Có nên sử dụng thuốc xổ trị táo bón hay không?

Thuốc xổ trị táo bón có công dụng hiệu quả trong việc giúp đào thải phân thừa ra khỏi cơ thể nhanh chóng. Tuy nhiên, sử dụng thuốc xổ như thế nào đúng đắn? Bài viết dưới đây sẽ giúp các bạn hiểu về loại thuốc này, cũng như cách sử dụng chuẩn cần áp dụng.

1. Thuốc xổ là gì?

Tuy nhiên, do thuốc có thể gây ra nhiều tác dụng phụ không mong muốn. Do vậy khi sử dụng cần chú ý lắng nghe chỉ dẫn của bác sĩ. Thuốc nhuận tràng được chia thành 4 loại chính bao gồm:

1.1. Thuốc nhuận tràng tạo khối

Đây là các loại thuốc thường chứa các polysaccharide thiên nhiên như psyllium (Metamucil) hoặc tổng hợp methylcellulose (Citrucel). Các loại thuốc nhuận tràng loại này thường hoạt động bằng cách hút nước trở thành khối gel để giúp làm mềm phân. Đồng thời kích thích nhu động ruột hoạt động mạnh mẽ để thải phân do táo bón gây ra ra ngoài cơ thể.

Thuốc đem lại hiệu quả tốt khi dung nạp. Tuy nhiên lại có nhược điểm là khả năng tác dụng khá chậm chạp từ 1 – 3 ngày nên thuốc chỉ được dùng ngừa bệnh. Ngoài ra, tác dụng phụ không mong muốn của các loại thuốc này là gây ra tắc nghẽn ruột, phình ruột hoặc ở một số người có thể gây ra trung tiện.

Chú ý: Người bệnh khi sử dụng thuốc cần phải uống với nhiều nước. Uống ít nhất 240ml cho một liều thuốc để tránh táo bón trở lại.

1.2. Thuốc nhuận tràng thẩm thấu

Các loại thuốc nhuận tràng loại này thường làm tăng áp lực thẩm thấu. Đồng thời kéo theo nước vào trong lòng ruột để tăng lượng nước trong phân. Chính điều này đã giúp cho phân thuận lợi được bài tiết và đào thải ra bên ngoài nhanh chóng.

Các loại thuốc nhuận tràng loại này thường sử dụng cho các đối tượng là: Những người chuẩn bị thực hiện trị liệu cho bệnh táo bón mãn tính và chuẩn bị nội soi đại tràng.

Chú ý: Thuốc chống chỉ định với các đối tượng là: Bệnh nhân viêm loét đại trực tràng, ung thư trực tràng, bị suy tim, mất nước hoặc tắc ruột.

1.3. Thuốc nhuận tràng kích thích

Các loại thuốc này thường giúp kích thích thần kinh của niêm mạc đại tràng để làm tăng nhu động ruột. Sau khi uống thuốc khoảng 8 – 12 giờ thì thuốc sẽ cho hiệu quả khá tốt.

Tuy nhiên, những tác dụng phụ của các loại thuốc nhuận tràng kích thích thường dễ gây ra đau bụng. Hoặc mất trương lực ruột nếu sử dụng kéo dài.

1.4. Thuốc nhuận tràng làm mềm phân

Các loại thuốc này thường có chứa các thành phần chính là dầu vaseline hoặc paraphin. Chúng có tác dụng sổ cơ học bằng cách ngăn chặn sự hấp thu nước.

Chú ý: Các loại thuốc này không dùng cho các đối tượng bị trào ngược dạ dày thực quản. Ngoài ra để tránh bị trào ngược dịch vào đường hô hấp thì không dùng thuốc này trước khi đi ngủ.

Có thể chia nhuận tràng mềm phân thành:

Thuốc nhuận tràng bôi trơn

Đây là thuốc có chứa hàm lượng lớn dầu vaseline. Do đó nó có tác động hiệu quả trong việc giúp đường ruột trơn tru hơn, từ đó phân dễ đào thải ra bên ngoài hơn.

Thuốc nhuận tràng muối

Đây là thuốc nhuận tràng có chứa các ion hấp thu kém như magnesium hydroxide, magnesium sulfate (muối Epsom), magnesium phosphate, magnesium citrate. Nó tạo nên áp suất thẩm thấu kéo nước vào lòng ruột. Đồng thời muối magnesium còn giúp kích thích bài tiết cholecystokinin là hormon kích thích nhu động ruột và bài tiết dịch.

