Bệnh viêm xoang mùa lạnh điều trị như thế nào hiệu quả?

Nhiều người bị tái phát viêm xoang khi trời trở lạnh, vậy nên làm gì để cải thiện viêm xoang mùa lạnh để không ảnh hưởng đến sức khỏe của người bệnh? Cùng tìm hiểu trong nội dung dưới đây nhé.

1. Tại sao mùa lạnh bệnh lý viêm mũi xoang lại dễ dàng bộc phát?

Sự thay đổi đột ngột của thời tiết hay nhiệt độ

Lý do viêm xoang hay xảy ra vào mùa lạnh là do sự thay đổi nhiệt độ đột ngột

Không khí lạnh, hanh khô sẽ có tác động trực tiếp đến mũi – cơ quan quan trọng của hệ hô hấp. Vì mũi là nơi tiếp xúc trực tiếp đầu tiên, đón không khí vào cơ thể. Niêm mạc mũi vốn đã mỏng lại càng dễ bị tổn thương gây viêm, đau mũi. Khi niêm mạc mũi bị phù nề gây tắc lỗ thông mũi xoang và oxy trong xoang bị hấp thu vào các mạch máu của niêm mạc dẫn tới áp suất âm trong xoang (viêm xoang chân không) là khởi đầu của tình trạng viêm xoang.

Hệ miễn dịch suy giảm

Hệ miễn dịch cơ thể thường suy giảm vào thời điểm giao mùa trong năm nên vô tình đã tạo điều kiện thuận lợi cho tác nhân gây hại tấn công và hình thành bệnh.

Vi khuẩn, virus

Vi khuẩn, virus và nấm mốc rất dễ phát triển khi thời tiết thay đổi. Khi đó nếu cơ thể không được bảo vệ thì những tác nhân gây hại này sẽ dễ dàng xâm nhập và gây bệnh.

Cơ địa dễ bị dị ứng

Những người có cơ địa nhạy cảm, dễ bị dị ứng (dị ứng với thời tiết, dị ứng với phấn hoa hoặc thực phẩm) thường có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với người bình thường.

Ngoài các nguyên nhân trên thì việc không giữ ấm cơ thể đúng cách, vệ sinh mũi kém… cũng có thể khiến người bệnh bị viêm xoang mùa lạnh.

2. Đối tượng nào có nguy cơ cao bộc phát viêm mũi xoang?

Những đối tượng rất dễ bị bộc phát viêm xoang mùa lạnh

Viêm xoang là bệnh đường hô hấp phổ biến nhưng các đối tượng dưới đây dễ có nguy cơ mắc xoang và tái phát hơn:

Người có thói quen hút thuốc lá: Do thuốc lá có chứa các chất độc làm giảm khả năng thanh thải dịch trong mũi họng, từ đó dẫn đến ứ đọng lại gây tái phát bệnh.
Người tiếp xúc với môi trường ô nhiễm nhưng không có thói quen bảo vệ như đeo khẩu trang hay không vệ sinh mũi họng hàng ngày.
Người có cơ địa dễ dị ứng với phấn hoa, khói bụi, lông vật nuôi như chó mèo…
Người có hệ miễn dịch suy giảm, chế độ dinh dưỡng kém khiến cơ thể dễ mắc bệnh không chỉ viêm mũi xoang mà còn các bệnh lý nhiễm trùng khác.

3. Những dấu hiệu nào đặc trưng cho bệnh viêm mũi xoang

Có thể nhận biết bệnh viêm xoang qua các biểu hiện đặc trưng như chảy nước mũi, nghẹt, khó thở bằng mũi, đau nhức đầu, xoang và quanh các xoang như khu vực mắt, hàm. Dịch chảy xuống họng có thể khiến người bệnh cảm thấy khó chịu, kích thích ho, nguy cơ khiến đường họng bị nhiễm trùng và hơi thở có mùi hôi.

