Tiêu chảy phân mỡ là gì? Điều trị thế nào?

Tình trạng phản ứng quá mức với gluten có trong thức ăn được định nghĩa là tình trạng tiêu chảy phân mỡ. Bệnh tiêu chảy phân mỡ cần được điều trị kịp thời ngay khi phát hiện bệnh để không xảy ra những biến chứng nguy hiểm. Dưới đây là toàn bộ thông tin chi tiết về bệnh tiêu chảy phân mỡ bạn cần biết.

1. Tiêu chảy phân mỡ là bệnh gì?

Bệnh tiêu chảy phân mỡ hay còn được gọi với cái tên khác là bệnh ruột nhạy cảm gluten. Khi bị tiêu chảy phân mỡ, người bệnh sẽ xuất hiện tình trạng khi đi ngoài phân có váng dầu mỡ. Tình trạng này là do phản ứng quá mức của cơ thể khi tiếp xúc với gluten có trong thức ăn. Các vi nhung mao trong lòng ruột bị viêm và dẹt lại (teo nhung mao) làm giảm hấp thụ các chất dinh dưỡng. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm gây ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh.

Vậy gluten là gì và có ở trong những loại thực phẩm nào?

Gluten là một loại protein có rất nhiều trong lúa mì, lúa mạch,…. Đây là chất có tác dụng tạo ra sự dẻo và sánh của bột. Do vậy, gần như gluten có trong hầu hết các sản phẩm bánh mì, bánh quy, bánh ngọt, hay các loại đồ ăn nhẹ cần sánh, đặc như súp, hải sản, nước thịt,…

Thông thường với những người có sức khỏe tốt, lượng mỡ trong phân thải ra ngoài ít hơn 7g/ngày, tuy nhiên nếu lượng mỡ thải ra nhiều hơn 7g/ngày thì người đó sẽ được chẩn đoán là phân nhiễm mỡ.

2. Nguyên nhân hình thành tiêu chảy phân mỡ

Như đã thông tin ở trên thì nguyên nhân chính gây ra bệnh tiêu chảy phân mỡ là do cơ thể miễn dịch với gulten. Đây được coi là nguyên nhân chủ yếu gây hình thành tiêu chảy phân mỡ. Bên cạnh đó, bệnh tiêu chảy phân mỡ còn có thể gây ra do một số bệnh lý miễn dịch khác như:

• Không dung nạp lactose: Khi đường ruột bị tổn thương không thể phân hủy được lactose thì cơ thể bạn có thể sinh ra một số triệu chứng như đầy bụng, chướng chướng khó chịu đặc biệt là khi sử dụng các loại sữa có nguồn gốc từ động vật. Nếu bạn cảm thấy cơ thể mình không thể dung nạp lactose thì cần đi khám vì khi cơ thể bất dung nạp lactose bạn sẽ cần loại bỏ nó ra khỏi chế độ ăn hàng ngày và làm ảnh hưởng lớn đến việc hấp thụ canxi.
• Viêm tụy: Khi chức năng của tụy bị suy giảm thì đồng nghĩa với việc khả năng tiết men để tiêu hóa chất béo và tinh bột, đường của tụy sẽ bị ảnh hưởng. Điều này sẽ khiến cho các thực phẩm có chứa chất béo, tinh bột, đường, không được phân hủy hết và gây ra bệnh tiêu chảy mỡ.
• Bệnh lý đường mật: Các chất béo được hấp thụ vào trong cơ thể sẽ phụ thuộc vào mật (được sản xuất ở gan và lưu trữ trong túi mật) ipase tụy (enzyme phân hủy chất béo) và chức năng hấp thụ ruột. Khi mật vắng mặt không tham gia vào quá trình hấp thụ chất béo thì thường là do tắc nghẽn đường mật hoặc các bệnh lý như viêm gan, xơ gan. Đây là những bệnh lý có thể gây ra tình trạng tiêu chảy phân mỡ.
• Một số nguyên nhân khác: Bên cạnh những bệnh lý kể trên thì còn một số nguyên nhân khác có thể dẫn đến tình trạng tiêu chảy phân mỡ như: người bị bệnh đái tháo đường tuýp 1 (đái tháo đường phụ thuộc insulin), giảm năng tuyến giáp và bệnh viêm da dạng herpes.

3. Dấu hiệu nhận biết tiêu chảy phân mỡ

Dấu hiệu nhận biết tiêu chảy phân mỡ có thể diễn biến từ nhẹ đến nặng và để bạn nhận biết như:

• Đi ngoài phân lòng, có mùi hôi khó chịu và có một lớp váng mỡ xuất hiện trên mặt nước.
• Ở trẻ nhỏ, các triệu chứng của bệnh tiêu chảy phân lỏng có xuất hiện từ rất sớm. Thông thường sẽ xuất hiện ngay khi trẻ được ăn dặm bằng bột (ngũ cốc), thường là từ 3 -4 tháng tuổi. Ở trẻ sẽ có một số biểu hiện rõ ràng mà ba mẹ có thể nhận thấy ngay như: đầy bụng, tiêu chảy, mệt mỏi, buồn nôn và loét miệng.
• Người tiêu chảy phân mỡ sẽ có một số dấu hiệu khác ở bên ngoài mà bạn có thể dễ thấy như sụt cân, rụng tóc hay các vấn đề về da do thiếu dinh dưỡng. Thêm vào đó, người bệnh còn có thể cảm thấy đau xương khớp.

Ngoài ra, bệnh tiêu chảy mỡ còn có một số dấu hiệu có thể gây nhầm lẫn với hội chứng ruột kích thích hoặc không dung nạp lúa mì trong khi các triệu chứng khác được chẩn đoán là do stress hoặc quá trình lão hóa.

4. Tiêu chảy phân mỡ có nguy hiểm không?

Bệnh tiêu chảy phân mỡ có thể gây ra rất nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được chữa trị kịp thời. Ở những giai đoạn muộn, bệnh có thể gây ung thư ruột, vô sinh hoặc biến chứng thai nghén. Còn ở trẻ nhỏ, hậu quả của bệnh tiêu chảy mỡ gây nên có thể làm ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển và tăng trưởng của trẻ.

Một số trường hợp bị chẩn đoán muộn bệnh tiêu chảy mỡ có thể dẫn đến nguy cơ loãng xương, giảm hấp thụ canxi, tăng nguy cơ mắc các bệnh ác tính. Tuy nhiên những nguy cơ này có thể giảm và trở về bình thường nếu bệnh nhân loại bỏ gluten khỏi chế độ ăn uống của mình trong khoảng thời gian từ 3 – 5 năm.

Theo bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC: bệnh tiêu chảy mỡ có thể là tiền đề gây rác các bệnh ung thư, trong đó thường gặp nhất là ung thư biểu mô thực quản và ruột non. Nguy hiểm hơn, bệnh nhân còn có thể mắc các bệnh u ác tính hoặc biến chứng lan tỏa tá tràng – hồi tràng. Do vậy khi cơ thể thấy có dấu hiệu của bệnh tiêu chảy mỡ cần đi làm xét nghiệm cần thiết để được chẩn đoán và điều trị sớm.

5. Xét nghiệm, chẩn đoán tiêu chảy phân mỡ ra sao?

Để chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh thì bước đầu tiên các bác sĩ cần làm đó chính là dựa vào các xét nghiệm hạt mỡ trong phân để phát hiện và đo lường các chất béo trong phân. Qua xét nghiệm đó, các bác sĩ sẽ biết cơ thể bạn hấp thu được bao nhiêu chất béo trong quá trình tiêu hóa.

Một số xét nghiệm tìm hạt mỡ trong phân người bệnh sẽ cần tiến hành đó là:

• Xét nghiệm định tính: Quan sát hình ảnh mỡ trực tiếp dưới kính hiển vi để đánh giá mức độ.
• Xét nghiệm định lượng: Cần thu thập tất cả lượng phân của người bệnh trong vòng 24 giờ xét nghiệm.

Kết quả được tính bằng lượng hạt mỡ có xuất hiện trong phân trong 24 giờ. Kết quả sẽ được chẩn đoán là bình thường khi:

• Ở người lớn: 2 – 7g/ 24h;
• Ở trẻ sơ sinh: ít hơn 1g/24h.

Sự có mặt của hạt mỡ trong phân không khẳng định sức khỏe của bạn có vấn đề mà các bác sĩ sẽ cần làm thêm một số công việc khác như: khai thác tiền sử hoặc sử dụng các kỹ thuật khác để chẩn đoán nguyên nhân. Sau đó, bạn cần làm tiếp các xét nghiệm máu liên quan để kiểm tra kháng thể mô học sợi cơ hoặc kháng thể transglutaminase mô. Cuối cùng chính là làm sinh thiết để tìm ra những bất thường.

6. Điều trị tiêu chảy phân mỡ như thế nào?

Tuy bệnh tiêu chảy phân mỡ có rất nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời nhưng các phương pháp điều trị bệnh lại vô cùng đơn giản và bạn chỉ cần áp dụng đúng cách là có thể khỏi bệnh. Khi bệnh tiêu chảy mỡ có những dấu hiệu ban đầu, người bệnh cần nhanh chóng đến ngay các cơ sở y tế để làm xét nghiệm phân, máu và sinh thiết nhằm chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh và nhanh chóng được điều trị theo đúng hướng.

Để điều trị tiêu chảy phân máu thì phương pháp đơn giản và hiệu quả nhất đó chính là loại bỏ gluten ra khỏi chế độ ăn uống hàng ngày. Lúc đó, người bệnh có thể cảm thấy các triệu chứng giảm thiểu hoặc biến mất ngay sau khi áp dụng. Thông thường khi áp dụng biện pháp này, người bệnh sẽ có thể cảm thấy dễ chịu hơn sau khoảng vài tuần. Tuy nhiên, người bệnh sẽ cần 2 – 6 năm để ruột hoàn toàn lành lại.

7. Phương pháp phòng ngừa bệnh tiêu phân mỡ

Một số phương pháp để phòng ngừa bệnh tiêu chảy phân mỡ mà bạn có thể áp dụng ngay tại nhà đó là:

• Luôn ghi nhớ bổ sung đầy đủ nước cho cơ thể;
• Giảm lượng tiêu thụ các loại thực phẩm giàu chất béo, chất xơ trong khẩu phần ăn hàng ngày;
• Tránh các loại thực phẩm có chứa nhiều chất béo như: dầu cá, dầu dừa, các loại hạt nguyên vỏ, hay các sản phẩm được làm từ lúa mì,….
• Bổ sung các loại vitamin tan trong dầu như: vitamin A, D, E và K mỗi ngày;
• Tăng cường tiêu thụ các loại vitamin B12, axit folic, sắt, magie và canxi;
• Sử dụng các loại thuốc kháng axit, trị đầy hơi khó tiêu.
• Hạn chế tối đa việc sử dụng thuốc lá, rượu bia.

Bên cạnh việc sử dụng các phương pháp trên để phòng tránh bệnh tiêu chảy mỡ, bạn cũng nên bô sung men vi sinh để hệ tiêu hóa được khỏe mạnh hơn. Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại sản phẩm men vi sinh để bạn lựa chọn. Hầu hết các sản phẩm đều có công dụng giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, tăng cường hệ tiêu hóa và cải thiện tình trạng tiêu chảy.

Tuy nhiên khi lựa chọn sản phẩm để sử dụng bạn nên lựa chọn các sản phẩm có Probiotics (các vi khuẩn có lợi) và Prebiotics (chất xơ hòa tan FOS) được phân lập từ Kim chi Hàn Quốc. Đây là dòng sản phẩm có nguồn gốc từ tự nhiên nên rất tốt cho sức khỏe và hoàn toàn không gây ra các phản ứng phụ khi sử dụng.

Trên đây là toàn bộ thông tin về bệnh tiêu chảy mỡ thường gặp ở cả người lớn và trẻ nhỏ. Bệnh có nhiều dấu hiệu và cũng rất dễ bị nhầm lẫn giữa các bệnh khác. Do đó, khi phát hiện cơ thể có những dấu hiệu kể trên, bạn cần nhanh chóng đến ngay các cơ sở y tế để được thăm khám, làm các xét nghiệm và điều trị kịp thời, tránh để xảy ra các biến chứng nguy hiểm gây ảnh hưởng đến sức khỏe.