tăng huyết áp, ung thư vú, ung thư tử cung,… Vì vậy, phụ nữ không tự ý sử dụng, chỉ sử dụng khi bác sĩ đã xét nghiệm và kê đơn.

Theo các chuyên gia, chị em nên bổ sung bằng biện pháp estrogen thảo dược, tuy hiệu quả chậm hơn (sau 2-3 tháng) nhưng an toàn, sử dụng được cho mọi đối tượng. Trong số các estrogen thảo dược trong tự nhiên, EstroG-100 (chiết xuất từ Đương Quy, Tục Đoạn, Cách Sơn Tiêu) đã được chứng minh có tác dụng mạnh gấp 3 lần estrogen thảo dược khác. Được FDA Mỹ, Bộ Y tế Canada, Trung Quốc, Hàn Quốc chấp nhận an toàn và được phụ nữ ở các quốc gia phát triển tin dùng trong nhiều năm qua.

Bạn có thể bổ sung sản phẩm chứa thành phần EstroG-100 và các tiền nội tiết tố chiết xuất từ củ từ, củ mài đắng (Pregnenolone), giúp tăng cường các loại nội tiết tố nữ Progesterone, Testosterone,…., cải thiện hiệu quả các vấn đề do suy giảm nội tiết tuổi mãn kinh, điều hòa hormone sinh dục. Đồng thời làm đẹp da, giảm nám, tàn nhang… giúp chị em giữ gìn nhan sắc trẻ trung.

7. Cách phòng tránh mãn kinh sớm

Mãn kinh sớm gây ra những ảnh hưởng nhất định đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của chị em. Để trì hoàn thời kỳ này và giảm bớt triệu chứng khó chịu, chị em phụ nữ có thể áp dụng những biện pháp sau:

• Giữ tinh thần lạc quan, vui vẻ, thoải mái, hạn chế trạng thái tiêu cực như lo lắng, căng thẳng quá mức.
• Cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể, chị em nên nữ bổ sung canxi, ăn nhiều hoa quả, rau xanh cung cấp cho cơ thể đầy đủ nước và chất xơ.
• Tập thể dục thường xuyên không chỉ giúp bạn tăng cường sự dẻo dai của xương, tuần hoàn máu tốt mà còn duy trì vóc dáng thon gọn. Chị em có thể lựa chọn các môn tập vừa sức như: đi bộ, yoga, khiêu vũ, đạp xe…