Rát lưỡi đau họng là triệu chứng của bệnh gì và chữa như thế nào?

Rát lưỡi đau họng không hiếm gặp và có thể xảy ra với mọi người. Vậy đau lưỡi rát họng là dấu hiệu của bệnh gì và cách điều trị tình trạng này như thế nào sẽ được chia sẻ trong nội dung dưới đây. 

1. Rát lưỡi đau họng là gì?

Rát lưỡi đau họng là khi bạn luôn cảm thấy nóng rát và vô cùng khó chịu ở vùng khoang miệng. Bên cạnh đó bạn sẽ còn thấy xung quanh vòm họng có hiện tượng xung huyết rất đau, đặc biệt là mỗi khi nuốt nước bọt hoặc ăn uống. Tuy đây không phải là một triệu chứng quá nguy hiểm nhưng nếu không có cách điều trị thì về lâu dài sẽ ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống sinh hoạt hàng ngày. Tình trạng này có thể tiềm ẩn nguy cơ biến chứng, dẫn đến các bệnh lý nguy hiểm khác như nhiễm trùng tuyến nước bọt, bệnh lý về khoang miệng hoặc ung thư lưỡi, ung thư vòm họng,…. Do đó nếu thấy xuất hiện đau họng rát lưỡi thì bạn hãy chủ động đi khám để tìm ra cách khắc phục, chữa trị sớm nhất tránh dẫn đến những hậu quả không mong muốn. 

2. Viêm họng rát lưỡi nguyên nhân vì sao?

Rát lưỡi đau họng là một trong nhiều dấu hiệu, triệu chứng của bệnh viêm họng và có thể do nhiều nguyên nhân gây ra khiến bạn luôn có cảm giác mắc dị vật nơi cổ họng. Tình trạng ho khan kéo dài, tịt mũi, khó thở bằng mũi khiến bạn phải thở bằng miệng dẫn đến khô miệng rát lưỡi. Tình trạng này không chỉ là biểu hiện của bệnh viêm họng mà còn có thể là dấu hiệu của một số bệnh khác như:

• Bạn bị nhiễm trùng tuyến nước bọt.
• Bạn gặp những bệnh lý về khoang miệng.
• Cơ thể bạn bị mất nước.
• Bạn không thực hiện chỉ dẫn của bác sĩ khi uống thuốc.
• Do bạn ăn uống bất thường,thường xuyên tiếp xúc với thức ăn quá nóng, quá cay hay quá mặn..v.v

3. Rát lưỡi đau họng là triệu chứng của bệnh gì?

Rát lưỡi đau họng có thể là triệu chứng của một số bệnh lý dưới đây:

Loét miệng

Loét miệng là tình trạng mà bạn có thể gặp và do nhiều nguyên nhân gây ra như có thể là do thói quen ăn uống quá cay, nội tiết tố thay đổi hay do áp lực, stress gây nóng trong người. Vết loét có thể xuất hiện ở bất cứ vị trí nào trong khoang miệng nhưng thường gặp nhất là lưỡi, phía trong má và môi. Vết loét thường nhỏ tròn có bờ đỏ và đáy trắng, đau rát khi chạm vào lúc ăn uống. Một số trường hợp, loét miệng còn kèm theo tình trạng đau họng. Đa phần tình trạng rát lưỡi đau họng do nguyên nhân này thường tự khỏi mà không cần điều trị.

Nấm miệng

Nấm candida có thể khu trú trong miệng, cổ họng và cả đường tiêu hóa. Thông thường hệ miễn dịch của cơ thể sẽ hoạt động để kiểm soát và ức chế quá trình sinh sôi của chúng. Nhưng cũng có một số trường hợp, hệ miễn dịch suy yếu thì chúng sẽ có cơ hội thuận lợi để nhanh chóng sinh sôi, tấn công và gây bệnh nấm miệng. Triệu chứng điển hình nhất là sự xuất hiện của các mảng trắng, vàng trong khoang miệng, cùng với đó là đau họng rát lưỡi rất khó chịu.

Viêm họng

Viêm họng là một trong những bệnh hô hấp phổ biến mà bất cứ ai cũng sẽ bị ít nhất 1 lần trong đời. Bệnh viêm họng khởi phát khi niêm mạc họng bị các loại vi khuẩn hay virus tấn công gây đau rát và sưng tấy. Bạn còn có thể bị rát lưỡi, ho nhiều, gặp khó khăn khi nuốt, cơ thể mệt mỏi, khó chịu. Bệnh dễ chuyển sang mãn tính nếu bạn không điều trị sớm và có thể kèm theo các biến chứng nguy hiểm không mong muốn. 

