Viêm họng là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và điều trị

Bệnh lý viêm họng có thể gặp vào bất cứ khoảng thời gian nào trong năm, nhất là khi giao mùa. Nếu bạn cũng thường xuyên gặp khó chịu bởi bệnh lý viêm họng này, đừng bỏ qua các thông tin hữu ích về nguyên nhân, biến chứng, cách điều trị và phương pháp phòng ngừa bệnh hiệu quả nhất hiện nay.

1. Viêm họng là gì?

Tình trạng cổ họng có triệu chứng khô, ngứa, đau rát và gây ra ho, sốt nhiễm trùng được định nghĩa là viêm họng. Viêm họng được chia thành 3 loại sau đây:

• Viêm họng mãn tính: Loại này được hiểu là bệnh lý viêm họng sẽ theo bạn đến hết cuộc đời. Viêm họng mãn tính được phân thành 4 thể bao gồm: viêm họng sung huyết, viêm họng xuất huyết, viêm họng mãn tính quá phát và viêm họng teo.
• Viêm họng cấp tính: Thông thường loại viêm họng này sẽ thường diễn biến khoảng 1 – 2 tuần với nguyên nhân chính là virus. Tuy nhiên nếu loại viêm họng cấp tính này không được điều trị kịp thời thì sẽ có nguy cơ chuyển thành mãn tính.
• Viêm họng hạt: Loại viêm họng này được hiểu là tình trạng viêm họng mãn tính quá phát khiến các tế bào lympho ở thành sau họng tăng sinh phình to và tăng nguy cơ viêm nhiễm.

2. Nguyên nhân gây viêm họng

Một số nguyên nhân phổ biến dẫn đến bệnh lý viêm họng ở nước ta hiện nay có thể kể đến như:

• Do virus: Hiện nay, có đến 90% bệnh lý viêm họng ở nước ta diễn ra do virus. Chúng được biểu hiện thông qua các bệnh lý phổ biến như: cảm cúm, bệnh sởi, thủy đậu, quai bị,…
• Do vi khuẩn: Khi cơ thể khỏe mạnh tiếp xúc với vi khuẩn hoặc những người đang mắc bệnh thì cũng có thể xuất hiện các triệu chứng viêm họng.
• Do dị ứng: Một số người có thể có cơ địa dị ứng với: phấn hoa, bụi, cỏ, lông thú cưng,… Do đó, khi cơ thể tiếp xúc với các nguyên nhân gây dị ứng thì hệ thống miễn dịch của cơ thể sẽ đáp lại bằng các triệu chứng như: viêm họng, nghẹt mũi, hắt xì, ngứa cổ họng,…
• Không khí: Không khí khô và lạnh cũng là một trong những nguyên nhân gây ra bệnh lý viêm họng ở người.
• Chất kích thích: Không chỉ có không khí mà một số loại chất kích thích như thuốc lá hoặc một số các sản phẩm tẩy rửa cũng có thể là nguyên nhân gây ra viêm họng.
• Tác động cơ học: Một số công việc bạn làm hàng ngày cũng có thể gây ra những tác động cơ họng ảnh hưởng đến cổ họng như: la hét, hát to, nói nhiều trong một khoảng thời gian dài, mắc dị vật,… Đây đều là những tác động ảnh hưởng đến vùng họng và có thể gây ra viêm họng.
• Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Trào ngược thực quản dạ dày cũng là một trong những nguyên dẫn đến bệnh lý viêm họng. Bởi khi bị bệnh, cơ thể sẽ xuất hiện triệu chứng axit trào ngược lên thực quản và dẫn đến một số triệu chứng như ở nọng, ợ chua. Bên cạnh đó, axit trào ngược cũng có thể gây ảnh hưởng đến vùng cổ họng và tạo ra bệnh lý viêm họng.
• Nhiễm HIV: Những người mắc bệnh HIV thường có sức đề kháng và hệ miễn dịch suy yếu, do đó virus và vi khuẩn rất dễ dàng tấn công qua vùng cổ họng và sinh ra viêm họng.
• Khối u: Một số khối u xuất hiện nhiều ở khu vực vùng họng nhiều ngày không khỏi cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến tình trạng viêm loét họng.

