Viêm mũi mãn tính: Nguyên nhân, triệu chứng và điều trị

Khi tình trạng viêm mũi kéo dài trên 3 tháng thì đã chuyển sang giai đoạn mãn tính. Tìm và biết cách để cải thiện tình trạng viêm mũi mãn tính là quan tâm của người bệnh. Hãy cùng xem chuyên gia giải đáp thắc mắc này trong nội dung dưới đây nhé.

1. Viêm mũi mãn tính là gì?

Viêm mũi mãn tính là tình trạng viêm mũi kéo dài trên 3 tháng do tác nhân khác nhau gây bệnh như vi trùng, hóa chất hoặc miễn dịch, dị ứng. Khi bị viêm mũi mãn tính, có thể sẽ kèm theo các bệnh lý như giãn mạch máu niêm mạc mũi, rối loạn chức năng tự chủ của mũi, khả năng xuyên thấu tăng cao làm cho các tế bào Plasma và các tế bào Lympho dễ dàng xâm nhập vào các mạch máu và các tuyến mô xung quanh, khiến cho tuyến giáp hoạt động mạnh hơn và lượng dịch nhầy tiết ra cũng nhiều hơn ở người bệnh viêm mũi mãn tính.

Người bệnh mắc viêm mũi mãn tính kéo dài mà không được điều trị sẽ có thể kéo theo nhiều bệnh lý khác như lệch vách ngăn mũi, viêm xoang, polyp mũi, viêm tai giữa, viêm màng não, viêm dây thần kinh, viêm mũi họng và các bệnh lý này có thể tái phát liên tục…

2. Nguyên nhân gây viêm mũi mãn tính

Viêm mũi mãn tính có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau như bụi bẩn, phấn hoa, dị ứng, vi trùng, miễn dịch… Trong đó viêm mũi dị ứng hiện chưa được nhận định chính xác. Trên thực tế khi cơ thể bị tấn công bởi các nhóm tác nhân virus, vi khuẩn sẽ tự sản sinh ra kháng thể IgE – chống lại các kháng nguyên gây kích ứng (lông động vật, khói bụi, phấn hoa,…). Khi lượng IgE tăng lên, cơ thể sẽ sản sinh ra histamin và xuất hiện các biểu hiện viêm nhiễm ở niêm mạc mũi. Bệnh viêm mũi mãn tính có thể do:

• Ảnh hưởng do cấu trúc mũi bất thường: Ở một số người do có dị tật bẩm sinh tại mũi từ khi còn nhỏ là yếu tố hàng đầu khiến mũi trở nên nhạy cảm, dễ bị tấn công bởi các yếu tố gây kích ứng từ bên ngoài môi trường như bị vẹo mũi, lệch vách ngăn,…
• Bệnh do yếu tố di truyền: Theo nghiên cứu thì bệnh lý viêm mũi dị ứng có thể liên quan đến yếu tố di truyền. Nếu trong gia đình bố hoặc mẹ hay cả hai đều có tiền sử mắc bệnh dị ứng thì nguy cơ con cái cũng có thể mắc bệnh cao hơn.
• Liên quan đến yếu tố cơ địa: Tình trạng dị ứng nói chung thường liên quan đến cơ địa người bệnh, thường gặp ở những người có tiền sử dị ứng, cơ địa nhạy cảm và dễ bị tác động bởi các tác nhân từ môi trường bên ngoài.
• Ngoài các yếu tố nguy cơ trên thì bệnh viêm mũi dị ứng mãn tính còn liên quan trực tiếp đến môi trường sống, sức đề kháng của cơ thể, môi trường làm việc và các công việc liên quan.

Để có thể điều trị bệnh hiệu quả, triệt để thì người bệnh nên đi khám để tìm ra nguyên nhân gây bệnh từ đó mới có cách điều trị thích hợp và hạn chế biến chứng có thể xảy ra.