U lưỡi

U lưỡi được cho là tình trạng nguy hiểm nhất liên quan đến triệu chứng rát lưỡi đau họng. Khối u có thể là 1 mảng đỏ, trắng hay nốt cứng tồn tại lâu dài trên lưỡi không hết. U lưỡi còn gây tê cứng lưỡi, đau khi nuốt hay chảy máu lưỡi nhiều. U lưỡi có thể là lành tính hay ác tính và để đảm bảo an toàn cho sức khỏe, bạn hãy đi khám ngay khi có những dấu hiệu bất thường.

Trào ngược dạ dày thực quản

Đặc trưng của hội chứng này là tình trạng acid dịch vị tăng tiết, dư thừa và trào ngược lên trên thực quản và họng. Ngoài triệu chứng ợ hơi, ợ chua thì bạn còn gặp các vấn đề như đau họng, rát lưỡi, hôi miệng. Do acid thường xuyên trào ngược khiến cho niêm mạc họng cũng như lưỡi bị bào mòn. Đồng thời thức ăn cũng sẽ bị trào ngược tạo môi trường thuận lợi cho các loại vi khuẩn trong khoang miệng sinh sôi, tấn công và gây ra các triệu chứng.

4. Rát lưỡi đau họng có nguy hiểm không?

Mức độ nguy hiểm của tình trạng đau họng rát lưỡi phụ thuộc vào nguyên nhân hình thành nên triệu chứng này. Trước tiên bạn sẽ thấy những bất tiện đến việc ăn uống, ảnh hưởng nhất định đến sinh hoạt và cuộc sống thường ngày do rát lưỡi đau họng gây nên. Tiếp đó là tình trạng chán ăn do thường xuyên bị rát lưỡi đau họng. Cơ thể do không được bổ sung đủ dưỡng chất nên mệt mỏi, suy kiệt sức lực.

Các biến chứng nguy hiểm khó lường có thể xảy ra nếu bạn không may mắc phải các bệnh lý như nấm miệng, viêm họng hay trào ngược dạ dày và không có biện pháp can thiệp điều trị từ sớm. Khi các ổ viêm lan rộng, tình trạng bệnh cũng trở nên khó kiểm soát hơn nhiều. Đặc biệt nếu rát lưỡi đau họng do u lưỡi thì rất nguy hiểm, bệnh có thể đe dọa đến tính mạng khi khối u hình thành là u ác tính.

5. Cách điều trị viêm họng rát lưỡi nhanh chóng

5.1. Dùng thuốc điều trị

Với trường vết rát lưỡi miệng nặng và tình trạng đau họng trầm trọng thì bác sĩ có thể kê thuốc điều trị kết hợp với súc miệng bằng nước chuyên dụng. Do nguyên nhân gây bệnh có thể khác nhau ở mỗi người bệnh nên việc điều trị bằng loại thuốc nào phụ thuộc vào bệnh lý hình thành nên tình trạng này. Để chỉ định thuốc chính xác, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện một số xét nghiệm, chẩn đoán như xét nghiệm máu, xét nghiệm mức độ axit của dạ dày, sinh thiết vi khuẩn… Một số loại thuốc thường được chỉ định để giảm rát lưỡi viêm đau họng có: Olanzapine, Amisulpride, Amitriptyline.

Khi có chỉ định của bác sĩ, bạn cần tuyệt đối tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ nhằm đảm bảo không xảy ra các tác dụng phụ ảnh hưởng đến sức khỏe. Đồng thời bạn có thể kết hợp điều trị thêm hiệu quả bằng cách thay đổi chế độ ăn uống hoặc kết hợp với một số liệu pháp điều trị tạm thời.

5.2. Rửa lưỡi bằng nước lạnh

Cách làm này thích hợp để bạn áp dụng nếu bị rát lưỡi đau họng do cắn phải lưỡi. Nước lạnh rửa lưỡi sẽ ức chế tạm thời tình trạng đau rát. Cách này cũng sẽ giúp loại bỏ các chất bẩn, thức ăn, mảng bám hay máu giúp phòng tránh tốt hơn tình trạng nhiễm trùng. Sau khi làm sạch lưỡi, bạn có thể dùng 1 viên đá để ngậm trên mặt lưỡi giúp giảm sưng và đau.

5.3. Dùng nước muối ấm súc miệng

Đây là cách đơn giản và khá phổ biến giúp làm giảm rát lưỡi, đồng thời làm dịu cổ họng. Nước muối có đặc tính làm sạch và kháng khuẩn rất tốt nên sẽ giúp ức chế sự sinh sôi của các loại vi khuẩn trong khoang miệng cũng như hầu họng.

Bạn có thể dùng 6g muối khuấy tan trong 100ml nước rồi súc miệng trong 30 giây. Khi súc miệng bạn cần ngửa cổ ra phía sau để mang đến tác dụng làm dịu cổ họng tốt hơn. Chú ý không uống nước muối khi súc miệng.

5.4. Tránh ăn thực phẩm quá cay nóng

Một số trường hợp, đau họng rát lưỡi xảy ra do bạn thường xuyên ăn đồ cay nóng. Đa phần các loại thức ăn quá cay sẽ làm bỏng niêm mạc vùng miệng và gây kích ứng cổ họng. Từ đó để lại các vết loét không chỉ gây đau rát mà còn tạo điều kiện cho các tác nhân gây hại tấn công. Vì thế bạn nên tránh ăn các loại thực phẩm cay nóng như những món ăn có chứa nhiều tiêu, ớt hay mù tạt.

5.5. Đồ ăn mềm

Bạn nên chọn các thực phẩm mềm như cháo, súp, sữa chua, sinh tố… sẽ hạn chế kích ứng lên niêm mạc lưỡi hay hầu họng đang bị tổn thương. Từ đó có thể hỗ trợ làm giảm triệu chứng được tốt hơn. Các thức ăn khô cứng như gà rán hay khoai tây chiên… có thể làm triệu chứng rát lưỡi đau họng sẽ tồi tệ hơn.

5.6. Tránh đồ ăn quá lạnh

Thức ăn lạnh có thể gây kích ứng và khiến triệu chứng rát lưỡi đau họng nặng nề thêm. Các chuyên gia dinh dưỡng khuyên rằng, bạn chỉ nên ăn các loại đồ ăn có nhiệt độ tương ứng với nhiệt độ phòng.

Ngoài ra, cũng cần tránh các loại thức uống như rượu, cà phê, đồ uống có gas, có cồn trong ít nhất 2 ngày. Các loại thức uống này sẽ khiến niêm mạc họng bị kích ứng nhiều hơn, ức chế quá trình phục hồi, đôi khi còn làm trầm trọng thêm triệu chứng.

5.7. Uống đủ nước hàng ngày

Nguyên nhân khiến rát lưỡi là do thiếu nước dẫn đến khô miệng, khô họng, rát lưỡi kéo dài. Do đó bạn nên uống đủ nước hàng ngày (từ 2 – 3l nước)  để bổ sung thêm nước hàng ngày cơ thể cần, để làm ẩm miệng và hỗ trợ nhai nuốt trong bữa ăn tốt hơn.

5.8. Không uống đồ uống có tính axit

Cà chua, cam, quýt, bưởi, chanh… là những thực phẩm có tính axit, dễ gây kích ứng cổ họng và nguy cơ dẫn đến trào ngược axit. Bạn nên chọn loại trái cây làm dịu cổ họng như chuối, dưa hấu, kiwi, đào… Nếu muốn bổ sung vitamin C giúp cơ thể mau chóng hồi phục, hãy thay thế bằng cải xoăn, ớt chuông.

5.9. Tăng cường độ ẩm không khí vào ban đêm

Tăng cường độ ẩm không khí vào ban đêm bằng máy phun sương hoặc máy tạo độ ẩm trong phòng được khuyến khích. Bạn nên hạn chế sử dụng điều hòa nhiệt độ trong giai đoạn viêm họng rát lưỡi vì máy điều hòa sẽ làm không khí bị khô khiến tình trạng khô miệng rát lưỡi của bạn không thuyên giảm.

Rát lưỡi đau họng gây khó chịu cho bất cứ ai gặp phải. Nên thấy các triệu chứng này bạn đi khám ngay để bác sĩ sẽ chẩn đoán để xác định nguyên nhân và có cách điều trị phù hợp nhất.

Bài viết liên quan: Đau họng khạc ra máu: Dấu hiệu cảnh báo cơ thể mắc các bệnh nguy hiểm