Thuốc có hiệu quả sau 4 giờ uống, nếu dùng thuốc đạn qua đường trực tràng thì thời gian cho hiệu quả chỉ sau khoảng 15 phút.

Thuốc nhuận tràng prokinetic

Các loại thuốc này chủ yếu được sử dụng cho các tình trạng táo bón nặng trong các điều kiện như: Người bị mắc bệnh táo bón vô căn mãn tính hoặc hội chứng ruột kích thích (IBS).

2. Khi nào nên dùng thuốc xổ trị táo bón?

2.1. Khi nào nên sử dụng thuốc xổ?

Bệnh táo bón có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Đồng thời đây cũng là hiện tượng bình thường dễ gặp phải của cơ thể. Tuy nhiên nếu không điều trị kịp thời thì bệnh có thể khiến người mắc cảm thấy rất mệt mỏi, khó chịu hoặc có những biến chứng nguy hiểm khó lường.

Do đó, sử dụng thuốc xổ để trị bệnh táo bón là một trong những biện pháp có thể áp dụng. Trong đó, bạn có thể dùng thuốc khi có các triệu chứng như sau:

• Thường xuyên gặp khó khăn khi đi đại tiện, đại tiện ít hơn 3 lần/ tuần.
• Lượng phân được thải ra ít.
• Phân khô, cứng nên khi đi đại tiện rất đau rát hậu môn.
• Sau khi đi đại tiện mà vẫn cảm thấy buồn đi vệ sinh.
• Cảm thấy trướng bụng và khó chịu.

Tình trạng táo bón như trên đây bạn có thể được khắc phục bằng cách sử dụng thuốc nhuận tràng. Dưới tác động của thuốc, sau khoảng 8 – 12 giờ sử dụng lượng phân còn ùn ứ trong cơ thể có thể được đào thải ra ngoài.

2.2. Thuốc xổ có tác dụng chủ yếu là gì?

Tình trạng táo bón khiến người bệnh cảm thấy vô cùng khó chịu. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, sử dụng thuốc xổ không thể giúp điều trị tận gốc chứng bệnh. Thuốc nhuận tràng này chỉ có thể cho một số tác dụng tạm thời như sau:

• Có tác dụng khá nhanh đến đường ruột.
• Giúp cho đường ruột hoạt động nhanh, mạnh mẽ hơn.
• Giúp hút nước vào ruột, hỗ trợ làm mềm phân hiệu quả hơn.
• Giúp loại bỏ lượng phân còn đang ùn ứ, tắc nghẽn trong ruột ra ngoài.

3. Lạm dụng thuốc xổ trị táo bón gây ra tác hại nào?

Như đã nói ở trên, khi dùng thuốc nhuận tràng có thể đem lại nhiều tác dụng hiệu quả. Đồng thời cũng tiềm ẩn những tác dụng phụ không mong muốn nếu quá lạm dụng thuốc. Tùy thuộc vào loại thuốc nhuận tràng mà người bệnh sử dụng mà các tác dụng phụ này có thể khác nhau. Trong đó, một số tác dụng phụ dễ gặp nhất thường là: Cảm thấy mệt mỏi, đầy hơi, mất nước và dẫn đến đau đầu, đi tiểu chậm, chuột rút ở bụng… Nghiêm trọng hơn có thể gây ra các chứng tiêu chảy, tắc ruột, mất cân bằng muối và khoáng chất…

Tuy nhiên, đừng lo lắng bởi hầu hết các triệu chứng trên có thể biến mất nếu ngừng thuốc. Có thể tránh tác dụng phụ bằng cách sử dụng liều từ thấp đến cao. Ngoài ra, để hạn chế các tác dụng phụ không mong muốn hãy chú ý lắng nghe chỉ dẫn từ bác sĩ.

Các trường hợp có thể xảy ra nếu quá lạm dụng thuốc nhuận tràng là:

3.1. Mất điện giải và khoáng chất (nhất là kali)

Điện giải và khoáng chất kali đều là những dưỡng chất đặc biệt quan trọng đối với cơ thể. Chúng có tác động đến sự hoạt động đúng đắn của các dây thần kinh, các cơ, đại tràng và kể cả tim. Khi mất cân bằng các dưỡng chất này có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng, làm ảnh hưởng hoạt động của các cơ quan.

3.2. Cơ thể mất nước nghiêm trọng

Nếu cơ thể bị mất nước có thể gây ra các hiện tượng nguy hiểm như: Cơ thể yếu đuối, mệt mỏi, mờ mắt. Gây ra các chấn động và tổn thương đến thận. Nghiêm trọng hơn có thể xảy ra các trường hợp cực đoan hoặc dẫn đến chết người.

