Viêm đa xoang: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Viêm đa xoang là tình trạng viêm nhiễm xảy ra đồng thời ở nhiều xoang, ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Hiện nay, việc điều trị dứt điểm bệnh còn gặp nhiều khó khăn, vì vậy, bạn cần kiểm soát các yếu tố nguy cơ giúp phòng ngừa bệnh.

1. Viêm đa xoang là gì?

Viêm đa xoang là tình trạng viêm nhiễm của nhiều hốc xoang, bao gồm xoang hàm, xoang trán, xoang bướm và xoang sàng. Đây thường là kết quả của viêm xoang thông thường.

Viêm đa xoang có thể gây ra những triệu chứng nặng hơn so với viêm xoang đơn, bao gồm đau đầu mạn tính, đau mắt, nước mắt chảy, đau mặt, khó thở, mất vị giác và mùi, và có thể kéo dài trong thời gian dài.

Nguyên nhân gây ra viêm đa xoang có thể do nhiều yếu tố, bao gồm viêm nhiễm vi khuẩn, virus, dị ứng, kháng sinh không đúng cách, dị vật trong mũi, polyp mũi và tình trạng khác nhau ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch.

2. Phân loại viêm đa xoang

Dựa vào thời gian kéo dài triệu chứng, viêm đa xoang được phân làm các loại sau:

• Viêm đa xoang cấp tính: Có thể khỏi bệnh hoàn toàn trong 4 tuần.
• Viêm đa xoang bán cấp tính: Có thể giải quyết hoàn toàn trong 4-8 tuần.
• Viêm đa xoang mạn tính: Bệnh kéo dài trên 12 tuần.
• Viêm xoang tái phát: Viêm trên 4 đợt cấp tính rải rác mỗi năm, mỗi đợt khỏi hoàn toàn trong 4 tuần nhưng tái phát theo chu kỳ, ít nhất 10 ngày từ khi hết triệu chứng đến khi bắt đầu đợt mới.

3. Nguyên nhân gây viêm đa xoang

3.1. Nguyên nhân viêm xoang cấp tính

Giống như nhiều bệnh lý viêm nhiễm đường hô hấp khác, nguyên nhân gây viêm đa xoang thường là vi khuẩn, virus hoặc nấm. Đôi khi đây là kết quả do dị ứng gây ra. Nếu để bệnh tái phát nhiều lần, tiến triển thành mãn tính thì điều trị rất khó khăn, dễ biến chứng.

Dưới đây là những yếu tố nguy cơ dẫn đến bệnh:

• Virus: Viêm đa xoang cấp tính đa số do tác nhân virus gây ra, thường gặp các virus như: rhinovirus, cúm, parainfluenza.
• Cơ địa dị ứng: Những người bị dị ứng thì niêm mạc mũi sẽ bị phù nề, lỗ thông xoang bị bít tắc dễ gây nhiễm trùng hoặc viêm xoang. Tuy nhiên, không phải tất cả các trường hợp dị ứng đều gây viêm đa xoang.
• Môi trường sống ô nhiễm: Môi trường sống ô nhiễm khói thuốc lá, bụi, khói bếp, hóa chất… thường xâm nhập gây viêm mũi trước, sau đó mới lan sang gây viêm xoang.
• Sức đề kháng kém: Ở những bệnh nhân có sức đề kháng kém rất dễ bị virus tấn công. Ngoài ra, tình trạng bệnh ở những người sức đề kháng kém thường tiến triển nặng, khó điều trị, cần chăm sóc y tế và kiêng khem cẩn thận hơn.
• Vệ sinh kém: Vi khuẩn gây viêm xoang có thể xâm nhập qua vật dụng cá nhân, tay không được vệ sinh sạch sẽ, qua hành động lau mũi, vệ sinh mũi, bốc đồ ăn,…

3.2. Nguyên nhân viêm xoang mạn tính

Viêm đa xoang mạn tính thường có nhiều yếu tố bệnh kết hợp gây ra. Bệnh nhân có thể mắc các bệnh đồng mắc hoặc có yếu tố nguy cơ có liên quan như: viêm mũi dị ứng, hen suyễn, hút thuốc lá, bất thường cấu trúc vùng mũi xoang,… làm ảnh hưởng tới chức năng niêm mạc mũi xoang.

4. Triệu chứng của bệnh viêm đa xoang

Viêm đa xoang có triệu chứng tương tự như viêm xoang thông thường, tuy nhiên thường nghiêm trọng và kéo dài hơn do nhiều phần xoang bị viêm lan rộng hơn.

Bệnh nhân viêm đa xoang sẽ có các triệu chứng sau:

• Đau nhức, có áp lực vùng xoang như má, mũi, quanh mắt.
• Thường xuyên ho, đau họng, đau răng hoặc đau hàm.
• Sốt.
• Đau đầu.
• Cơ thể mệt mỏi.
• Hôi miệng do dịch viêm.
• Suy giảm khả năng ngửi và nếm mùi vị,…

Viêm đa xoang cấp tính thường gây những triệu chứng rầm rộ và tự thuyên giảm nếu chăm sóc, điều trị tốt sau khoảng 7 – 10 ngày. Tuy nhiên nếu không loại bỏ được nguyên nhân hoặc yếu tố nguy cơ, bệnh sẽ lại tái phát nhanh chóng. Nếu bị viêm đa xoang mãn tính, triệu chứng sẽ dai dẳng, kéo dài và rất khó điều trị dứt điểm.

