Viêm họng hạt là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Viêm họng hạt là tình trạng viêm nhiễm mãn tính quá phát gây ra các triệu chứng viêm, đau, sưng tấy, khó chịu ở vùng họng. Nếu không được điều trị và xử lý sớm, người bệnh sẽ phải chịu các biến chứng sức khỏe nghiêm trọng. Chính vì thế, việc nhận biết sớm triệu chứng, nguyên nhân, mức độ viêm nhiễm để điều trị sớm là rất quan trọng và cần thiết.

1. Viêm họng hạt là gì?

Viêm họng hạt là một dạng của viêm họng mãn tính. Đây là tình trạng vùng họng bị viêm nhiễm kéo dài, khiến các tế bào lympho ở niêm mạc họng phải làm việc liên tục và phình to ra thành các hạt nhỏ màu đỏ hoặc hồng ở thành họng.

Bệnh phát triển ở những người bị viêm họng dai dẳng, tái phát nhiều lần, vì vậy rất khó điều trị dứt điểm. Viêm họng hạt thường xuất hiện nhiều khi thời tiết trở lạnh, bệnh có thể khởi phát đơn độc hoặc đi kèm với các bệnh lý đường hô hấp khác như viêm phế quản, viêm xoang mãn tính,…

2. Phân loại viêm họng hạt

Bệnh viêm họng hạt được phân chia thành 2 loại:

• Viêm họng hạt cấp tính: Đây là thời điểm bệnh mới khởi phát, các triệu chứng bệnh không nghiêm trọng nên nhiều người thường chủ quan không điều trị hoặc tự ý mua thuốc uống. Điều này vô tình khiến bệnh diễn biến nặng hơn, khó kiểm soát và điều trị.
• Viêm họng hạt mạn tính: Là tình trạng quá phát của viêm họng cấp tính không điều trị kịp thời, dứt điểm sẽ dẫn đến mạn tính. Ba tuần là khoảng thời gian bệnh chuyển biến nặng. Lúc này, các triệu chứng bệnh đã trở nặng, khó điều trị dứt điểm, rất dễ tái phát bất kể thời tiết.

3. Nguyên nhân gây viêm họng hạt

Bệnh viêm họng hạt có thể do nhiều nguyên nhân gây ra. Trong đó, các nguyên nhân chính bao gồm:

• Sự tấn công của các tác nhân gây hại: Khoang miệng, mũi là nơi thường xuyên tiếp xúc với các loại virus, vi khuẩn gây bệnh. Khi gặp điều kiện thuận lợi như thay đổi thời tiết, sức đề kháng kém,… chúng sẽ tấn công, gây khiến các tế bào lympho tại vùng họng bị quá tải, dẫn đến sưng to, viêm nhiễm.
• Biến chứng bệnh lý: Viêm họng hạt có thể là biến chứng của một số bệnh lý đường hô hấp như viêm amidan, viêm xoang mãn tính, viêm họng cấp tái phát nhiều lần,…
• Những bất thường trong giải phẫu cấu trúc mũi – xoang như: polyp mũi, lệch vẹo vách ngăn,… cũng làm tăng nguy cơ  mắc viêm họng hạt.
• Niêm mạc hầu họng bị suy yếu nghiêm trọng, viêm nhiễm và tổn thương.
• Thói quen phản khoa học: Lạm dụng rượu bia, thuốc lá, thức ăn cay nóng, thường xuyên uống nước đá, giữ vệ sinh răng miệng kém,… cũng là những yếu tố nguy cơ.
• Yếu tố cơ địa, di truyền: Những người có cơ địa nhạy cảm, sức khỏe suy nhược, khả năng miễn dịch kém hoặc mắc một số bệnh di truyền,… cũng là nguyên nhân làm tăng nguy cơ bị viêm họng hạt.

