Chướng bụng dưới là dấu hiệu của bệnh gì? Cách phòng ngừa

Chướng bụng dưới là hiện tượng xảy ra ở nhiều người. Nguyên nhân rất đa dạng, có thể là do chế độ ăn uống, lối sống không khoa học nhưng chúng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo những căn bệnh ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn. Cùng tìm hiểu nguyên nhân và cách xử lý hiện tượng này trong bài viết dưới đây nhé.

1. Đầy hơi chướng bụng dưới là gì?

Đầy hơi chướng bụng dưới là hiện tượng lượng khí tăng lên trong đường tiêu hóa do rối loạn chuyển hóa tinh bột hay hệ vi khuẩn đường ruột. Chứng bệnh này dù không nguy hiểm nhưng lại gây ra nhiều phiền toái cho người bệnh trong ăn uống và giao tiếp hằng ngày.

Đối với người bị đầy hơi, chướng bụng dưới lượng khí sinh ra trong quá trình chuyển hóa thức ăn một phần ra ngoài theo đường trung tiện, phần còn lại đi ngược lên thực quản và thoát ra ngoài bằng đường miệng dẫn đến chứng ợ hơi, ợ chua.

2. Nguyên nhân gây đầy hơi chướng bụng dưới

Đầy hơi chướng bụng thường sẽ đi kèm với các biểu hiện khác như buồn nôn, nôn mửa, ợ chua, ợ hơi, bụng đau âm ỉ, ậm ạch, trong bụng khó chịu,… Sau đây là một số nguyên nhân cụ thể dẫn tới tình trạng này:

2.1. Chế độ ăn uống không hợp lý

Ăn uống không lành mạnh là nguyên nhân hàng đầu gây nên chứng ợ hơi, đầy bụng, khó tiêu. Một số người thường xuyên xuất hiện tình trạng này do cung cấp vào cơ thể một lượng thức ăn không cân đối. Có những bữa ăn quá nhiều hoặc quá ít khiến hệ tiêu hóa bị ảnh hưởng.

Bên cạnh đó, những người ăn nhiều các loại thực phẩm dầu mỡ, đồ chiên, cay nóng hoặc ăn quá nhiều tinh bột thì tình trạng này có thể xảy ra một cách liên tục. Cùng với đó là có thể do người bệnh sử dụng nhiều loại đồ uống có ga, hoặc các chất kích thích như bia, rượu cũng là lý do khiến dạ dày hoạt động kém gây nên đầy hơi, chướng bụng dưới.

2.2. Thói quen sinh hoạt thiếu khoa học

Đây là nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng đầy hơi, chướng bụng dưới. Cụ thể thường xuyên ngồi nhiều một chỗ, lười vận động, ăn không nhai kĩ, bỏ bữa hay nằm ngay sau khi ăn… Những thói quen xấu khiến cho hệ tiêu hóa bị trì trệ, việc chuyển hóa thức ăn bị ảnh hưởng nhiều nên lúc nào bạn cũng cảm thấy ì ạch, khó chịu vùng bụng.

2.3. Ảnh hưởng do tâm lý

Hệ thần kinh trung ương chính là cơ quan kiểm soát hoạt động của quá trình tiêu hóa. Khi người bệnh gặp phải những sang chấn tâm lý, stress nhiều ngày sẽ tác động trực tiếp đến nhu động ruột và quá trình tiêu hóa bị trì trệ dẫn ăn không tiêu, chướng bụng, đầy hơi. Đặc biệt, những trường hợp stress nặng lạm dụng thuốc an thần sẽ khiến tình trạng nặng thêm.

2.4. Tác dụng phụ của thuốc

Một số loại thuốc trị bệnh cũng dễ gây nên sự ảnh hưởng cho hoạt động của hệ tiêu hóa. Nếu thường xuyên phải sử dụng một trong những loại thuốc như: Các loại thuốc kháng sinh, Thuốc trung hòa acid dạ dày, Thuốc chống viêm NSAIDs và Corticoid… sẽ có thể gây ra chứng chướng bụng dưới, đầy hơi, khó tiêu. Vậy nên, khi bắt buộc phải sử dụng những loại thuốc này các bạn nên nhờ sự tư vấn của bác sĩ để giúp giảm thiểu sự khó chịu do chứng bệnh này gây nên.

