Viêm phế quản do virus khác gì viêm phế quản do vi khuẩn?

Viêm phế quản là một trong những bệnh lý viêm nhiễm tại đường hô hấp rất thường gặp trong đời sống cộng đồng. Tác nhân gây bệnh thường là virus nhưng cũng không ít trường hợp mắc phải vi khuẩn. Từ đó, việc điều trị và theo dõi cũng hoàn toàn khác nhau. Chính vì thế, cần phân biệt viêm phế quản do virus và viêm phế quản do vi khuẩn để nhận biết sớm có cách tuân thủ điều trị và phòng ngừa thích hợp.

1. Viêm phế quản là gì?

Bệnh viêm phế quản là tình trạng viêm nhiễm xảy ra ở bất kỳ giai đoạn nào của hệ thống cây phế quản. Nếu ở gần vị trí chia đôi đầu tiên, viêm phế quản có thể đi kèm với viêm khí quản hoặc viêm thanh quản. Ngược lại, nếu viêm phế quản tại vị trí tận cùng vào phế nang, có thể gây ra viêm phế quản – phế viêm.

2. Phân biệt viêm phế quản do virus và viêm phế quản do vi khuẩn

Có thể phân biệt viêm phế quản do virus và viêm phế quản do vi khuẩn qua các đặc điểm sau:

2.1. Về tác nhân gây bệnh

Điểm khác nhau cơ bản nhất giữa viêm phế quản do virus và viêm phế quản do vi khuẩn là tác nhân gây bệnh.

Virus là nguyên nhân của 60-70% các trường hợp viêm phế quản. Các loại virus thường gây bệnh là các chủng có ái tính với đường hô hấp trên của loài người như hợp bào hô hấp, virus cúm hoặc adenovirus.

Ngược lại, viêm phế quản do vi khuẩn thường ít gặp hơn và chủ yếu là do tình trạng bội nhiễm thêm trong lúc sức đề kháng đang bị suy yếu. Các loại vi khuẩn gây bệnh thường gặp như phế cầu, H. influenzae, tụ cầu, liên cầu, E.coli,… Người bệnh cũng dễ mắc bệnh khi hít phải hơi độc như khí SO2, clo, amoniac, acid, dung môi công nghiệp,…

2.2. Về biểu hiện của bệnh

Do tác nhân gây bệnh khác nhau, biểu hiệu viêm phế quản do virus và viêm phế quản do vi khuẩn cũng có nhiều điểm khác biệt.

Các triệu chứng viêm phế quản do virus thường rất mơ hồ theo một hội chứng nhiễm siêu vi.

• Khởi đầu là các biểu hiện viêm long đường hô hấp trên rất rầm rộ, bao gồm ho, hắt hơi, ngạt mũi, chảy nước mắt nước mũi; kèm theo đau đầu, đau mỏi người, đau rát họng, khàn tiếng. Thông thường ho khan hoặc ho có đờm trắng trong.
• Viêm phế quản do virus hay gặp trong mùa dịch cúm hoặc mùa đông xuân thay đổi thời tiết, tốc độ lây lan rất nhanh qua đường hô hấp hay tiếp xúc.

Các triệu chứng viêm phế quản do vi khuẩn cũng tương tự như trên và kèm với một số biểu hiện sau:

• Hội chứng nhiễm trùng: bệnh nhân có vẻ mặt hốc hác, môi khô, lưỡi bẩn, hơi thở hôi và có thể đi kèm sốt cao. Chất bài tiết trong đường hô hấp khiến cho người bệnh ho khạc đờm mủ, đờm đục hoặc đờm màu xanh vàng.
• Viêm phế quản do vi khuẩn không có khả năng tự thuyên giảm. Nếu không điều trị tích cực ngay từ đầu, ổ nhiễm dễ lan rộng và đôi khi nguy kịch đến tính mạng.

2.3. Về cách chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa

Việc chẩn đoán viêm phế quản là dựa vào bệnh sử của bệnh nhân, ghi nhận yếu tố tiếp xúc lây nhiễm và trực tiếp thăm khám lâm sàng. Một số trường hợp nghi ngờ nhiễm trùng do liên cầu khuẩn hay khả năng kháng thuốc, bác sĩ có thể phải lấy dịch mủ đục trong phế quản, vùng hầu họng đem đi nuôi cấy để có cơ sở chọn thuốc phù hợp.

Điều trị viêm phế quản do virus chủ yếu là điều trị triệu chứng như hạ sốt, giảm đau và phòng ngừa bội nhiễm. Tuy nhiên tuyệt đối không được dùng kháng sinh trong các trường hợp viêm phế quản do virus thông thường. Đối với người bệnh bị bội nhiễm nặng hay nhiễm trùng từ đầu với chủng có độc tính cao thì cần nhập viện để điều trị với kháng sinh đường toàn thân, tránh xảy ra biến chứng.

Đối với điều trị viêm phế quản do vi khuẩn, ngoài những điều trị tương tự như viêm phế quản do virus, người bệnh cần dùng thêm kháng sinh ban đầu như  beta-lactam hoặc quinolone hô hấp với liều lượng nghiêm ngặt để khống chế và tiêu diệt vi khuẩn.

Để phòng tránh mắc bệnh mỗi người cần xây dựng sức đề kháng mạnh mẽ. Cụ thể bạn cần có một chế độ ăn khoa học, nghỉ ngơi hợp lý, luyện tập thể thao điều độ, giữ vệ sinh cá nhân tốt và bảo vệ môi trường xung quanh.

Hiện nay có nhiều sản phẩm xịt họng giúp điều trị viêm phế quản rất hiệu quả. Các bạn có thể tham khảo bộ xịt họng có thành phần chiết xuất từ keo ong và mật ong. Xịt họng keo ong có tác dụng giảm đau rát cổ họng, viêm họng, viêm loét miệng và phòng ngừa viêm phế quản, viêm nhiễm đường hô hấp do vi khuẩn, virus. Bộ xịt họng có thể dùng được cho cả người lớn và trẻ em trên 1 tuổi, trẻ em dưới 1 tuổi cần tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi dùng.

Tóm lại, viêm phế quản do virus và viêm phế quản do vi khuẩn có rất nhiều điểm khác biệt nhau, từ tác nhân, biểu hiện và cách thức điều trị. Trong bất cứ tình huống nào, bạn cũng nên chủ động phòng tránh bệnh tật, cần thăm khám đúng chuyên khoa để được điều trị sớm và đúng cách.

Xem thêm: Viêm tiểu phế quản và viêm phế quản khác nhau thế nào?