4. Triệu chứng nhận biết viêm họng hạt

Triệu chứng ban đầu của viêm họng hạt không quá rõ ràng nên rất dễ nhầm lẫn với các thể viêm họng khác. Tuy nhiên, người bệnh có thể phân biệt qua một số dấu hiệu sau:

• Luôn có cảm giác khô họng, ngứa, vướng víu ở họng, đặc biệt sau khi ngủ dậy.
• Xuất hiện các hạt nhỏ màu đỏ, hồng ở xung quanh thành họng.
• Cảm giác đau rát, nghẹn khi nuốt thức ăn, uống nước, nuốt nước bọt.
• Bệnh nhân thường phải đằng hắng hoặc cố gắng khạc đờm, đờm đặc quánh, màu trắng đục.
• Xuất hiện đờm có màu trắng trong cổ họng, luôn muốn khạc nhổ đờm.
• Ở giai đoạn đầu, người bệnh thường ho khan, ho gió. Sau 1-2 ngày có thể xuất hiện ho có đờm, các cơn ho kéo dài hơn.
• Vùng cổ có nổi hạch, sờ vào thấy cứng, đau.
• Có thể bị sốt cao trên 38 độ C.
• Khàn giọng sau khi phải giao tiếp trong thời gian dài.

5. Viêm họng hạt có nguy hiểm không?

Đau họng hạt tuy không quá nguy hiểm và đe dọa trực tiếp đến tính mạng, song tình trạng này lại rất dễ tái phát nhiều lần, ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt và công việc hằng ngày. 

Nếu để bệnh kéo dài và không có biện pháp khắc phục, người bệnh có thể phải đối mặt với một số biến chứng như: viêm nhiễm hầu họng, áp xe, sưng amidan, viêm xoang, viêm thanh quản, ho ra máu, nặng hơn là viêm khớp, viêm cầu thận….

6. Chẩn đoán bệnh viêm họng hạt như thế nào?

Các dạng viêm họng đều có những triệu chứng khá giống nhau, do đó cách tốt nhất để nhận biết bệnh là đến gặp bác sĩ để được thăm khám cụ thể. Tại đây, bệnh nhân sẽ được khám lâm sàng và thực hiện một số kỹ thuật để xác định tình trạng bệnh như:

• Thăm khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng của người bệnh và tiến hành khám vòm họng. Khi soi họng có thể thấy dấu hiệu tổn thương thực thể khá rõ.
• Nội soi thanh quản: Kỹ thuật này giúp bác sĩ quan sát rõ niêm mạc họng và những tổn thương bên trong, từ đó đưa ra chẩn đoán chính xác bệnh.
• Chụp X-quang phổi: Trong trường hợp nghi ngờ người bệnh bị viêm họng hạt kèm theo bệnh viêm đường hô hấp dưới, bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh chụp X-quang phổi để chẩn đoán chính xác nhất.

7. Các phương pháp điều trị viêm họng hạt

7.1. Điều trị nguyên nhân

Với phương pháp điều trị theo nguyên nhân, người bệnh sẽ được điều trị dứt điểm các nguyên nhân dẫn đến bệnh lý viêm họng hạt như:

• Điều trị viêm xoang, viêm amidan, viêm mũi,…
• Điều trị triệu chứng trào ngược dạ dày một cách dứt điểm.
• Phẫu thuật cắt bỏ amidan, VA hoặc polyp mũi.
• Ngưng sử dụng rượu bia, thuốc lá cũng như các loại chất kích thích.

7.2. Sử dụng thuốc để điều trị viêm họng hạt

Một số loại thuốc thường được sử dụng trong điều trị viêm họng hạt bao gồm:

• Thuốc giảm ho: Terpin codein, Dextromethorphan,…
• Thuốc long đờm: Bromhexin, N-Acetylcysteine,…
• Thuốc giảm đau, hạ sốt: Paracetamol, acetaminophen (Tylenol), ibuprofen (Advil, Motrin)…
• Thuốc kháng sinh ức chế sự lây lan của vi khuẩn: Penicillin, amoxicillin hoặc azithromycin…
• Thuốc chống dị ứng: Thường là thuốc kháng Histamin H1 như: diphenhydramine, chlorpheniramine, alimemazin,…
• Thuốc điều trị hội chứng trào ngược dạ dày thực quản: Cimetidin, Ranitidin,…