2.5. Người bệnh gặp 1 số bệnh lý về tiêu hóa

Các bệnh lý về đường tiêu hóa sẽ thường xuất hiện các triệu chứng ban đầu như đầy hơi, chướng bụng dưới, khó tiêu, ợ hơi, ợ chua, táo bón… Do vậy, khi các bạn nhận thấy tình trạng đầy hơi, chướng bụng dưới kéo dài nhiều ngày và không có dấu hiệu thuyên giảm cần đến gặp các bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

3. Chướng bụng dưới có thể là dấu hiệu của những bệnh nào?

Khi có triệu chứng đầy hơi chướng bụng dưới có thể người bệnh đang mắc phải một trong số các loại bệnh dưới đây:

3.1. Rối loạn tiêu hóa

Rối loạn tiêu hóa là bệnh đầu tiên chúng ta có thể xem xét đến bởi những biểu hiện đầy hơi và chướng bụng dưới xuất hiện trong đường ruột. Bệnh rối loạn tiêu hóa thường do việc ăn uống không hợp vệ sinh, các thực phẩm không an toàn làm cho vi khuẩn dễ dàng xâm nhập vào cơ thể. Lúc này hệ tiêu hóa của bạn sẽ trở nên kém đi dẫn đến các triệu chứng rối loạn như tiêu chảy nhiều lần, đầy bụng, khó tiêu, chán ăn, chướng bụng dưới. Nhiều trường hợp khi mắc bệnh rối loạn tiêu hóa còn khiến cơ thể suy nhược, mệt mỏi, chán ăn.

3.2. Các bệnh về dạ dày – tá tràng

Dạ dày là cơ quan làm nhiệm vụ tiêu hóa cho đường ruột. Khi dạ dày gặp vấn đề sẽ khiến hệ tiêu hóa bị ảnh hưởng. Chứng đầy hơi, chướng bụng dưới có thể chính là biểu hiện ban đầu của các bệnh lý như viêm dạ dày, loét dạ dày tá tràng, đại tràng co thắt… Vì vậy, khi thấy triệu chứng kéo dài kèm thêm một số biểu hiện như đau bụng dưới, nôn trớ, đi ngoài ra máu cần đến bệnh viện gần nhất để được kiểm tra và theo dõi.

3.3. Hội chứng ruột kích thích

Ruột kích thích là một hội chứng khiến phần ruột của người bệnh bị rối loạn chức năng. Đây là một bệnh lành tính không gây nên tình trạng nghiêm trọng cho người mắc nhưng sẽ gây khó chịu trong cuộc sống hàng ngày của người mắc bệnh. Đầy hơi, chướng bụng dưới chỉ là một trong những biểu hiện ban đầu của hội chứng ruột kích thích mà thôi.

3.4. Không dung nạp Lactose

Lactose là dạng đường chủ yếu có trong sữa và các sản phẩm từ sữa, được tiêu hóa trong ruột nhờ sự trợ giúp của men gọi là lactase. Men lactase là chất giúp cắt đôi phân tử đường lactose thành 2 thành phần đơn giản dễ hấp thu hơn là galactose và glucose. Vì thế nếu không có hoặc thiếu hụt men này, cơ thể sẽ không dung nạp được lactose, dẫn đến tình trạng đường lactose (không được hấp thu) sẽ lên men và gây ra một loạt các triệu chứng khó chịu đầy bụng, buồn nôn, tiêu chảy, đau bụng, chướng bụng dưới…

3.5. U nang buồng trứng

Đối với phụ nữ, chứng đầy hơi, chướng bụng dưới có thể là nguy cơ của bệnh u nang buồng trứng. Đây là một loại bệnh thường gặp và thực sự rất phổ biến. Chúng ít gây khó chịu nhưng với những trường hợp nghiêm trọng như vỡ u nang thì cần được điều trị ngay lập tức.