4. Điều trị viêm xoang

4.1. Dùng thuốc

Thuốc kháng histamin điều trị viêm mũi xoang

Thuốc kháng histamin hay được dùng để điều trị bệnh viêm xoang

Loại thuốc này có cấu trúc gần giống histamin nên đóng vai trò đối kháng cạnh tranh với thụ thể histamin tại tế bào đích. Histamin không gắn được với thụ thể nên không gây ra tác động tế bào như phù nề, nghẹt mũi, hắt hơi, sổ mũi, ngứa mũi… Các loại thuốc kháng histamin có:

Các thuốc kháng histamin H1 cổ điển như diphenhydramine, chlorpheniramine có thời gian tác dụng ngắn (4 – 6 giờ) nên người bệnh cần uống nhiều lần trong ngày. Khi sử dụng có thể gây ức chế thần kinh trung ương gây buồn ngủ. Vì thế mà chống chỉ định với người bệnh khi đang lái tàu xe, làm việc trên cao hoặc các công việc cần sự tỉnh táo.
Các thuốc kháng histamin H1 thế hệ mới hơn như cetirizine, levocetirizine, fexofenadine, loratadine… được ưa chuộng hơn do có tác dụng nhanh, kéo dài nên chỉ cần dùng 1 lần/ngày. Thuốc cũng khắc phục các tác dụng phụ ức chế thần kinh trung ương gây buồn ngủ, mơ màng, giảm tỉnh táo cũng như tác dụng kháng cholinergic gây khô miệng, mũi, họng.

Thuốc co mạch, chống sung huyết

Thuốc này có tác dụng giảm phù nề niêm mạc mũi, làm giảm tình trạng nghẹt mũi, chảy nước mũi. Phổ biến có Ephedrin, phenylephrin, oxymetazolin, xylometazolin có thể dùng dưới dạng thuốc nhỏ mũi hay thuốc phun mù. Tuy nhiên các bác sĩ chuyên khoa khuyến cáo không nên dùng thuốc chống sung huyết dài ngày (không quá 7 ngày) vì nếu lạm dụng thuốc co mạch dễ gây hiện tượng nhờn thuốc, thậm chí còn gây hiện tượng tác dụng ngược như gây nghẹt mũi trở lại, làm viêm mạn tính niêm mạc mũi, dẫn đến việc rất khó chữa trị. Việc dùng thuốc co mạch lâu ngày sẽ trở thành một vòng luẩn quẩn khiến người bệnh phải dùng thuốc nhiều lần, dẫn đến hình thành nhiều mô sẹo trong niêm mạc mũi và viêm mũi do dùng thuốc. Thuốc dễ thấm qua niêm mạc vào máu gây tác dụng toàn thân nên tuyệt đối không nên dùng liều cao dài ngày.

Thuốc xịt mũi chứa corticoid

Thuốc xịt này có tác dụng là làm giảm phù nề niêm mạc, giảm tắc nghẽn, tái lập đường dẫn lưu xoang. Một số thuốc thường dùng có Beclomethasone, flunisolide, triamcinolone; fluticasone propionate, fluticasone furoate…

Thuốc nhỏ/xịt mũi có glucocorticoid chủ yếu có tác dụng tại chỗ. Tuy nhiên, nếu sử dụng trong thời gian dài, liều cao và không giảm liều trước khi ngưng sẽ gây ra các tác dụng không mong muốn gây kích ứng niêm mạc hô hấp, chảy máu cam hay có vết máu trong chất tiết của mũi, làm khô và teo niêm mạc mũi, loét vách mũi, tăng nguy cơ nhiễm trùng cơ hội. Để hạn chế tác dụng phụ khi sử dụng thuốc chứa corticoid thì người bệnh không nên tự ý mua và sử dụng thuốc xịt/nhỏ mũi chứa corticoid nếu không có chỉ định của bác sĩ. Khi sử dụng cần tuân theo liều dùng và thời gian dùng do bác sĩ chỉ định hay dược sĩ tư vấn.

Rửa mũi bằng nước muối sinh lý

Rửa mũi bằng nước muối sinh lý 2 – 3 lần/ ngày giúp làm dịu niêm mạc hô hấp và làm loãng dịch nhầy, hỗ trợ tăng cường dẫn lưu dịch. Từ đó có thể cải thiện triệu chứng nghẹt mũi, sổ mũi, ngứa mũi một cách rõ rệt. Thói quen rửa mũi hàng ngày còn giúp loại bỏ dịch tiết hô hấp, tránh tình trạng dịch tiết ứ đọng trong các hốc sâu của xoang, mũi tạo điều kiện cho vi khuẩn, vi nấm phát triển gây bội nhiễm.

Người bệnh ngồi trên ghế và đầu hơi hướng ra phía trước, nhỏ/xịt mũi từng bên một. Sau khi nhỏ, nên xì mũi từng bên một, không nên xì một lúc bằng 2 mũi vì sẽ gây hiện tượng dội ngược những dịch ở vùng mũi họng vào tai vòi gây viêm tai giữa cấp. Với trẻ em không tự rửa mũi được thì cho trẻ nằm nghiêng để tránh hít sặc nước muối vào đường thở, ngày rửa 2-3 lần/ngày, mỗi bên mũi 2-3 nhát xịt/giọt nước muối. Sau đó có thể dùng bình hút mũi cho trẻ để hút chất dịch nhầy đã được nước muối pha loãng ra nếu trẻ không tự xì mũi được.

Thuốc giảm đau (paracetamol, ibuprofen)

Thuốc giảm đau làm giảm các triệu chứng khó chịu do viêm xoang gây ra

Paracetamol là một thuốc giảm đau khá hiệu quả và an toàn, giúp giảm các triệu chứng khó chịu do xoang gây ra như đau đầu, áp lực ở má, trán. Tuy thông dụng nhưng người bệnh cần lưu ý là sử dụng paracetamol quá liều trong thời gian dài có thể gây viêm gan cấp, hủy hoại tế bào gan. Do đó nên dùng đúng liều và khoảng cách giữa các liều theo khuyến cáo của nhà sản xuất hoặc chỉ định của bác sĩ.

Thuốc kháng sinh

Thuốc kháng sinh có thể được chỉ định sử dụng nếu các triệu chứng đau đầu, ho, nghẹt mũi… kéo dài vài tuần. Thuốc kháng sinh sẽ giúp tiêu diệt hoặc kìm hãm sự phát triển của tác nhân gây nhiễm trùng mà chủ yếu là vi khuẩn. Kháng sinh được chỉ định trong viêm xoang cấp là amoxicillin + clavulanate, đôi khi cân nhắc sử dụng kháng sinh nhóm macrolid hoặc quinolone trong trường hợp người bệnh dị ứng kháng sinh nhóm penicillin hoặc tình trạng bệnh không cải thiện sau 3 ngày điều trị. Liệu trình dùng kháng sinh có thể kéo dài 5 -14 ngày, tùy theo chỉ định của bác sĩ.

4.2. Phẫu thuật

Phẫu thuật được thực hiện trong trường hợp viêm xoang mãn tính

Phẫu thuật có thể được chỉ định trong trường hợp viêm xoang mạn tính không đáp ứng điều trị nội khoa, polyp mũi, viêm xoang do nấm xoang. Thủ thuật phẫu thuật có thể làm sạch xoang, loại bỏ polyp hoặc điều chỉnh vách ngăn bị lệch.

Ngoài các cách điều trị này thì người bệnh viêm xoang trời lạnh có thể chọn sản phẩm hỗ trợ điều trị an toàn, hiệu quả như sử dụng sản phẩm xịt rửa mũi xoang và viên uống giúp tăng cường sức đề kháng, giảm nhanh các triệu chứng của bệnh viêm xoang. Sản phẩm xịt rửa xoang mũi cho người lớn có chứa Natri clorid, natri benzoat, polysorbate, tinh dầu bạc hà, nước tinh khiết sẽ giúp vệ sinh làm sạch xoang mũi giúp ngăn ngừa và làm giảm các triệu chứng của viêm mũi dị ứng như ngạt mũi, chảy nước mũi làm thông thoáng đường thở, đào thải dịch nhầy và loại bỏ tác nhân gây viêm mũi xoang. Đồng thời hỗ trợ, làm giảm triệu chứng của viêm mũi, viêm xoang, giúp làm giảm đau đầu, nhức hốc mắt do viêm xoang và còn giúp phòng ngừa sổ mũi, ngạt mũi, viêm mũi xoang, phòng tránh các bệnh đường hô hấp.

Với trẻ em (có thể dùng được cho trẻ em từ 3 tháng tuổi trở lên) có thể dùng xịt rửa mũi có chứa Natri clorid, natri benzoat, polysorbate, tinh dầu tràm, nước tinh khiết sẽ giúp vệ sinh mũi hàng ngày giúp loại bỏ gỉ mũi, chất nhầy và loại bỏ tác nhân gây viêm mũi xoang, làm sạch và thông mũi, phòng ngừa và làm giảm sổ mũi, ngạt mũi, viêm mũi dị ứng, viêm xoang; làm ẩm, phục hồi độ ẩm tự nhiên của niêm mạc mũi giúp làm giảm tình trạng khô mũi, giảm kích ứng đặc biệt trong thời tiết hanh khô, phòng điều hòa. Và giúp phòng ngừa sổ mũi, ngạt mũi, viêm mũi xoang, phòng tránh các bệnh đường hô hấp.

Để hỗ trợ tăng sức đề kháng, hỗ trợ giảm các biểu hiện sốt, ho, đờm và tạo lá chắn virus, vi khuẩn phát triển gây bệnh viêm mũi, viêm xoang, viêm họng mãn tính thì người bệnh có thể chọn sản phẩm viên uống chứa 100% thảo mộc là Xuyên tâm liên, Thanh hao hoa vàng, Đinh hương, Hoa hòe, Sài hồ, Cam thảo, Đông trùng hạ thảo, Diếp cá, Gừng, Mã đề, Hoàng cầm. Đồng thời sản phẩm sẽ hỗ trợ giảm nguy cơ mắc cúm thông thường, viêm họng, viêm phế quản ở người có sức đề kháng kém.

5. Cách phòng ngừa viêm xoang vào mùa lạnh

Vậy phòng ngừa viêm xoang mùa lạnh như thế nào hiệu quả nhất?

Để phòng tránh bệnh viêm xoang mùa lạnh thì người bệnh cần thực hiện các thói quen sau:

Chú ý vệ sinh thân thể sạch sẽ mỗi ngày, cần vệ sinh mũi họng đúng cách, thường xuyên bằng nước muối sinh lý.
Không khí hanh khô cũng là tác nhân gây viêm mũi xoang, vì thế việc giữ ẩm là vô cùng cần thiết. Có thể sử dụng máy tạo độ ẩm cho không khí để giúp ngăn ngừa viêm xoang. Lưu ý, vệ sinh thường xuyên máy để duy trì tình trạng máy luôn sạch và không có nấm mốc phát triển.
Chú ý tránh xa các tác nhân làm tăng nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp trên như hạn chế tiếp xúc với người bị cảm lạnh, loại bỏ các yếu tố gây dị ứng đường hô hấp như lông chó mèo, phấn hoa, mạt bụi nhà… Đối với người có cơ địa dễ dị ứng, cần hạn chế ăn các thức gây dị ứng như hải sản, đậu phộng… Đồng thời rửa tay đúng cách trước mỗi bữa ăn, giữ ấm cơ thể, đặc biệt là vùng cổ, ngực, mũi.
Tránh tiếp xúc với môi trường khói thuốc và không khí ô nhiễm, hạn chế nguy cơ gây kích ứng, viêm phổi và đường hô hấp.
Nên có chế độ ăn uống phù hợp, bổ sung đầy đủ dưỡng chất cần thiết để tăng sức đề kháng cho cơ thể.
Uống đủ nước hàng ngày để dịch nhầy ở mũi loãng ra, giúp cho đường hô hấp thông thoáng.
Không nên tắm nước lạnh hay tắm quá muộn.
Nên có thói quen đeo khẩu trang khi đi ra ngoài đường.

Viêm xoang mùa lạnh là nguyên nhân khiến nhiều người bệnh bị tái phát bệnh, dai dẳng. Do đó hãy điều trị đúng cách, kịp thời tránh biến chứng nhé.