Giải đáp mọi thắc mắc về Vacxin Rubella

Rubella là bệnh truyền nhiễm lây lan qua đường hô hấp. Hiện vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu đối với bệnh này. Do đó, tiêm vac xin Rubella là giải pháp hiệu quả để ngăn chặn dịch bệnh bùng phát. Cùng tìm hiểu các vấn đề liên quan đến vắc xin Rubella trong bài viết sau đây.

1. Những điều cần biết về bệnh Rubella

Rubella hay sởi Đức là một bệnh truyền nhiễm lành tính. Bệnh do virus cùng tên gây ra và thường bùng phát mạnh vào mùa đông, mùa xuân. Rubella xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp và ủ bệnh khoảng 2 đến 3 tuần trước khi bước vào giai đoạn toàn phát. Bệnh nhân Rubella sẽ bị phát ban đỏ, thân nhiệt tăng, nổi hạch bạch huyết… vào giai đoạn Rubella toàn phát. Sau toàn phát khoảng 4 đến 5 ngày, các triệu chứng sẽ hết, bệnh nhân sẽ khỏi hẳn và có kháng thể miễn dịch với Rubella.

Các triệu chứng của Rubella là lành tính và không quá nguy hiểm. Tuy nhiên, Rubella lại là một hiểm họa nếu thai phụ nhiễm virus này trong giai đoạn đầu của thai kỳ. Virus Rubella xâm nhập vào thai nhi qua nhau thai gây sảy thai, thai chết lưu, hội chứng Rubella bẩm sinh (CRS) ở trẻ sơ sinh. Chính vì sự nguy hiểm này, phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, phụ nữ có kế hoạch mang thai thường được khuyến cáo tiêm vắc xin phòng Rubella trước khi mang bầu từ 3 tháng trở lên.

Virus Rubella lây nhiễm từ người sang người thông qua tiếp xúc trực tiếp với dịch nhầy, nước bọt bắn ra từ cổ họng người bệnh. Thời điểm Rubella lây nhiễm là từ 7 ngày trước đến 7 ngày sau ban đỏ. Do có thể lây ngay cả khi bệnh nhân đang trong thời kỳ ủ bệnh nên Rubella rất dễ tạo thành dịch bệnh trên diện rộng nếu không được kiểm soát. Hiện nay tiêm vắc xin là phương pháp hiệu quả để ngăn chặn bệnh dịch này.

2. Phân loại Vac xin Rubella?

Vắc xin Rubella đang lưu hành hiện nay chủ yếu ở 04 dạng: Vắc xin Rubella đơn giá; vắc xin nhị giá phòng sởi, Rubella (MR); vắc xin tam giá phòng sởi, quai bị, Rubella (MMR); vắc xin tứ giá phòng sởi, quai bị, Rubella, thủy đậu.

• Vắc xin Rubella đơn giá: Đây là loại vắc xin phòng duy nhất một bệnh là Rubella. Hiện loại vắc xin ít được người dùng lựa chọn do không tiện lợi bằng các loại vắc xin phối hợp khác.
• Vắc xin nhị giá sởi- Rubella (MR): Đây là loại vắc xin đang được áp dụng trong chương trình tiêm chủng mở rộng của nước ta. Loại vắc xin phối hợp này thường được tiêm khi trẻ đủ 12 tháng tuổi và tiêm nhắc lại khi trẻ từ 4 đến 6 tháng tuổi.
• Vắc xin tam giá, tứ giá: Đây là loại vắc xin phối hợp phòng 3 hoặc 4 bệnh trong đó có Rubella. Vắc xin rất tiện lợi bởi có khả năng phòng được nhiều bệnh sau 1 lần tiêm. Vắc xin này đang được cung cấp dưới dạng tiêm chủng dịch vụ ở các trung tâm y tế dự phòng, phòng tiêm chủng trên cả nước.

3. Công dụng của vắc-xin phòng Rubella

Thành phần của vacxin Rubella chính là những virus Rubella đã được vô hiệu hóa. Sau khi đưa virus này vào cơ thể, hệ miễn dịch sẽ kích hoạt cơ chế bảo vệ và sinh ra kháng thể chống lại virus Rubella. Các thống kê đã cho thấy, 95% số người sau tiêm đều có miễn dịch với Rubella sau khi hoàn tất phác đồ tiêm chủng.

Phụ nữ trước khi mang thai nếu chưa tiêm phòng Rubella cần phải được tiêm phòng trước khi mang thai.Việc tiêm phòng này để tránh những hệ lụy nguy hiểm, ngăn chặn Rubella xâm nhập khi chị em đang trong thai kỳ. Tiêm phòng cần được hoàn thành trước thời điểm mang thai ít nhất 1 tháng và tốt nhất là từ 3 tháng.

Vắc xin Rubella có công dụng trong thời gian dài. Do đó sau tiêm vắc xin Rubella chúng ta hoàn toàn có thể yên tâm với khả năng phòng bệnh do vắc xin tạo ra. Hiệu quả phòng bệnh cộng đồng sẽ tốt hơn nếu như độ phủ của vắc xin Rubella rộng.

4. Liều dùng vacxin Rubella cho từng đối tượng

Tiêm phòng vắc xin rubella cần được tiến hành theo đúng phác đồ. Dưới đây là phác đồ và liều dùng đối với từng đối tượng cụ thể:

• Đối với trẻ em: Thực hiện phác đồ tiêm hai mũi. Trong đó mũi 1 được tiêm khi bé đủ 12 tháng tuổi trở lên và mũi 2 được tiêm khi bé từ 4 đến 6 tuổi. Ở những khu vực có dịch Rubella, mũi 2 có thể được tiêm sớm hơn nhưng phải bảo đảm cách mũi 1 ít nhất 1 tháng.
• Đối với người trưởng thành, phụ nữ chuẩn bị mang thai: Thực hiện phác đồ tiêm 01 mũi. Tuy nhiên tại các khu vực có dịch có thể sử dụng phác đồ tiêm 2 mũi. Trong đó mũi 2 tiêm cách mũi 1 ít nhất 1 tháng.
• Những người chưa từng bị Rubella hoặc chưa từng tiêm vắc xin Rubella có tiếp xúc với bệnh nhân Rubella thì phải tiêm vắc xin ngay trong 72 giờ đầu tiên.
• Liều dùng được áp dụng với các đối tượng là 0.5ml; phương pháp tiêm dưới da.

5. Những tác dụng phụ của vắc xin Rubella

Vắc xin Rubella đã được kiểm chứng là an toàn và ít tác dụng phụ. Tuy nhiên sau tiêm một số trường hợp có thể gặp những vấn đề như dưới đây:

• Vùng tiêm nóng rát, đau nhức: Hiện tượng này có thể xuất hiện sau tiêm vắc xin Rubella. Thông thường, mức độ đau không quá nghiêm trọng và sẽ khỏi sau tiêm 1 đến 2 ngày.
• Sốt nhẹ: Sau tiêm vắc xin, cơ chế miễn dịch sẽ hoạt động để chống lại virus có trong vắc xin. Quá trình này khiến thân nhiệt cơ thể tăng nhẹ, thường không quá 380C. Trường hợp sốt cao sau tiêm cần phải cơ sở y tế để được điều trị kịp thời.
• Tiêu chảy, choáng váng, buồn nôn: Hiện tượng này có thể xuất hiện sau tiêm khoảng 24 giờ. Do đó sau tiêm cần chú ý nghỉ ngơi và bổ sung nước để giảm những tác dụng phụ do vắc xin Rubella gây ra.
• Đau đầu, cảm giác khó chịu toàn thân: Một số ít trường hợp sau tiêm gặp phải hiện tượng này. Tuy nhiên hiện tượng này chỉ là thoáng qua và không quá nguy hiểm.
• Sốc phản vệ: Rất hiếm trường hợp gặp phải hiện tượng này. Nó chỉ thường xảy ra sau tiêm khoảng 30 phút. Vì vậy người tiêm cần ở lại phòng tiêm chủng trong khoảng thời gian này để được xử lý kịp thời nếu cơ địa sốc phản vệ với bất kỳ thành phần nào của vắc xin.

6. Một số lưu ý trước khi tiêm vắc xin Rubella

Tiêm vac xin Rubella là cần thiệt đặc biệt với phụ nữ có kế hoạch mang thai. Tuy nhiên trước khi tiêm vắc xin, chị em hãy cùng tham khảo một số lưu ý dưới đây.

6.1. Đối tượng chỉ định tiêm vắc xin rubella

• Những người chưa có tiền sử nhiễm Rubella hoặc chưa từng tiêm vắc xin Rubella.
• Phụ nữ có kế hoạch mang thai hoặc đang trong độ tuổi sinh đẻ. Thời điểm vàng để tiêm Rubella cho phụ nữ là từ 15 đến 25 tuổi.
• Những người sống trong khu vực có nguy cơ lây nhiễm Rubella cao.
• Những người trực tiếp chăm sóc, tiếp xúc với bệnh nhân Rubella.

6.2. Chống chỉ định tiêm vắc xin Rubella

• Phụ nữ đang mang thai
• Người dị ứng với neomycin hoặc bất kỳ thành phần nào của vắc xin.
• Những người được chẩn đoán có khối u tân sinh đang trong giai đoạn phát triển.
• Người đang bị sốt hoặc mắc các bệnh liên quan đến đường hô hấp
• Bệnh nhân lao và người bệnh lao đang điều trị tích cực bằng phương pháp ức chế miễn dịch.
• Người bị suy giảm hệ thống miễn dịch hoặc rối loạn bạch cầu
• Bệnh nhân HIV-AIDS

6.3. Những lưu ý đối với phụ nữ có kế hoạch mang thai

• Phụ nữ có kế hoạch mang thai cần tiêm vắc xin Rubella để phòng ngừa những hệ lụy của virus gây ra cho thai nhi.
• Đối với phụ nữ không nhớ đã từng mắc bệnh hoặc đã tiêm từng tiêm vắc xin Rubella có thể làm các xét nghiệm kháng thể Rubella trước khi tiêm.
• Chỉ mang thai sau khi hoàn tất phác đồ tiêm tối thiểu 1 tháng và tốt nhất từ 3 tháng trở lên. Trường hợp có thai khi thời gian tiêm vắc xin Rubella chưa được 1 tháng, chị em cần đến gặp bác sĩ sản khoa để có tư vấn chăm sóc thai kỳ phù hợp.
• Vacxin Rubella có tác dụng trong thời gian dài nên nếu đã từng tiêm phòng vắc xin trong giai đoạn từ 15 đến 25 tuổi thì chị em hoàn toàn yên tâm với kế hoạch sinh em bé.