3.6. U xơ tử cung

U xơ cổ tử cung là hiện tượng trên bề mặt tử cung hoặc cổ tử cung xuất hiện những cục bướu thịt thỏ. Đây được gọi là những cục u xơ được tạo nên từ các mô sợi liên kết với nhau. U xơ tử cung có thể thay đổi về số lượng và kích thước, có thể là một hoặc nhiều u, kích thước các khối u xơ thông thường là khoảng từ 5 – 10mm hoặc có thể lớn hơn đến vài cm.

U xơ tử cung là những khối u lành tính nhưng nếu không được điều trị sẽ ảnh hưởng rất lớn đến tình hình sức khỏe của các chị em. Khi thấy một số triệu chứng lâm sàng như: đau vùng bụng dưới, đau khi quan hệ tình dục… Bạn không nên chủ quan mà cần đến ngay các cơ sở y tế để điều trị vì rất có thể bạn đang bị u xơ tử cung.

3.7. Táo bón

Táo bón là tình trạng đi vệ sinh khó khăn, tần suất đi nặng rất ít và kèm theo đó là phân bị mất nước. Khi bị táo bón, người bệnh sẽ đi vệ sinh nặng ít hơn 3 lần/tuần và phân rắn. Khi bị táo bón, người bệnh sẽ cảm thấy bụng đầy hơi, chướng bụng dưới, đi nặng đau rát và nếu để lâu ngày không điều trị sẽ chuyển thành bệnh trĩ.

3.8. Chứng khó tiêu

Khó tiêu là biểu hiện của một rối loạn tiêu hóa nhẹ như sau một bữa ăn nhiều dầu mỡ, đau dạ dày… Tình trạng này sẽ khiến người bệnh cảm thấy bụng ậm ạch, đầy hơi, chướng bụng dưới… và có thể tự hết sau vài giờ. Tuy nhiên, nếu khó tiêu kéo dài thường xuyên kèm theo các triệu chứng khác như sụt cân, thiếu máu… thì bạn nên khi kiểm tra sức khỏe càng sớm càng tốt vì có thể đây là dấu hiệu của một tình trạng bệnh lý trầm trọng hơn.

3.9. Bệnh tiểu đường

Tiểu đường là một tình trạng bệnh lý chỉ những rối loạn chuyển hóa không đồng nhất, có đặc điểm tăng lượng đường huyết trong cơ thể. Nguyên nhân thường là do nồng độ insulin trong cơ thể không ổn định. Nếu bị tiểu đường, bạn cần kiểm soát được lượng đường trong máu và thường xuyên theo dõi để chắc chắn rằng lượng đường nằm trong mức an toàn. Ở giai đoạn đầu của bệnh tiểu đường, người bệnh có thể gặp phải chứng đầy bụng, chướng bụng dưới và đôi khi kèm những cơn đau nhẹ. Bệnh có nhiều mức độ và cần kiêng khem an toàn nếu không sẽ gây nên những biến chứng rất khó lường.

3.10. Viêm đại tràng gây đầy hơi chướng bụng

Bệnh viêm đại tràng rất nguy hiểm vì có thể gây ảnh hưởng đến niêm mạc đường tiêu hóa của ruột già. Bệnh viêm đại tràng gây nên các triệu chứng đầy hơi, chướng bụng trên, dưới có thể đe dọa nghiêm trọng đến tính mạng của người bệnh.

3.11. Bệnh Crohn

Bệnh Crohn được coi là một dạng khác của bệnh viêm ruột gây đau bụng, tiêu chảy, sụt cân, suy dinh dưỡng, đầy hơi, chướng bụng dưới. Tình trạng viêm được tìm thấy trong bệnh Crohn lan đến các lớp sâu của mô ruột, thường dẫn đến một số biến chứng suy nhược và đôi khi đe dọa đến tính mạng. Không có cách chữa trị cho bệnh Crohn.

3.12. Bệnh viêm loét dạ dày

Viêm loét dạ dày là một bệnh thường gặp và rất nhiều người mắc phải chứng bệnh này. Đây là căn bệnh gây tổn thương viêm và loét trên niêm mạc dạ dày hoặc tá tràng (phần đầu của ruột non). Những tổn thương này xảy ra khi lớp niêm mạc của dạ dày hay tá tràng bị bào mòn và các lớp bên dưới thành dạ dày hay thành ruột sẽ bị lộ ra. Vết loét ở tá tràng chiếm 95%, vết loét ở dạ dày chiếm 60%, trong đó vết loét ở bờ cong nhỏ dạ dày chiếm 25% các trường hợp. Bệnh nhân sẽ cảm thấy những cơn đau từ âm ỉ đến dai dẳng, đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu… khi mắc phải căn bệnh này. Nếu để bệnh quá nặng và không điều trị kịp thời có thể dẫn đến loại bệnh nguy hiểm hơn là ung thư dạ dày.

3.13. Bệnh Celiac

Bệnh Celiac hay còn được gọi là bệnh không dung nạp Gluten. Căn bệnh này sẽ làm cho người mắc bất dung nạp với một dạng protein là Gluten. Khi mức bệnh Celiac, người bệnh sẽ cảm thấy đầy hơi, chướng bụng dưới, táo bón và khó chịu khi ăn những loại thực phẩm chứa lượng Gluten cao như ngũ cốc, lúa mạch, lúa mỳ, yến mạch… Bệnh dị ứng này ảnh hưởng chủ yếu ở ruột non, nơi chứa thức ăn sau khi rời dạ dày.

3.14. Viêm túi thừa

Viêm túi thừa thường gây nên chứng đầy hơi và chướng bụng dưới bên trái. Khi ruột bị viêm tạo nên các túi thừa nhỏ. Khi chúng ta hoạt động có thể làm cho các túi thừa này bị rách, sưng và trở nên nhiễm trùng. Nếu thấy người bệnh có các dấu hiệu giống với bệnh viêm túi thừa cần đưa đến các cơ sở y tế nhanh nhất có thể để được thăm khám và chữa trị.

3.15. Sỏi mật

Sỏi mật là tình trạng trong túi mật hình thành những viên sỏi nhỏ do mất cân bằng cholesterol trong cơ thể. Sỏi mật thường có kích thước khoảng từ một milimet đến vài milimet. Khi những viên sỏi mật này to lên có thể chèn vào các ống dẫn mật gây nên những cơn đau bụng dữ dội, đầy hơi, chướng bụng và cả sốt.

3.16. Sỏi thận

Nếu như sỏi mật hình thành trong túi mật thì sỏi thận là các hạt sỏi được hình thành trong đường tiết niệu của người bệnh gây nên các cơn đau ở hai bên hông và sườn của người bệnh. Bạn có thể nhận thấy tình trạng sỏi thận qua màu của nước tiểu, đau bụng, chướng bụng, đầy hơi và có thể phát sốt. Khi gặp bất kỳ triệu chứng nào của sỏi thận cần đến gặp ngay các bác sĩ để được điều trị kịp thời.

4. Điều trị đầy hơi chướng bụng dưới hiệu quả ngay tại nhà

Chứng đầy hơi, chướng bụng dưới ở mức độ nhẹ hoàn toàn có thể khắc phục được tại nhà nếu các bạn thực hiện theo các biện pháp sau đây:

4.1. Sử dụng men vi sinh hàng ngày giúp cân bằng hệ vi sinh trong đường ruột

Men vi sinh hiện nay là một trong những sản phẩm vô cùng được ưa chuộng trên thị trường. Là một dạng chế phẩm chứa Probiotics, men vi sinh giúp bổ sung nguồn lợi khuẩn dồi dào, giúp cân bằng hệ vi sinh vật trong đường ruột cải thiện rõ rệt các chứng bệnh liên quan đến đường tiêu hóa như ợ hơi, đầy hơi, táo bón, chướng bụng, tiêu chảy.

Tuy nhiên, chọn được một loại men vi sinh tốt không phải là chuyện dễ dàng. Một sản phẩm men vi sinh tốt là sản phẩm có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, an toàn và đạt chất lượng cao. Để hệ tiêu hóa hoạt động tốt nhất, các bạn nên lựa chọn sản phẩm có đầy đủ cả hai thành phần là Probiotics và Prebiotics. Trong đó, các lợi khuẩn Probiotics đóng vai trò rất quan trọng trong việc phòng chống và điều trị tiêu chảy ở trẻ nhỏ và cả người lớn. Prebiotics là các chất xơ không tan có vai trò giúp các lợi khuẩn Probiotics đi thẳng đến đường ruột mang lại hiệu quả vượt trội hơn hẳn. Hơn nữa, sản phẩm này khi được bào chế bằng công nghệ bao kép Lab2Pro sẽ đảm bảo các chất tối ưu và giúp hấp thụ vào ruột một cách hiệu quả nhất. Các bạn cũng nên nhớ sản phẩm sử dụng cho bé phải được Bộ Y tế cấp phép lưu hành và sử dụng.

