Rối loạn đông máu ở trẻ sơ sinh: Tìm hiểu để điều trị đúng cách

Rối loạn đông máu ở trẻ sơ sinh là tình trạng hiếm gặp, máu của trẻ không thể đông lại như bình thường. Tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu để biết cách điều trị trong nội dung được chia sẻ dưới đây.

1. Rối loạn đông máu ở trẻ sơ sinh là gì?

Cơ thể sẽ có phản ứng đông máu khi có chấn thương và chảy máu. Các tiểu cầu sẽ đến tập trung và tạo nút chặn cầm máu tại vết thương, hình thành nên các sợi tơ huyết có vai trò củng cố nút chặn tiểu cầu. Nếu quá trình đông máu bị rối loạn máu sẽ chảy liên tục và khó cầm hoặc tình trạng xuất huyết trong, biểu hiện bởi các vết bầm tím trên da.

Với trẻ sơ sinh các yếu tố đông máu bao gồm những protein được sản xuất theo cơ chế gen tổng hợp protein có nhiệm vụ bảo vệ cơ thể bằng cách tạo cục đông khi cần. Rối loạn đông máu ở trẻ sơ sinh được xác định khi số tiểu cầu trong máu thấp (số lượng tiểu cầu máu nhỏ 150.000 μL) hoặc chảy máu tự phát xảy ra khi tiểu cầu giảm số lượng (số lượng tiểu cầu giảm xuống bé hơn 20.000 μL).

Nếu có rối loạn đông máu ở trẻ sơ sinh mà cha mẹ không biết để điều trị kịp thời có thể dẫn đến xuất huyết trong, chảy máu trong các khớp gây sưng, đau và biến dạng khớp, xuất huyết não, nhiễm trùng máu, phá hủy xương.

2. Những nguyên nhân gây bệnh rối loạn đông máu ở trẻ sơ sinh

Rối loạn đông máu ở trẻ sơ sinh do một số nguyên nhân:

2.1. Di truyền

Rối loạn di truyền làm thay đổi về gen của trẻ trong quá trình phát triển trong tử cung là nguyên nhân rối loạn đông máu ở trẻ sơ sinh. Theo chuyên gia khả năng di truyền của bệnh này với đời sau lên tới 50% và những bé trai có khả năng di truyền cao hơn, với tỷ lệ mắc bệnh là 1:5000 bé trai sơ sinh. Do đó nếu bố hoặc mẹ mắc bệnh này đều sẽ di truyền sang con trai, còn bé gái rất ít bị bệnh vì chỉ khi cả bố và mẹ cùng mang gen bệnh thì mới truyền nhiễm cho con gái. Đây cũng là lý do mà không thể kết hôn cận huyết thống, vì sẽ dễ gây di truyền gen rối loạn đông máu.

2.2. Đột biến gen

Nhiễm sắc thể không những quy định giới tính còn chứa những gen cho phép sản xuất yếu tố đông máu VIII và IX. Tuy nhiên đột biến gen có khiến cơ thể trẻ không sản xuất đủ lượng yếu tố VIII và IX cho quá trình đông máu. Có khoảng 30% trẻ em mắc bệnh này do đột biến gen trong bụng mẹ, dù gia đình không có tiền sử người mắc bệnh. Trẻ mắc những bệnh về rối loạn tiểu cầu như tăng phá hủy tiểu cầu và giảm sinh tiểu cầu. Nguyên nhân có thể là do cơ trẻ nhiễm virus có thể làm tủy xương tạm thời tạo ra ít tiểu cầu hơn, khiến cho lượng tiểu cầu trong cơ thể trẻ giảm sút và dễ gây xuất huyết trong. Hoặc nếu mẹ dùng một số loại thuốc có khả năng gây ức chế tạo tiểu cầu hoặc tạo kháng thể phá hủy tiểu cầu, khi trẻ bú mẹ có thể bị ảnh hưởng, từ đó gây rối loạn hệ thống miễn dịch và phá hủy tiểu cầu trong cơ thể của con.

2.3. Thiếu vitamin K

Vitamin K là một nhóm các hợp chất hòa tan trong chất béo như vitamin K1 (phylloquinone, phytomenadione) được tìm thấy trong thực phẩm, vitamin K2 được tổng hợp bởi vi khuẩn đường ruột (menaquinone, menatetrenone) và vitamin K3 (menadione) là vitamin tổng hợp. Nguồn cung cấp vitamin K ở người đến từ thức ăn và vi khuẩn đường ruột. Rối loạn đông máu ở trẻ sơ sinh có thể là do thiếu vitamin K.

Trẻ thiếu vitamin K do một số nguyên nhân:

• Chế độ ăn không đủ vitamin K: Do ít vitamin K hấp thu từ nhau thai và sữa mẹ thấp, nên cơ thể trẻ không dự trữ đủ vitamin K. Tỷ lệ rối loạn đông máu ở trẻ sinh non cao hơn. Chế độ ăn kiêng của bà mẹ, chế độ ăn không đủ chất và thiếu vitamin K trong thời kỳ cho con bú khiến trẻ bị thiếu vitamin K.
• Sự phát triển chưa đầy đủ của hệ vi khuẩn đường ruột của trẻ và việc sử dụng nhiều thuốc kháng sinh phổ rộng ở trẻ cũng là một trong những nguyên nhân gây thiếu hụt vitamin K nội sinh, dẫn đến rối loạn đông máu ở trẻ sơ sinh.
• Tình trạng kém hấp thu, tiêu chảy kéo dài, xơ hóa nang tụy, xuất huyết tiêu hóa, tắc mật có thể ảnh hưởng đến sự hấp thu vitamin K ở ruột.
• Mẹ sử dụng thuốc chống đông máu và thuốc chống co giật (phenytoin, primidone, phenobarbital) có thể gây giảm protheomnin và các yếu tố gây đông máu VII, IX và X trong huyết tương trẻ sơ sinh.

3. Những dấu hiệu bệnh rối loạn đông máu ở trẻ sơ sinh

Cha mẹ có thể nhận biết rối loạn đông máu ở trẻ sơ sinh qua các dấu hiệu sau:

• Trẻ thường xuyên chảy máu răng lợi, chảy nhiều máu không ngừng sau khi nhổ răng. Đây là tình trạng chảy máu niêm mạc xuất huyết ở dạng bọng nước và khó dừng lại nếu không có sự can thiệp từ bên ngoài.
• Chảy máu bất thường sau khi tiêm chủng và xuất hiện những vết bầm tím mà không rõ nguyên nhân. Tình trạng này được gọi là chảy máu dưới da với những đốm xuất huyết không cảm nhận được khi sờ, chỉ có thể thấy bằng mắt thường.
• Trẻ thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, khó thở, đôi khi có kèm theo nôn mửa xảy ra kèm theo máu.
• Trẻ em bị rối loạn đông máu có nguy cơ bị nhồi máu cơ tim, đau đầu kéo dài và thường xuyên đau nhức và sưng ở các khớp đầu gối, vai, hông, bắp tay, bắp chân…
• Xuất huyết nội sọ một biến chứng nghiêm trọng của việc rối loạn đông máu. Biến chứng này có thể khiến trẻ chảy máu không ngừng khi có vết thương, điều này làm giảm tiểu cầu và gây tử vong cao.

4. Điều trị rối loạn đông máu ở trẻ sơ sinh do thiếu vitamin K

Đối với trẻ sơ sinh bị rối loạn đông máu mắc phải do thiếu vitamin K đơn thuần, có thể tiêm vitamin K cho trẻ. Trẻ sơ sinh bị rối loạn đông máu tiêm vitamin K1 1mg tiêm bắp 1 lần hoặc uống vitamin K3 cho trẻ mới sinh để dự phòng xuất huyết cho trẻ.

Đối với những trường hợp nặng hoặc trẻ cần phẫu có thể truyền huyết tương tươi đông lạnh cho trẻ. Khi có nghi ngờ trẻ thiếu vitamin K, cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay để được chẩn đoán và điều trị.

Để có thể dự phòng rối loạn đông máu ở trẻ sơ sinh, mẹ nên lưu ý:

• Tiêm vitamin K cho bé ngay sau sinh
• Sữa mẹ chứa ít vitamin K, vì vậy trẻ bú mẹ hoàn toàn có thể cần bổ sung thêm theo chỉ định của bác sĩ. Mẹ bầu nên ăn thực phẩm giàu vitamin K trong thai kỳ như rau xanh, dầu thực vật, các loại hạt..
• Sàng lọc bệnh lý đông máu bẩm sinh nếu gia đình có tiền sử bệnh.
• Theo dõi dấu hiệu bất thường ở trẻ như bầm tím nhiều, chảy máu rốn kéo dài, xuất huyết dưới da,…

Rối loạn đông máu ở trẻ sơ sinh có thể gây hậu quả nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Vì vậy, cha mẹ cần đặc biệt lưu ý để bảo vệ sức khỏe của bé ngay từ những ngày đầu đời.