3.3. Bị phụ thuộc vào thuốc nhuận tràng

Khi sử dụng thuốc quá thường xuyên sẽ khiến các cơ quan bị nhờn thuốc. Nhất là đại tràng ngừng phản ứng với các liều thuốc thông thường và phải dùng liều mạnh hơn.

3.4. Tổn thương nội tạng

Khi quá lạm dụng thuốc nhuận tràng, đại tràng sẽ chịu nhiều tổn thương không mong muốn nhất. Nó có thể bị kéo căng ra và thành cơ trở nên mỏng và nhợt nhạt hơn. Điều này khiến đại tràng suy yếu, hoạt động kém hiệu quả.

Ngoài ra, rất nhiều biến chứng nguy hiểm khác nếu quá lạm dụng thuốc như:

• Dẫn đến việc đại tràng bị nhiễm khuẩn, ISB và tổn thương đến gan.
• Tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư đại tràng.

Do đó, cần có thói quen sử dụng thuốc đúng theo chỉ dẫn của bác sĩ. Đồng thời kết hợp cùng chế độ ăn uống, thể thao hợp lý để hạn chế tối đa những hậu quả xấu nhất.

4. Cần lưu ý gì khi sử dụng thuốc nhuận tràng trị táo bón?

4.1. Cách sử dụng thuốc xổ đúng đắn

Khi sử dụng thuốc nhuận tràng cần chú ý những điều như sau:

• Lắng nghe tư vấn cụ thể và chỉ dẫn dùng thuốc của bác sĩ.
• Chú ý uống nhiều nước, uống đủ 2 lít nước mỗi ngày. Đảm bảo cấp nước đầy đủ cho cơ thể bởi thuốc này có thể gây ra mất nước.
• Không tự ý dùng thuốc, dùng quá liều hoặc lạm dụng thuốc.
• Chỉ nên dùng thuốc trong thời gian ngắn.
• Nếu bệnh nhân mắc các bệnh như viêm loét đại tràng hoặc Crohn… chỉ được phép sử dụng thuốc nếu được sự cho phép của bác sĩ.

Chế độ sinh hoạt, dinh dưỡng cần lưu ý khi sử dụng thuốc nhuận tràng

• Thuốc xổ không phải thuốc đặc trị để điều trị triệt để bệnh táo bón. Chính vì vậy, nếu muốn khỏi bệnh táo bón cần có thói quen sinh hoạt và ăn uống hợp lý, khoa học. Uống đủ nước, ăn nhiều các loại rau xanh, hoa quả… để đảm bảo cơ thể được cung cấp đầy đủ các vitamin, khoáng chất, chất xơ cần thiết.
• Thường xuyên luyện tập thể thao, nâng cao sức khỏe. Kết hợp các động tác massage để lưu thông khí huyết và kích thích tiêu hóa.
• Ngủ đủ giấc, không thức quá khuya, không dùng các loại chất kích thích có hại cho cơ thể.
• Nếu bị táo bón nên sớm phát hiện, thăm khám và lắng nghe chỉ dẫn của bác sĩ để được điều trị nhanh nhất…

Với những trường hợp mắc chứng táo bón nặng kèm theo các biểu hiện như nứt kẽ hậu môn, đau rát hậu môn, sa búi trĩ, đi ngoài ra máu… có thể xem xét sử dụng loại thực phẩm chức năng có chứa các thành phần như rau diếp cá, đương quy, tanin,… để giúp làm giảm tình trạng viêm nhiễm hậu môn, đau rát và phòng ngừa, hỗ trợ điều trị chứng táo bón hiệu quả. Chi tiết xem thêm sản phẩm tại đây.

Như vậy, trên đây là toàn bộ những điều các bạn cần biết khi dùng thuốc xổ trị táo bón. Hi vọng rằng, qua bài viết này các bạn có thể hiểu kỹ hơn về cách sử dụng thuốc xổ đúng đắn và đồng thời để bệnh táo bón không còn là nỗi lo lắng đối với tất cả chúng ta.

Bài viết liên quan:

• Những loại thuốc trị táo bón nhanh chóng
• Tổng hợp 6 bài thuốc đông y trị táo bón
• Có nên dùng thuốc bơm hậu môn trị táo bón không?
• 7 Loại thuốc trị táo bón của Nhật Bản cực kỳ hiệu quả