Viêm họng cấp ở trẻ em: Điều trị và phòng ngừa thế nào?

Bệnh lý viêm họng cấp có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, đặc biệt là trẻ em có nguy cơ mắc cao nhất. Viêm họng cấp ở trẻ em nếu không được điều trị đúng cách, có thể gây ra các biến chứng viêm đường hô hấp, viêm tai giữa,… Vì thế, cha mẹ nên trang bị cho mình những kiến thức về bệnh lý này để có biện pháp phòng ngừa và điều trị cho trẻ tốt nhất.

1. Viêm họng cấp ở trẻ em là gì?

Viêm họng cấp ở trẻ em là tình trạng viêm nhiễm ở các tổ chức niêm mạc phía sau cổ họng gây ra cảm giác đau, ngứa ngáy, nóng rát ở cổ họng, nuốt vướng, nuốt đau. Bệnh xảy ra quanh năm nhưng thường gặp nhất là thời điểm giao mùa hoặc mùa lạnh do nhiễm khuẩn, nhiễm virus,… Đa số trường hợp viêm họng cấp là lành tính, có thể tự khỏi trong thời gian ngắn.

2. Nguyên nhân gây viêm họng cấp ở trẻ em

Viêm họng cấp ở trẻ em do nhiều nguyên nhân gây ra như điều kiện sống, virus, vi khuẩn,… Cụ thể:

2.1. Điều kiện sống

Trẻ sống trong môi trường ô nhiễm, thường xuyên tiếp xúc với khói bụi, khói thuốc, xăng dầu, ẩm mốc kéo dài sẽ gây nhiễm trùng đường hô hấp dẫn tới nhiều biến chứng hô hấp khác nhau, trong đó có viêm họng cấp. Trẻ mới đi học nhà trẻ, mẫu giáo, trẻ mới cai sữa hoặc thay đổi chế độ ăn dặm cũng có thể bị viêm họng cấp như thường.

2.2. Virus, vi khuẩn, nấm

Nhiều trường hợp viêm họng cấp ở trẻ em chủ yếu là do virus gây ra như virus cúm, virus sởi,… Viêm họng cấp do vi khuẩn thường ít gặp hơn, do phế cầu, liên cầu, tụ cầu gây ra, ngoài ra nấm candida cũng có thể gây ra bệnh này.

2.3. Các yếu tố khác

Trẻ mẫn cảm, cơ địa dị ứng cũng dễ mắc viêm họng cấp hơn trẻ khác. Hay trẻ thường xuyên dùng đồ uống lạnh, không chú ý vệ sinh cá nhân, không rửa tay thường xuyên hoặc rửa tay không đúng cách, không dùng xà phòng,… Trẻ mắc các bệnh lý như tai mũi họng như viêm tai, viêm mũi dị ứng, viêm amidan,…

3. Biểu hiện lâm sàng trẻ nhi bị viêm họng cấp

Thường những trẻ bị viêm họng cấp sẽ có những biểu hiện trên lâm sàng sau:

• Trẻ chảy nước mũi, hắt hơi, ngạt mũi, đau họng, ho, lúc đầu ho khan sau đó ho có đờm.
• Trẻ sốt nhẹ hoặc sốt cao có thể lên đến 39 – 40 độ C, đi kèm với sốt là cơ thể ớn lạnh, đau đầu, chán ăn, đau mỏi toàn thân, có thể xuất hiện hạch ở góc hàm, hạch có thể di chuyển, sờ thấy đau.
• Trẻ quấy khóc, biếng ăn, khó ngủ và thường thở bằng miệng do ngạt mũi.
• Trẻ nôn, đi ngoài phân lỏng.

4. Viêm họng cấp ở trẻ có nguy hiểm không?

Thường viêm họng cấp ở trẻ em có thể tự thuyên giảm sau 3 – 4 ngày nếu được chăm sóc tốt. Trong trường hợp bị bội nhiễm, thời gian có thể kéo dài từ 10 – 14 ngày. Tuy nhiên cũng có thể trở nặng và gây ra những biến chứng nguy hiểm như:

• Biến chứng tại chỗ: Do vi khuẩn, virus viêm họng cấp có thể tấn công các vùng lân cận cổ họng gây ra các biến chứng như sưng viêm hô hấp, viêm amidan, áp xe quanh amidan, viêm mũi xoang cấp, viêm tấy hoại thư cổ họng, có thể dẫn tới ung thư vòng họng.
• Biến chứng gần: Bệnh có thể lan đến các vùng xa khu vực cổ họng như viêm thanh quản, viêm phế quản, viêm tai giữa, viêm xoang cấp,…
• Biến chứng xa: Trẻ nhiễm liên cầu nhóm A (Streptococcus) có thể dẫn tới các biến chứng về tim mạch như nhiễm độc liên cầu, viêm mang tiêm, Epstein Barr có thể gây biến chứng ung thư dạ dày, viêm cầu thận, viêm khớp, viêm nhiễm trùng máu,…

5. Cách điều trị viêm họng cấp tính cho trẻ

Trẻ bị viêm họng cấp cha mẹ cần có chế độ chăm sóc tốt và theo dõi trẻ cẩn thận. Dưới đây là một số cách điều trị cho trẻ cha mẹ tham khảo.

5.1. Dùng thuốc theo đơn do bác sĩ chỉ định

• Thuốc hạ sốt và giảm đau: Cha mẹ có thể cho trẻ uống Paracetamol với liều 10 – 15mg/kg/lần, ngày uống không quá 5 lần.
• Kháng sinh nhóm beta-lactam: Amoxicillin hoặc amoxicillin + acid clavulanic: Liều 50mg/kg/ngày, thời gian dùng từ 5-7 ngày.
• Siro ho: Prospan (100ml) với trẻ từ 1 tháng đến 6 tuổi uống 2 lần/ngày, 2,5ml/lần, trẻ từ 6 – 12 tuổi uống 2 lần/ngày, 5ml/lần, trẻ trên 12 tuổi uống 3 lần/ngày, 5ml/lần.

5.2. Điều chỉnh chế độ ăn phù hợp

Cho trẻ ăn đầy đủ chất dinh dưỡng, chọn thức ăn mềm, dễ ăn và dễ tiêu hóa. Chia nhỏ bữa ăn và lượng thức ăn trong ngày. Không cho trẻ ăn các thức ăn chứa nhiều axit, đồ ăn cay chua, đồ ngọt, đồ ăn chứa nhiều dầu mỡ,… Đồng thời, cho trẻ uống nhiều nước lọc hoặc nước ép hoa quả hoặc dung dịch oresol nếu trẻ bị mất nước và điện giải.

5.3. Điều trị bằng Đông y

Điều trị viêm họng cấp ở trẻ em bằng Đông y được nhiều cha mẹ lựa chọn bởi tính an toàn và hiệu quả bền vững. Các bài thuốc Đông y tập trung vào bồi bổ tạng phủ, cải thiện sức đề kháng, khôi phục chính khí, nhờ đó đẩy lùi bệnh, ngăn chặn bệnh tái phát.

Một số bài thuốc chữa viêm họng cấp cho trẻ từ y học cổ truyền cha mẹ có thể tham khảo và áp dụng:

• Bài thuốc 1: Kinh giới 12g, ngưu bàng tử 12g, huyền sâm 12g, cương tàm 12g, sinh địa 12g, liên kiều 12g, kim ngân 20g, bạc hà 6g, cam thảo 4g. Đem tất cả các nguyên liệu trên sắc với 1 lít nước. Mỗi ngày sắc uống 2 lần, duy trì 1 tháng.
• Bài thuốc 2: Kinh giới 16g, bạc hà 8g, cỏ nhọ nồi 8g, tang bạch bì 8g, huyền sâm 12g, sinh địa 10g, cam xạ 4g. Đem sắc với 1,5 lít nước, chia làm 2 lần uống sau ăn.

Việc lựa chọn chữa bệnh viêm họng cấp bằng Đông y cho trẻ, cha mẹ lưu ý cho trẻ uống đúng liều lượng, đúng chỉ dẫn của thầy thuốc.

6. Phòng bệnh viêm họng cấp ở trẻ em

“Phòng bệnh hơn chữa bệnh” đối với bệnh viêm họng cấp ở trẻ em không khó như nhiều cha mẹ nghĩ. Bởi điều này có thể thực hiện được thông qua việc điều chỉnh một số thói quen thường ngày.

• Vệ sinh răng miệng sạch sẽ, đối với trẻ sơ sinh cần được cha mẹ vệ sinh nước sạch sẽ, đối với trẻ lớn, cần đánh răng 2 lần mỗi ngày, súc miệng thường xuyên bằng nước muối sinh lý.
• Hạn chế tiếp xúc với khói bụi, khói thuốc, đeo khẩu trang cho trẻ khi ra ngoài, đến các khu công cộng như công viên, chợ, lễ hội,…
• Sát khuẩn tay, chân bằng xà phòng hoặc nước rửa tay mỗi khi về nhà và trước khi ăn.
• Không cho trẻ tiếp xúc trực tiếp hay dùng đồ chung với người mắc bệnh truyền nhiễm đường hô hấp, tai-mũi-họng,…
• Không cho trẻ ăn các thực phẩm lên men, đồ ăn sống, đồ muối chua, trong đó có chứa nhiều vi khuẩn không có lợi.
• Xây dựng chế độ ăn uống cho trẻ đủ chất dinh dưỡng, tăng cường các thực phẩm giúp tăng cường hệ miễn dịch.
• Đưa trẻ đi tiêm phòng các bệnh có thể dẫn tới viêm họng cấp như cảm cúm, sởi,…
• Khuyến khích trẻ vận động, chơi thể thao để tăng cường thể lực, ngăn ngừa bệnh.

Dùng xịt họng thảo dược để ngăn ngừa bệnh, đồng thời giảm tình trạng bệnh cho trẻ, giảm bớt đau rát, khó chịu ở cổ họng. Xịt họng đó có chứa các thành phần như Xuyên tâm liên, Hoàng liên, Hoàng cầm, Bách bộ, Xạ can, Húng chanh, Cỏ ngọt, Mật ong, Tinh Dầu bạc hà,…

Tăng cường đề kháng toàn diện cho cơ thể trẻ bằng cách sử dụng sản phẩm thảo dược có chứa thành phần Xuyên tâm liên, Thanh cao hoa vàng, Đinh hương, Hoàng cầm, Sài hồ,… Dùng phòng bệnh kể cả khi bị bệnh giúp làm giảm triệu chứng nhẹ nhàng hơn, nhanh khỏi bệnh hơn.

Viêm họng cấp ở trẻ em là căn bệnh phổ biến, cha mẹ không nên chủ quan. Nên đưa trẻ đi thăm khám sớm và được điều trị, sẽ giúp ngăn ngừa các biến chứng của bệnh gây ra, đồng thời áp dụng các biện pháp phòng ngừa để ngăn chặn bệnh. Hi vọng qua bài viết này, cha mẹ đã trang bị cho mình kiến thức để chăm sóc trẻ tốt nhất.

Bài viết liên quan:

Trẻ bị viêm mũi họng cấp chăm sóc như thế nào?

Viêm họng hạt ở trẻ em: Những điều cha mẹ nên biết