5. Chẩn đoán viêm đa xoang

Các phương pháp thường áp dụng trong chẩn đoán viêm đa xoang gồm:

• Khai thác triệu chứng: Bệnh thường bắt đầu với biểu hiện nghẹt mũi, chảy mũi trước hoặc sau, nhức đầu mặt, giảm hay mất khứu giác. Khi viêm đa xoang cấp tính, triệu chứng lâm sàng thường rầm rộ, và có thể có triệu chứng toàn thân kèm theo như: sốt, ớn lạnh, chán ăn, mệt mỏi…
• Nội soi mũi xoang: Sử dụng ông nội soi có camera giúp quan sát chi tiết hình ảnh bên trong các xoang, từ đó chẩn đoán chính xác mức độ bệnh và điều trị hiệu quả hơn. Viêm đa xoang cấp tính thường thấy niêm mạc mũi sung huyết, phù nề, có dịch nhầy đục. Trong khi đó, viêm đa xoang mạn tính niêm mạc thoái hóa, có thể có polyp mũi.
• Chẩn đoán hình ảnh học: Hai kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh thường được sử dụng là chụp CT, MRI cho phép quan sát giải phẫu bên trong xoang, từ đó phát hiện được dấu hiệu viêm, dịch nhầy hoặc bất thường khác trong xoang.

6. Các phương pháp điều trị viêm đa xoang

Nguyên tắc điều trị viêm đa xoang là cải thiện sự thông khí và dẫn lưu ở xoang và mũi, ngăn nhiễm trùng. Trong đó, các phương pháp điều trị chính là:

6.1. Chăm sóc tại nhà

Bệnh nhân có thể áp dụng một số cách giúp giảm viêm, giảm đau nhức do bệnh viêm đa xoang như:

• Uống nhiều nước ấm.
• Xịt rửa mũi xoang bằng nước muối ấm hoặc dung dịch xịt chuyên dụng.
• Chườm khăn ấm tại vùng mũi xoang.
• Nghỉ ngơi, thư giãn,…
• Thực hiện chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh.

6.2. Dùng thuốc điều trị viêm đa xoang

Trước khi sử dụng bất cứ sản phẩm thuốc điều trị viêm xoang nào, bạn đều sẽ cần đến khám và nghe chẩn đoán ở các cơ sở y tế chuyên khoa để xác định rõ ràng tình trạng bệnh. Từ đó, bạn có thể sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Người bệnh cần hạn chế tự ý sử dụng thuốc để tránh gặp rủi ro về tác dụng phụ hoặc tương tác thuốc.

6.3. Liệu pháp miễn dịch

Khi phương pháp điều trị bằng thuốc không còn hiệu quả với bệnh xoang nữa thì người bệnh sẽ cần đến gặp bác sĩ để thực hiện liệu pháp miễn dịch, hay hiểu đơn giản là tiêm thuốc chống dị ứng. Mục đích của liệu pháp này là để người bệnh quen dần với các chất gây dị ứng và từ đó giảm dần các triệu chứng cũng như nhu cầu sử dụng thuốc điều trị.

6.4. Phẫu thuật

Trường hợp người bệnh khi thăm khám khám phát hiện có polyp hoặc các bất thường khác thì sẽ được các bác sĩ chỉ định làm phẫu thuật để loại bỏ những bất thường này.

7. Cách phòng ngừa viêm đa xoang

Bên cạnh việc điều trị bệnh viêm đa xoang, người bệnh cũng cần lưu ý một số cách phòng ngừa bệnh để bảo vệ sức khỏe của bản thân mình và những người xung quanh cũng như ngăn ngừa bệnh tái phát. Một số biện pháp bạn có thể áp dụng như:

• Giữ ấm cơ thể khi trời lạnh, tránh hít luồng không khí lạnh khô (đặc biệt là không khí của điều hòa). Bạn có thể sử dụng máy tạo độ ẩm đặt trong phòng để cải thiện độ ẩm không khí.
• Giữ môi trường sống luôn sạch sẽ, khô ráo, thoáng mát.
• Tránh xa khu vực ô nhiễm, có nhiều khói bụi hoặc chất thải độc hại,…và chú ý đeo khẩu trang mỗi khi ra đường.
• Đối với viêm đa xoang do dị ứng, bạn nên tránh các tác nhân dị ứng có thể dẫn tới bệnh.
• Xây dựng chế độ sinh hoạt và nghỉ ngơi hợp lý, bổ sung nguồn dinh dưỡng đầy đủ đặc biệt là vitamin và khoáng chất để tăng cường hệ miễn dịch.
• Thường xuyên vận động nhẹ nhàng hàng ngày để nâng cao sức khỏe.
• Không hút thuốc lá cũng như tránh hít phải khói thuốc lá.
• Điều trị một số bệnh có nguy cơ dẫn đến viêm đa xoang như: viêm họng, viêm đường hô hấp, trào ngược dạ dày,…

Trên đây là những thông tin về bệnh viêm đa xoang mà bạn có thể tham khảo. Hầu hết viêm đa xoang có thể hồi phục gần như hoàn toàn nếu được điều trị phù hợp. Do vậy, khi có bất cứ dấu hiệu bệnh nào, đừng chủ quan mà hãy đến gặp bác sĩ để được điều trị kịp thời. 

>> Xem thêm: Bệnh viêm xoang sàng là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách trị

Nguồn tham khảo:

[1] Sinusitis. https://www.nhsinform.scot/illnesses-and-conditions/ears-nose-and-throat/sinusitis

[2] Sinus Infection (Sinusitis). https://www.cdc.gov/antibiotic-use/sinus-infection.html

[3]. Sinus Infection. https://acaai.org/allergies/allergic-conditions/sinus-infection/