3. Triệu chứng của bệnh viêm mũi mãn tính

3.1. Viêm mũi mãn tính do dị ứng

Với bệnh viêm mũi mãn tính do dị ứng, các triệu chứng thường xảy ra do phản ứng của cơ thể đối với chất gây dị ứng mà các chất gây dị ứng phổ biến nhất thường là phấn hoa theo mùa, các chất gây dị ứng lâu năm trong nhà như mạt bụi, lông vật nuôi và một số loại nấm mốc hay các chất gây dị ứng, một số chất kích thích trong môi trường làm việc như bụi phấn, bụi than. Ở một số trẻ nhỏ bị dị ứng với thức ăn cũng có thể là nguyên nhân gây viêm mũi với các triệu chứng như hắt hơi, sổ mũi, nghẹt mũi, ngứa mũi và họng, nước mũi của trẻ thường có màu trong và loãng.

3.2. Viêm mũi mạn tính không dị ứng

Viêm mũi mạn tính không dị ứng hoặc viêm mũi vận mạch (là tình trạng hệ thần kinh đối giao cảm trong niêm mạc mũi phản ứng quá mức). Dây thần kinh trong mũi hoạt động quá mức sẽ kích thích niêm mạc mũi gây các triệu chứng sung huyết, chảy nước mũi và chảy dịch mũi sau. Do đó, người bệnh sẽ nhạy cảm hơn với các yếu tố khác nhau bao gồm thay đổi độ ẩm hoặc tiếp xúc với hóa chất.

Tuy nhiên, viêm mũi mãn tính do nguyên nhân gì thì đều có đặc điểm chung:

• Nghẹt mũi dẫn đến phải thở bằng miệng
• Viêm xoang, đau nhức xoang
• Sổ mũi, chảy dịch mũi sau
• Ho mãn tính
• Viêm họng, viêm thanh quản
• Viêm mũi dị ứng

4. Các biến chứng của viêm mũi mãn tính

Ai cũng có thể bị viêm mũi nhưng nếu để phát triển thành viêm mũi mãn tính và không được điều trị thì có thể sẽ gây ra một số bệnh lý nặng như viêm xoang mũi, viêm tai giữa, viêm màng não và nhiều vấn đề sức khỏe khác. Các biến chứng nghiêm trọng có thể gặp:

• Ngủ ngáy nhiều: Tình trạng ngạt mũi kéo dài do dịch nhầy ứ đọng trong khoang mũi khiến người bệnh hít thở khó khăn, phải thở bằng miệng nên gây ra tình trạng ngủ ngáy. Trong trường hợp thở bằng miệng mà lượng oxy không cung cấp đủ lên não có thể gây nhồi máu não, nghiêm trọng hơn là đột tử.
• Ảnh hưởng tới cuộc sống sinh hoạt: Các triệu chứng viêm mũi có thể gây khó chịu cho người bệnh, làm tâm trạng lúc nào cũng trở nên cáu gắt, stress, căng thẳng ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống sinh hoạt.
• Xuất hiện polyp mũi: Tình trạng nghiêm trọng này do bệnh viêm mũi mạn tính gây ra. Nếu polyp tăng trưởng to, phì đại che lấp mất cửa cánh mũi sẽ khiến người bệnh khó thở, dẫn đến ngạt thở, nguy hiểm đến tính mạng.
• Nhiễm trùng tai giữa: Chất  nhầy trong mũi dày đặc gây tắc nghẽn có thể ảnh hưởng đến tai giữa.
• Ung thư mũi: Bệnh viêm mũi nếu để lâu ngày không điều trị rất dễ biến chứng thành ác tính, khó chữa trị và phát triển thành ung thư.

5. Chẩn đoán bệnh viêm mũi mãn tính

Việc chẩn đoán bệnh viêm mũi mãn tính phần lớn dựa vào các triệu chứng lâm sàng. Bác sĩ tai mũi họng có thể chỉ định chụp X-quang hoặc CT-scan xoang để xem bạn có bị nhiễm trùng xoang hay không. Ngoài ra bác sĩ còn có thể chỉ định làm thêm kiểm tra dị ứng da, xét nghiệm máu để xác định một số chất gây dị ứng có phải là nguyên nhân của viêm mũi dị ứng. Nếu người bệnh thường bị viêm mũi vào một số thời điểm nhất định trong năm thì có thể là bị viêm mũi dị ứng. Nếu chất gây dị ứng là lông thú hoặc bụi trong nhà và người bệnh có các triệu chứng quanh năm sẽ được xác định là viêm mũi dị ứng mãn tính. Do đó mà với người bệnh viêm mũi không dị ứng sẽ không đáp ứng với các phương pháp điều trị dị ứng và xét nghiệm dị ứng sẽ cho kết quả âm tính. Không giống như viêm mũi dị ứng, viêm mũi không dị ứng không liên quan đến hệ thống miễn dịch và hiếm khi gây ngứa mũi, mắt hoặc họng như dạng dị ứng. Trong một số ít trường hợp viêm mũi mãn tính, đặc biệt là những người thiểu năng trí tuệ, sống thực vật hoặc hôn mê dài ngày, trẻ nhỏ không được chăm sóc tốt, mũi của họ có thể chứa ấu trùng ruồi bên trong mũi.

6. Điều trị viêm mũi mạn tính

6.1. Điều trị viêm mũi mãn tính bằng thuốc

Có một số loại thuốc thường được sử dụng trong điều trị viêm mũi mãn tính như:

• Thuốc kháng histamin: Thường được kê đơn để điều trị chứng viêm mũi dị ứng. Thuốc kháng histamin có thể dùng dưới dạng xịt hoặc viên uống. Loại thuốc này có thể gây một số tác dụng phụ không có lợi cho việc phục hồi bệnh viêm mũi nên người bệnh không nên sử dụng kéo dài.
• Thuốc corticosteroid: Là nhóm thuốc kháng viêm thường được dùng để điều trị các vấn đề về dị ứng.
• Thuốc xịt mũi ipratropium: Để điều trị viêm mũi mãn tính do rối loạn đường thở trên như viêm mũi không dị ứng với tăng bạch cầu ái toan.  Bệnh viêm mũi mãn tính cũng có thể cải thiện khi điều trị bằng thuốc xịt ipratropium hoặc thuốc steroid.

6.2. Chữa viêm mũi mãn tính tại nhà

Người bệnh cũng có thể áp dụng một số biện pháp hỗ trợ cải thiện triệu chứng viêm mũi mạn tính tại nhà như:

• Rửa mũi với nước muối sinh lý: Đây là phương pháp hỗ trợ điều trị phổ biến đối với bệnh viêm mũi xoang. Người bệnh chỉ cần xịt hoặc bơm rửa nước muối vào hai lỗ mũi để làm sạch vi khuẩn, dịch mũi hàng ngày, giúp cải thiện các triệu chứng của bệnh.
• Tránh tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng: Đối với viêm mũi mãn tính do dị ứng, người bệnh cần tránh các tác nhân gây dị ứng như hóa chất, mạt bụi, phấn hoa, lông động vật…
• Xông hơi: Biện pháp này có thể áp dụng hàng ngày cho nhiều chứng bệnh hô hấp khác nhau (trong đó có viêm mũi dị ứng). Bằng cách đun sôi một lượng nước vừa đủ, đổ ra chậu lớn, thêm vài giọt tinh dầu như khuynh diệp, tinh dầu bạc hà, tinh dầu tràm… và dùng xông trong phòng kín 15 phút sẽ giúp người bệnh dễ thở hơn, không còn tắc mũi.
• Uống trà thảo mộc: Sử dụng trà thảo mộc có thể hỗ trợ cải thiện các biểu hiện khó chịu ở cổ họng. Một số loại trà như trà hoa cúc có tác dụng an thần nhẹ sẽ giúp người bệnh dễ ngủ hơn, thoải mái tinh thần, giảm cảm giác đau đầu, mệt mỏi.
• Chườm nóng vùng mũi: Nếu thấy đau nhức vùng mũi dữ dội thì người bệnh có thể áp dụng biện pháp chườm nóng cải thiện triệu chứng bằng cahs dùng khăn bông ẩm thấm nước nóng, chườm nhẹ lên vùng mũi xoang trong vòng 15-20 phút. Chú ý khi áp dụng cách này với trẻ nhỏ có làn da nhạy cảm, mỏng hơn có thể gây bỏng.

6.3. Phẫu thuật

Cấu trúc mũi bị tổn thương như vẹo vách ngăn mũi hoặc xuất hiện polyp mũi có thể bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật mũi để can thiệp. Tuy nhiên phương pháp này chỉ là lựa chọn cuối cùng khi các phương pháp điều trị khác không hiệu quả.

7. Cách phòng ngừa bệnh viêm mũi mạn tính

Để có thể phòng tránh bệnh viêm mũi mãn tính thì bạn cần chú ý:

• Với bệnh viêm mũi mạn tính do dị ứng thì người bệnh cần tránh tiếp xúc với các chất gây dị ứng như khói bụi, phấn hoa, lông động vật, hóa chất.
• Viêm mũi mãn tính do dị vật: Trẻ em thường dễ mắc phải tình trạng này nếu trẻ chơi với các loại hạt hoặc đồ chơi có kích thước quá nhỏ. Nếu có dấu hiệu lạ thì cha mẹ nên đưa trẻ đi khám bác sĩ chuyên khoa.
• Với bệnh viêm mũi mãn tính do nhiễm ký sinh trùng thì cần vệ sinh nơi ở và vệ sinh cá nhân sạch sẽ hàng ngày. Đối với những người ít hoặc không có khả năng chăm sóc bản thân như người sống thực vật, trẻ sơ sinh, người thiểu năng trí tuệ, người bị tai nạn nặng… cần được theo dõi và chăm sóc tốt để phòng ngừa nguy cơ nhiễm ký sinh trùng.
• Khi đi ra ngoài đường nên đeo khẩu trang để tránh khói bụi. Sử dụng nước muối sinh lý để rửa mũi hàng ngày.
• Nếu thấy có các dấu hiệu bất thường ở tai, mũi, họng thì nên đi khám ngay để được điều trị kịp thời, tránh để bệnh phát triển mãn tính.

Người bệnh viêm mũi mãn tính có thể dùng bộ sản phẩm gồm xịt rửa mũi và xịt mũi có thành phần thảo dược. Sản phẩm xịt rửa mũi có chứa dịch chiết ngũ sắc, ké đầu ngựa, tân di hoa, Natri clorid, polysorbate, natri benzoat… sẽ có công dụng giúp vệ sinh làm sạch xoang mũi giúp ngăn ngừa và làm giảm các triệu chứng của viêm mũi dị ứng như ngạt mũi, chảy nước mũi làm thông thoáng đường thở, đào thải dịch nhầy và loại bỏ tác nhân gây viêm mũi xoang; hỗ trợ, làm giảm triệu chứng của viêm mũi, viêm xoang, giúp làm giảm đau đầu, nhức hốc mắt do viêm xoang; phòng ngừa sổ mũi, ngạt mũi, viêm mũi xoang, phòng tránh các bệnh đường hô hấp.

Xịt mũi có thành phần thảo dược là ngũ sắc, ké đầu ngựa, tân di hoa. Xịt mũi này cho tác dụng giảm ngạt mũi, sổ mũi, giúp đào thải dịch nhầy, làm thông thoáng đường mũi xoang ngay lần đầu sử dụng thích hợp cho người bệnh từ trẻ nhỏ cho đến người lớn, phụ nữ mang thai và cho con bú sử dụng an toàn, hiệu quả. Người bệnh có thể an tâm sử dụng xịt mũi này khi bị sổ mũi, ngạt mũi vì tính an toàn và hiệu quả, để thay thế hoặc để phối hợp tăng hiệu quả và giảm phụ thuốc xịt mũi tây y.

Đặc biệt người bệnh có thể dùng phối hợp với thuốc xịt mũi tây y trong các bệnh viêm mũi, viêm xoang mạn tính để tăng hiệu quả và giảm dần sự phụ thuộc vào thuốc tây và có thể dùng phòng tránh viêm đường hô hấp do virus, vi khuẩn. Hiệu quả của xịt mũi thảo dược sẽ cho tác dụng ngay sau 1 lần xịt và có thể dùng trong thời gian dài mà không gây tác dụng phụ nào, có sản phẩm dùng cho người và cho trẻ em riêng thậm chí có thể dùng được cho phụ nữ mang thai và cho con bú.

Viêm mũi mãn tính sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe và cuộc sống hàng ngày của bạn nếu không được điều trị kịp thời.

Bài viết liên quan: Viêm mũi cấp tính là gì? Nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả