Phân biệt sốt xuất huyết với các dạng sốt khác

Sốt xuất huyết có những dấu hiệu ban đầu không đặc hiệu như sốt cao, đau nhức người, đau đầu… rất dễ nhầm với các loại sốt khác. Vậy cách phân biệt sốt xuất huyết với các dạng sốt khác như thế nào?

1. Đối tượng dễ mắc sốt xuất huyết Dengue là ai?

Ai cũng có thể mắc sốt xuất huyết, không chỉ trẻ mà người lớn, người già cũng đều có nguy cơ bị sốt xuất huyết khi bị muỗi có chứa mầm bệnh đốt. Sốt xuất huyết hay còn gọi là bệnh sốt xuất huyết Dengue là bệnh truyền nhiễm do virus Dengue gây nên và muỗi vằn là trung gian đưa bệnh từ người bệnh sang người khỏe mạnh. Bệnh sốt xuất huyết có 4 tuýp D1, D2, D3, D4 và một người có thể mắc tối đa 4 lần sốt xuất huyết với các tuýp khác nhau. Hiện tại chưa có thuốc đặc trị sốt xuất huyết cũng như vacxin phòng bệnh nên chỉ có thể phòng bệnh bằng cách tránh bị muỗi vằn đốt. mắc màn khi ngủ, loại bỏ môi trường để muỗi sinh sản… 

2. Muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết có đặc điểm gì?

Bệnh sốt xuất huyết do muỗi Aedes aegypti hay còn gọi là muỗi vằn đưa bệnh từ người bệnh sang người khỏe mạnh. Loại muỗi này thích sống ở khu vực có nhiều người sinh sống như đô thị và rất thích hút máu người. Chúng thường đậu ở  những nơi tối, trên quần áo sẫm màu, đồ dùng gia đình, trên các lọ hoa và không đậu trên vách tường. Khi đánh hơi người là sà vào đốt ngay và thường hoạt động vào ban ngày, nhất là lúc sáng sớm và chiều tối. Chỉ có muỗi cái mới đốt người vì chúng cần protein để đẻ trứng.

Muỗi Aedes aegypti có vằn trắng, các đốt bàn chân sau có khoang trắng, riêng đốt bàn chân thứ V trắng hoàn toàn nên có tên gọi nữa là muỗi vằn. Vòng đời của muỗi Aedes aegypti được mô tả:

• Muỗi đẻ trứng ở dụng cụ chứa nước đặc biệt là nơi có nước đọng lại trong nhà, quanh nhà.
• Trứng muỗi sau khi nở tiếp xúc với nước, có khả năng sinh tồn khá cao, có thể sống ở nơi rất khô và sống trong nhiều tháng liền.
• Nếu môi trường thuận lợi thì chỉ sau 1 – 3 ngày trứng sẽ phát triển thành bọ gậy. 
• Bộ gậy này sẽ phát triển thành loăng quăng trong thời gian 5 – 8 ngày. 
• Sau 2 – 3 ngày tiếp theo loăng quăng sẽ phát triển thành muỗi non rồi thành muỗi trưởng thành.

Như vậy có thể nói chu trình trong thời gian từ 10 – 15 ngày, muỗi Aedes aegypti đẻ trứng, trứng nở rồi phát triển thành bọ gậy, loăng quăng rồi thành muỗi. Chu trình này có tính chất lặp lại và trong quãng đời sinh sống, một muỗi cái có thể đẻ tới 5 lần, mỗi lần hàng chục trứng.

3. Cách phân biệt sốt xuất huyết với sốt rét, sốt phát ban

• Sốt xuất huyết: Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Dengue gây ra và muỗi vằn là trung gian truyền bệnh từ người mắc bệnh sang người khoẻ mạnh. Bệnh có thể xảy ra với cả người lớn lẫn trẻ nhỏ.
• Sốt rét: Sốt rét là bệnh do ký sinh trùng đơn bào Plasmodium gây ra và do muỗi Anophen lây truyền. Khác với muỗi vằn, muỗi Anophen lại thích đốt người vào buổi đêm và sống chủ yếu ở vùng rừng rậm, núi đồi nên những người hay đi rừng hoặc sống gần rừng núi rất dễ bị sốt rét.
• Sốt phát ban: Sốt phát ban là bệnh lý do nhiều loại virus gây ra, điển hình là virus sởi, virus Rubella. Bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ từ 6 – 36 tháng tuổi. Bệnh lây lan qua đường hô hấp do tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết từ mũi họng của người bệnh khi ho và hắt hơi.

Có thể thấy là sốt xuất huyết và sốt rét đều do muỗi là trung gian truyền bệnh nhưng sốt xuất huyết do muỗi vằn truyền bệnh thì sốt rét là do muỗi Anophen. Người bệnh sốt xuất huyết sẽ thấy có biểu hiện như sốt cao, đau đầu, đau hốc mắt, đau nhức xương khớp. Sau khi hạ sốt có thể thấy xuất huyết dưới da, chảy máu cam, chảy máu chân răng… Còn người bệnh sốt rét thì thấy đau khớp, buồn nôn và nôn, đổ mồ hôi, ớn lạnh, hấp nóng…  Trẻ bị sốt phát ban sẽ có dấu hiệu sốt và nổi ban đỏ. Thường sốt theo từng cơn có thể cao hoặc sốt nhẹ từ 38 – 40 độ C. Nốt ban đỏ thường xuất hiện trong vòng 12 – 24 tiếng sau sốt. Màu của nốt ban đỏ hay hồng là tuỳ thuộc vào virus gây bệnh và thể trạng của trẻ và nốt ban sẽ lặn hẳn sau 3 – 5 nổi ban. Ngoài ra sốt phát ban còn có thể nhận biết qua tình trạng chảy nước mũi, mệt mỏi, quấy khóc, chán ăn, rối loạn tiêu hoá, tiêu chảy, đau họng.

4. Những lưu ý khác để phân biệt

Sốt phát ban và sốt xuất huyết rất dễ nhầm do đều có biểu hiện ban đầu là sốt và sốt rất cao. Tuy nhiên có thể phân biệt sốt phát ban và sốt xuất huyết nhờ các yếu tố sau:

• Có thể dùng 2 ngón tay căng vùng da bị nổi nốt, nếu thấy nốt đỏ biến mất và buông tay ra lại thấy xuất hiện thì đây là sốt phát ban. Còn nếu là sốt xuất huyết thì chấm đỏ sẽ không lặn đi sau khi căng da thì đó là sốt xuất huyết. 
• Và cách phân biệt chính xác nhất là thực hiện xét nghiệm để biết là sốt phát ban hay sốt xuất huyết để có thể kịp thời điều trị và điều trị đúng cách, tránh các biến chứng nguy hiểm nếu không may mắc sốt xuất huyết. Thông thường trong kết quả xét nghiệm công thức máu của sốt xuất huyết dengue sẽ thấy được lượng bạch cầu và tiểu cầu giảm, khi đó xét nghiệm kháng nguyên Test Dengue (+) sẽ cho kết quả dương tính. Trong khi với các dạng sốt khác, đa số các công thức máu biểu hiện bình thường, xét nghiệm kháng nguyên sốt xuất huyết Test Dengue (-) sẽ cho kết quả âm tính.

Với sốt phát ban hoặc sốt do virus thông thường, khi lui sốt nghĩa là bệnh đã khỏi dần. Tuy nhiên, với sốt xuất huyết Dengue thì khi lui sốt là bắt đầu bước vào giai đoạn biến chứng nguy hiểm, cần phải đến cơ sở y tế để khám, xét nghiệm theo dõi hàng ngày để phát hiện sớm những biến chứng và xử trí kịp thời.

Bài viết liên quan:

• [Góc thắc mắc] Cách phân biệt sốt xuất huyết và zika
• Người bị sốt xuất huyết nên ăn gì để có sức khỏe tốt, nhanh khỏi bệnh?
• Chữa bệnh sốt xuất huyết theo y học cổ truyền như thế nào?