4.2. Kết hợp nhiều chất xơ vào chế độ ăn uống

Chất xơ có nhiều trong các loại trái cây và rau củ quả. Chính vì việc việc bổ sung chất xơ vào chế độ ăn uống mỗi ngày sẽ giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn. Giảm thiểu được tình trạng đầy hơi, chướng bụng dưới hiệu quả và rất an toàn cho đường ruột.

4.3. Tránh các thực phẩm tạo khí như bông cải xanh, đậu và bắp cải

Các loại thực phẩm tạo nhiều khí trong đường ruột sẽ làm cho tình trạng đầy hơi, chướng bụng trở nên nặng nề hơn. Vì vậy việc loại bỏ các loại thực phẩm này ra khỏi thực đơn sẽ giúp bạn giảm bớt nỗi lo gặp phải các chứng rối loạn tiêu hóa.

4.4. Tập thể dục nhiều hơn để giúp đường tiêu hóa hoạt động hiệu quả hơn

Tập thể dục là một biện pháp nâng cao sức khỏe toàn diện nhất, vừa giúp nâng cao sức đề kháng, vừa khiến bạn có một hình thể đẹp. Khi bạn tập thể dục đều đặn, hệ tiêu hóa sẽ hoạt động hiệu quả hơn, tiêu hóa thức ăn nhanh chóng hơn. Không còn tình trạng đầy hơi, đầy bụng, chướng bụng, khó tiêu nữa.

4.5. Ăn nhiều bữa nhỏ

Thay vì ăn một bữa chứa quá nhiều dưỡng chất, các bạn có thể thay bằng các bữa nhỏ khác nhau để hệ tiêu hóa có thể hoạt tốt tiện lợi nhất.

4.6. Nên ăn chậm, nhai kỹ hỗ trợ tiêu hóa

Nhiều người thường cho rằng, thức ăn bắt đầu được tiêu hóa khi ta đã nuốt nhưng bước quan trọng đầu tiên đó lại là từ miệng, hay chính xác là hành động nhai. Khi nhai, các tuyến nước bọt bắt đầu hoạt động, cơ thể được thông báo sẽ được cung cấp thức ăn và tạo thêm thời gian chuẩn bị cho quá trình tiêu hóa. Càng nhai kỹ, nước bọt trộn với thức ăn nhiều hơn, điều này rất có lợi. Mặc dù thực tế nước bọt con người có đến 98% là nước nhưng nó là chứa các enzym quan trọng, cũng như các hợp chất khác như hợp chất kháng khuẩn, chất nhầy, và chất điện phân. Các enzym trong nước bọt tạo ra phản ứng hóa học ban đầu để “giảm tải” cho các công đoạn tiêu hóa về sau.

Đầy hơi, chướng bụng dưới ở trường hợp nhẹ sẽ không gây nguy hiểm cho người bệnh mà có thể trị khỏi dễ dàng. Tuy nhiên, nếu là một biểu hiện của một bệnh lý nào đó thì các bạn không nên chủ quan mà cần kịp thời đến bệnh viện để các bác sĩ chẩn đoán và theo dõi điều trị.

Bài viết liên quan:

• Chướng bụng đau lưng là bệnh gì?
• Chướng bụng bên phải có nguy hiểm không?
• Chướng bụng trên rốn phải làm sao?

Nguồn tham khảo

• [1] What’s Causing Your Abdominal Bloating and Lower Abdominal Pain? https://www.healthline.com/health/abdominal-bloating-and-lower-abdominal-pain
• [2] Pain in the lower abdomen and bloating: What to know. https://www.medicalnewstoday.com/articles/327404