7.3. Đốt viêm họng hạt

Hiện nay có rất nhiều kỹ thuật đốt viêm họng hạt như: 

• Đốt viêm họng hạt bằng laser: Liệu trình đốt khoảng 3 – 5 ngày, tuy nhiên phương pháp này có thể không loại bỏ hết các mô lympho ở cổ họng hoàn toàn nên bệnh nhân vẫn có thể tái phát.
• Đốt bằng tia Plasma: Phương pháp này có khả năng ít tái phát cũng như ít gây biến chứng hơn.
• Đốt viêm họng hạt bằng điện: Phương pháp này có thể gây đau đớn cho người bệnh, cùng với đó, khả năng tái phát bệnh cũng sẽ cao hơn 2 kỹ thuật kể trên.

7.4. Các biện pháp hỗ trợ

Song song với phác đồ của bác sĩ, bạn nên kết hợp với những biện pháp hỗ trợ điều trị tại nhà để rút ngắn thời gian trị bệnh như sau:

• Uống nhiều nước ấm để làm dịu niêm mạc họng và làm loãng đờm.
• Dành thời gian nghỉ ngơi và bổ sung dinh dưỡng đầy đủ cho cơ thể.
• Sử dụng máy tạo độ ẩm, giảm tình trạng không khí khô trong phòng, làm dịu niêm mạc họng.
• Tuyệt đối không sử dụng rượu bia, đồ ăn cay, hút thuốc lá trong thời gian điều trị bệnh.

8. Phòng ngừa bệnh viêm họng hạt

Viêm họng hạt là bệnh lý phổ biến mà ai cũng có nguy cơ mắc phải. Do đó, mỗi người hãy chủ động phòng ngừa bệnh bằng cách thực hiện những điều dưới đây:

• Điều trị dứt điểm các bệnh lý đường hô hấp như viêm họng, cảm cúm,… tránh bệnh trở nặng và tái phát nhiều lần dẫn đến viêm họng hạt.
• Giữ vệ sinh răng miệng sạch sẽ, đánh răng trước khi đi ngủ và sáng thức dậy. Súc họng với nước muối ấm để loại bỏ vi khuẩn trong miệng.
• Đeo khẩu trang khi đến nơi công cộng, khi ra ngoài đường để tránh hít phải bụi bẩn hay các yếu tố kích ứng như khói thuốc lá, phấn hoa,…
• Giữ ấm cơ thể, nhất là vùng cổ, chân tay mỗi khi trời lạnh hoặc khi giao mùa.
• Không lạm dụng các loại nước có gas, nước đá và những chất kích thích để tránh làm tổn thương đến vùng niêm mạc của họng.
• Tiêm các loại vắc-xin để làm giảm nguy cơ viêm nhiễm và mắc các bệnh đường hô hấp.
• Tránh tiếp xúc với những người đang bị bệnh viêm họng, cúm,… để tránh lây bệnh.

Viêm họng hạt không phải là bệnh lý nguy hiểm trực tiếp tới tính mạng nhưng nó ảnh hưởng tới sức khỏe và làm giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh. Vì thế, bạn hãy chủ động thực hiện các biện pháp phòng bệnh, khi có các biểu hiện của bệnh hãy đi thăm khám và điều trị dứt điểm.

Bài viết liên quan:

• Tìm hiểu các loại viêm họng thường gặp 
• Khám viêm họng hạt ở đâu Hà Nội và TP HCM uy tín, chất lượng?
• Viêm họng hạt có lây không? Biện pháp phòng tránh
• Viêm họng hạt có mủ: Nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả
• Viêm họng xung huyết: Nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả

Nguồn tham khảo:

[1]. Granular Pharyngitis: Everything You Need to Know. https://www.drlech.com/en/blog/granular-pharyngitis/