3. Triệu chứng viêm họng

Nhìn chung khi bị viêm họng người bệnh thường có các triệu chứng như đau cổ họng, khó nuốt, có đờm, ngứa họng, ho, sốt, chán ăn,… Ngoài ra, tùy thuộc vào dạng viêm họng mà bệnh còn có các biểu hiện khác:

Triệu chứng viêm họng cấp:

• Sốt cao khoảng 38 – 39 °C, thậm chí là 40°C.
• Người mệt mỏi, ớn lạnh nhức đầu, chán ăn, đau mỏi toàn thân, nổi hạch ở hàm…
• Đau họng nhiều nhất là khi nuốt, ho theo từng cơn, chảy nước mũi, ngạt mũi, khàn tiếng, mất tiếng…

Triệu chứng viêm họng mạn tính:

Đa phần các triệu chứng viêm họng mạn tính thường kéo dài, bao gồm:

• Đau họng kéo dài kèm theo các biểu hiện như ngứa cổ, khô cổ, rát họng,… nhất là vào buổi sáng sớm.
• Khó nuốt, đau cổ họng khi nuốt.
• Ho có đờm hoặc ho khan.
• Khàn giọng,…

4. Những biến chứng có thể xảy ra khi bị viêm họng

Viêm họng là một trong những bệnh lý phổ biến thường gặp ở nước ta, do đó hiện nay vẫn còn rất nhiều người chủ quan khi bệnh xuất hiện nên chậm trễ trong việc điều trị. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến tình trạng biến chứng của viêm họng diễn ra ngày càng nhiều.

Ở trẻ em, khi viêm họng lâu ngày không được điều trị có thể dẫn đến các biến chứng viêm tai giữa, viêm phế quản,… Còn ở người lớn, nhiều tình trạng bệnh lý đã chuyển thành viêm họng mãn tính mới đến bệnh viện để thăm khám.

Ngoài ra, bệnh lý viêm họng do liên cầu khuẩn còn có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng hơn rất nhiều. Cụ thể:

• Viêm đường hô hấp: viêm mũi, viêm thanh quản, viêm amidan, viêm phổi,…
• Hoại tử vùng cổ: Tuy trường hợp này hiếm gặp nhưng nó lại hay xảy ra ở trẻ em từ 1 đến 2 tuổi.
• Áp xe quanh amidan và quanh thành họng.
• Viêm xoang cấp tính
• Nhiễm độc liên cầu

Những biến chứng kể trên đều có những ảnh hưởng vô cùng nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể. Đặc biệt đối với những trẻ em sơ sinh đến 5 tuổi còn có thể tiên lượng xấu. Do đó, ngay khi có các triệu chứng viêm họng, người bệnh và người nhà không nên chủ quan mà cần nhanh chóng đến bác sĩ hoặc có phương án điều trị kịp thời. 

5. Khi nào bạn nên đến gặp bác sĩ?

Viêm họng có thể tự điều trị tại nhà đối với những trường hợp bệnh mới khởi phát và vẫn đang còn nhẹ. Nếu sau một vài ngày mà bệnh nhân vẫn còn cảm thấy tình trạng viêm họng không chấm dứt hoặc có những triệu chứng khác thì cần nhanh chóng đến gặp bác sĩ vì có thể bệnh đã tiến triển nặng hơn. Một số triệu chứng khi viêm họng mà bạn cần lưu ý để đến gặp bác sĩ đó là:

• Sốt cao
• Có triệu chứng khó thở, cứng cổ hoặc miệng chảy nước dãi mà không cầm được
• Có máu lẫn trong dịch đờm hoặc nước bọt
• Triệu chứng viêm họng đã kéo dài hơn 1 tuần.

6. Chẩn đoán bệnh viêm họng

Quy trình chẩn đoán bệnh viêm họng sẽ được thực hiện thông qua các bước dưới đây:

• Thăm khám sức khỏe tổng quát: Các bác sĩ sẽ tiến hành khai thác thông tin, triệu chứng để chẩn đoán bệnh.
• Nuôi cấy mẫu mô: Đây là xét nghiệm nhằm tìm chính xác loại vi khuẩn gây bệnh để từ đó các bác sĩ xây dựng ra các phác đồ điều trị bệnh bằng kháng sinh hiệu quả, tránh tình trạng nhờn thuốc.
• Xét nghiệm máu: Cuối cùng đó chính là xét nghiệm máu để xem chỉ số bạch cầu. Thông thường khi bị viêm họng cấp ở giai đoạn bội nhiễm, chỉ số bạch cầu đa nhân trung tính sẽ tăng cao. Đây chính là cơ sở để xét nghiệm chẩn đoán.

7. Điều trị viêm họng

7.1. Điều trị viêm họng do virus

Trong quá trình điều trị viêm họng di virus, thông thường việc sử dụng kháng sinh là không có hiệu quả. Nên các trường hợp này, bác sĩ sẽ chỉ định các loại thuốc để bệnh nhân điều trị theo triệu chứng. Một số loại thuốc hạ sốt, giảm đau họng có thể được chỉ định trong trường hợp này đò là Paracetamol hay ibuprofen.

7.2. Điều trị viêm họng do vi khuẩn

Đây là trường hợp được các bác sĩ chỉ định sử dụng kháng sinh để đạt được kết quả tốt nhất. Trong trường hợp này, người bệnh chỉ cần uống theo đủ liều kháng sinh bác sĩ chỉ định là đã có thể khỏi bệnh. Do đó, bệnh nhân cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ, tránh tình trạng uống không đúng liều gây tình trạng nhiễm trùng nặng hơn hoặc bệnh lây lan sang các bộ phận khác của cơ thể.

7.3. Điều trị viêm họng tại nhà

Để điều trị viêm họng tại nhà người bệnh có thể áp dụng một số biện pháp sau để giảm triệu chứng:

• Súc họng bằng dung dịch sát khuẩn.
• Uống nước ấm hoặc pha chanh với mật ong.
• Bổ sung thêm trái cây và vitamin C vào thực đơn hàng ngày.
• Chườm ấm khu vực cổ họng.
• Ăn các loại thức ăn mềm, dễ nuốt.

8. Cách phòng ngừa bệnh viêm họng

Để phòng ngừa bệnh viêm họng, bạn cần áp dụng đúng một số lưu ý dưới đây:

• Luôn giữ cổ họng, mũi và miệng đủ ấm, nhất là trong khoảng thời gian thời tiết trở lạnh.
• Hạn chế uống nước đá, nhưng bạn vẫn cần duy trì uống nước lọc đầy đủ mỗi ngày để cổ họng luôn có đủ độ ẩm.
• Vệ sinh răng miệng hàng ngày thật sạch sẽ, bên cạnh đó là duy trì thói quen súc miệng bằng nước muối sinh lý mỗi ngày.
• Hạn chế tối đa việc sử dụng các chất kích thích như hút thuốc lá, uống rượu bia, ăn đồ cay nóng làm cổ họng bị ảnh hưởng.
• Nếu bạn đang sinh sống ở những vùng khí hậu lạnh và khô thì cần sử dụng máy tạo ẩm để giữ độ ẩm cho không khí.
• Nếu bạn bị dị ứng phấn hoa, lông động vật,… thì cần tránh xa các yếu tố có thể gây dị ứng cho bạn.
• Luôn có thói quen đeo khẩu trang mỗi khi ra đường và ở những nơi đông người để tránh nguy cơ nhiễm virus và vi khuẩn.

Bên cạnh đó, ngay cả khi chưa bị viêm họng, bạn cũng có thể sử dụng các sản phẩm xịt họng có thành phần từ thiên nhiên để phòng ngừa các triệu chứng của viêm họng. Bên cạnh đó, khi bạn bị viêm họng, các sản phẩm xịt họng cũng có thể làm dịu đi các triệu chứng như khô họng, viêm loét miệng – họng,… Các thành phần thảo dược thường được sử dụng trong các sản phẩm xịt họng có thể kể đến như: Xuyên tâm liên, hoàng liên, hoàng cầm, bách bộ, xạ can, húng chanh, cỏ ngọt, mật ong, tinh dầu bạc hà,… Cùng với đó, người bị viêm họng, cúm do nhiễm virus có thể sử dụng thêm sản phẩm tăng sức đề kháng có thành phần thảo dược như Thanh hao hoa vàng, Xuyên tâm liên, Đinh hương, Hoàng cầm, Sài hồ,… để nâng cao sức đề kháng, ức chế virus gây bệnh và giảm thời gian mắc bệnh.

Trên đây là toàn bộ thông tin cơ bản nhất về tình trạng viêm họng – một trong những bệnh lý phổ biến ở nước ta hiện nay. Tuy bệnh viêm họng có thể tự khỏi nhưng nó cũng có thể nhanh chóng chuyển thành mãn tính hoặc gây ra những biến chứng nghiêm trọng hơn ảnh hưởng đến sức khỏe nếu không được điều trị đúng cách và kịp thời. Do đó, khi bị viêm họng, người dân không nên chủ quan mà cần nhanh chóng đến ngay các cơ sở y tế để thăm khám và điều trị kịp thời, nhất là đối với trẻ nhỏ.

Bài viết liên quan:

• Viêm họng buồn nôn là bệnh gì? Điều trị ra sao?
• Viêm họng Vincent là gì? Nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả
• Những biến chứng viêm họng nguy hiểm bạn không nên bỏ qua
• Cách trị đau họng cho bà bầu an toàn, hiệu quả nhất
• Người bị viêm họng có nên ăn thịt gà không?
• Viêm họng ở trẻ em điều trị như thế nào?
• Viêm họng do trào ngược dạ dày nên làm gì?
• Viêm loét họng: Nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả