3 yếu tố giúp phân biệt bệnh viêm phổi và viêm phế quản

Bệnh viêm phổi và viêm phế quản là bệnh đường hô hấp phổ biến mà người bệnh dễ nhầm lẫn với nhau do có nhiều triệu chứng tương đồng. Cần phân biệt hai bệnh lý này để có thể điều trị đúng cách đạt hiệu quả tránh tái phát.

1. Những đặc điểm cơ bản giúp phân biệt viêm phổi và viêm phế quản

Người bệnh có thể phân biệt bệnh viêm phổi và viêm phế quản qua 3 đặc trưng cơ bản ở mỗi bệnh sau:

1.1. Vị trí tổn thương

• Vị trí tổn thương ở bệnh viêm phế quản là lớp niêm mạc bên trong phế quản – nơi không khi cần đi qua trước khi ra vào phổi. Bệnh viêm phế quản có thể ở dạng cấp tính do virus hoặc vi khuẩn gây bệnh hoặc mãn tính khiến niêm mạc phế quản trở nên nhạy cảm, dễ viêm khi tiếp xúc với tác nhân kích thích như thời tiết, môi trường, vi sinh vật,…
• Bệnh viêm phổi có vị trí tổn thương là các túi khí, hay còn gọi là phế nang – nơi trao đổi oxy vào máu để vận chuyển đi khắp cơ thể. Khi mắc viêm phổi các phế nang sẽ bị sưng viêm, chứa đầy dịch và mủ ảnh hưởng tới trao đổi oxy.

Bệnh viêm phế quản có thể tiến triển nặng gây viêm phổi còn bệnh viêm phổi ít khi lan đến phế quản gây viêm cho vùng này.

1.2. Triệu chứng

Bệnh viêm phổi và viêm phế quản có nhiều triệu chứng giống nhau như sốt, cơ thể mệt mỏi, ho có đờm,… Nhưng người bệnh vẫn có thể dựa vào triệu chứng điển hình của mỗi bệnh để phân biệt và có thể thấy triệu chứng viêm phổi thường nặng hơn nhiều so với viêm phế quản, đặc biệt ở bệnh nhân cao tuổi hoặc từng mắc bệnh lý phổi khác, cụ thể là:

Các triệu chứng viêm phế quản phụ thuộc vào tình trạng bệnh cấp tính hay mãn tính. Nếu phế quản bị viêm cấp tính sẽ thấy có các triệu chứng khá giống với viêm đường hô hấp trên như sốt, sổ mũi, đau họng, mệt mỏi, ớn lạnh, đau nhức cơ thể, đau đầu, ngạt mũi, ho (cơn ho có thể xuất hiện nhiều về đêm, có thể ho có đờm),… Tác nhân gây viêm phế quản chủ yếu là vi sinh vật nên triệu chứng đặc trưng xuất hiện khá sớm như đờm màu vàng hoặc xanh lục nếu tác nhân là vi khuẩn. Viêm phế quản do virus ít gặp hơn nhưng lại thường gây triệu chứng toàn thân khá rõ ràng, dịch hô hấp thường trong và loãng. Bệnh ở giai đoạn cấp tính thường không kéo dài và ít khi tiến triển nặng, sau khoảng vài ngày đến 1 tuần sẽ tự thuyên giảm, chỉ có triệu chứng ho thường kéo dài lâu hơn sau khi triệu chứng khác đã biến mất.

Viêm phế quản mãn tính thì triệu chứng ho thường kéo dài dai dẳng hơn so với cấp tính, ít nhất 3 tháng. Tình trạng ho thường trầm trọng dần theo từng đợt khởi phát. Nếu liên quan đến bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, triệu chứng đi kèm có thể có như cơ thể mệt mỏi, thở nông, hay bị hụt hơi, thở khò khè, tức ngực khó chịu,…

Bệnh viêm phổi có triệu chứng điển hình là ho nhưng thường nghiêm trọng và kèm theo đau sâu trong phổi, ho có thể theo đờm màu xanh hoặc màu vàng. Ngoài triệu chứng này thì người bệnh viêm phổi còn có thể có các triệu chứng khác như:

• Đổ mồ hôi nhiều bất thường.
• Thường xuyên buồn nôn, tiêu chảy, nôn mửa.
• Hơi thở nông.
• Sốt cao, thậm chí có thể sốt đến 40 độ C gây co giật.
• Đau ngực nghiêm trọng, nhất là khi ho hoặc hít thở sâu.
• Thường xuyên ớn lạnh, run người.
• Tinh thần không tỉnh táo, thường xuyên lơ mơ.
• Thiếu hụt oxy từ ít đến nhiều, gây da xanh xao, môi tái nhợt.

Khi bệnh chuyển nặng thì các dấu hiệu của bệnh càng rõ ràng, trong đó triệu chứng phân biệt rõ nhất với viêm phế quản là tình trạng ớn lạnh và sốt cao bất thường.

1.3. Tiên lượng bệnh

Nếu phân biệt viêm phổi và viêm phế quản qua đặc trưng này thì viêm phổi còn có tiên lượng và tiến triển bệnh nguy hiểm hơn nhiều so với viêm phế quản. Nếu không phát hiện sớm, viêm phổi có thể nặng dần và gây ra biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe. Tuy nhiên người bệnh cũng cần biết là viêm phế quản thường đáp ứng điều trị tốt, triệu chứng cũng không quá nghiêm trọng, thời gian triệu chứng khởi phát có thể là vài ngày đến vài tuần và bệnh có thể tự khỏi với thuốc điều trị thông thường nhưng nếu người bệnh không cẩn thận thì bệnh viêm phế quản tiến triển vào viêm phổi khiến việc điều trị khó khăn và nguy cơ biến chứng cao hơn.

2. Lưu ý trong điều trị viêm phổi và viêm phế quản

2.1. Điều trị viêm phế quản

Để điều trị viêm phế quản cấp tính, cần xác định tác nhân gây bệnh là virus hay vi khuẩn để sử dụng thuốc điều trị phù hợp. Với bệnh do vi khuẩn thường bác sĩ sẽ chỉ định dùng thuốc kháng sinh liều phù hợp. Với trường hợp viêm phế quản do virus thì dùng thuốc kháng sinh không đáp ứng điều trị mà còn có nguy cơ nhờn thuốc,nên người bệnh sẽ được điều trị triệu chứng kết hợp nghỉ ngơi chăm sóc để tăng cường hệ miễn dịch tiêu diệt virus.

Với bệnh viêm phế quản mãn tính thì cũng chưa có cách chữa trị hoàn toàn, chủ yếu bác sĩ sẽ tập trung điều trị giảm nhẹ triệu chứng, hạn chế bệnh tiến triển và ngăn ngừa biến chứng. Thuốc thường được chỉ định dùng có thể là thuốc hít giảm viêm, thông thoáng đường thở, thuốc steroid.

2.2. Điều trị viêm phổi

Do tính chất nguy hiểm của bệnh phổi nên người bệnh cần nhập viện để điều trị và theo dõi, nhất là với tình trạng viêm phổi nặng, người bệnh không thể thở hoặc khó khăn khi thở phải dùng máy thở hoặc liệu pháp oxy để duy trì sự sống.

Dù là viêm phổi hay viêm phế quản thì người bệnh cũng không nên chủ quan. Vì các bệnh lý này đều có thể tiến triển nặng gây biến chứng nếu không điều trị sớm và đúng cách, hãy đi khám và điều trị theo chỉ dẫn của bác sĩ.

Xem thêm: Cách phân biệt bệnh viêm họng và viêm phế quản dễ nhất